Καλοκαίρι 1945, πριν από 78 έτη.
Από τις 28 Ιουνίου 1945 είχε παρθεί απόφαση στον Λευκό Οίκο (και ο πρέσβης των ΗΠΑ στη Μόσχα, Averell Harriman, ειδοποιήθηκε) πως οι 157 Σοβιετικοί αιχμάλωτοι πολέμου που κρατούνταν στο Fort Dix, New Jersey, σύντομα θα μεταφέρονταν πίσω στην πατρίδα τους, Σοβιετική Ένωση.
Η απόφαση ήταν, υποτίθεται μυστική και απόρρητη. Μα κάπως διέρρευσε κι έφτασε και στους Σοβιετικούς ΑΠ. Αμέσως, στις 29 Ιουνίου, οι Σοβιετικοί ξεσηκώθηκαν και κραδαίνοντας μαχαιροπίρουνα, ρόπαλα και ό,τι άλλο μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως όπλο, επιτέθηκαν στους φρουρούς. Μερικοί από αυτούς φορούσαν γερμανική στολή διότι είχαν προσχωρήσει σε γερμανικές στρατιωτικές μονάδες για να πολεμήσουν τους Μπολσεβίκους.
Όλοι φώναζαν στους Αμερικάνους φρουρούς να τους πυροβολήσουν ή τους ικέτευαν να τους αφήσουν να αυτοκτονήσουν. Διότι, εξηγούσαν, μόλις επέστρεφαν στο σοβιετικό έδαφος ή θα εκτελούνταν αμέσως ή θα στέλνονταν στα διαβόητα γκουλάγκ.
Οι φρουροί, υπό τον διοικητή τους Richard Riewarts, τους ζητούσαν στα Γερμανικά να ησυχάσουν και να παραταχθούν με τάξη μα αυτοί απαντούσαν “Nein”. Δεν σταμάτησαν την εξέγερση ούτε όταν τους έριξαν δακρυγόνα. Δεν τους ένοιαζε αν τους πυροβολούσαν και μάλιστα το προκαλούσαν. Τελικά ησύχασαν.
Τρεις φρουροί είχαν τραυματιστεί επιπόλαια. Επτά Σοβιετικοί είχαν πυροβοληθεί στα πόδια. Μετά την εξέγερση και τη σύγκρουση, οι φρουροί ανακάλυψαν πως τρεις Σοβιετικοί είχαν κρεμαστεί στις παράγκες τους. Υπήρχαν ακόμα 17 θηλειές έτοιμες.
Ο πρεσβευτής από τη Μόσχα έστελνε αναφορές πως κάθε τόσο εκατοντάδες Σοβιετικοί αιχμάλωτοι έφταναν με τρένο στη Σοβιετία από διάφορες Δυτικές χώρες (και ανατολικές) και εκτελούνταν με συνοπτικές διαδικασίες. Λίγοι μόνο γλίτωσαν για να εγκλειστούν στα γκουλάγκ.
Ο νομικός σύμβουλος της κυβέρνησης R.W. Flournoy, επέμενε πως, οι ΗΠΑ είχαν υποχρέωση σύμφωνα με τη Συνθήκη της Γενεύης να προστατέψουν τους αιχμαλώτους πολέμου. ”Κανένα άρθρο δεν επιβάλλει την επιστροφή τους”, έγραψε, ”και γνωρίζουμε καλά πως θα εξοντωθούν αμέσως.”
Μα ο τοτινός υπουργός Εξωτερικών Joseph Grew στις 11 Ιουλίου υπέγραψε τη διαταγή να επαναπατριστούν οι Σοβιετικοί ΑΠ.
Μια ακόμα μελανή σελίδα στη σύγχρονη ιστορία των ΗΠΑ.
Το σκεπτικό ήταν πως χρειαζόταν η Σοβιετική συνεργασία για να δημιουργηθεί η νέα τάξη στη μεταπολεμική Ευρώπη. Μόνο ο Τσώρτσιλ κατανοούσε πλήρως τις αισχρές προθέσεις των Σοβιετικών κομμουνιστών και των μέσων που θα χρησιμοποιούσαν για να προωθήσουν τις φιλοδοξίες τους.
Οι Αμερικανοί όμως δεν το έβλεπαν τότε. Εξάλλου, οι Σοβιετικοί θα εισέβαλλαν στη Μαντζουρία και υπήρχε ο φόβος πως αν έπιαναν τους Αμερικανούς αιχμαλώτους που κρατούσαν οι Ιάπωνες, δεν θα τους επέστρεφαν ως αντίποινα. Επτά Σοβιετικοί ΑΠ βρέθηκαν να μην είναι Σοβιετικό υπήκοοι κι έμειναν στις ΗΠΑ. 153 όμως συνολικά εστάλησαν στις 31 Αυγούστου από την Αμερική στην Ανατολική Γερμανία.
