Στην εικόνα είναι ο Γάλλος βασιλιάς Luis 9ος (1214 – 1270). Ο σημερινός Γάλλος πρόεδρος Μακρόν, πιστέψτε το, έχει πολύ μεγαλύτερη εξουσία από εκείνον τον απόλυτο Μονάρχη!
Σήμερα, μετά την ύπουλη διείσδυση της κομμουνιστικής ιδεοληψίας Μαρξισμού-Λενινισμού, πιστεύεται πως οι μεσαιωνικοί βασιλιάδες ήταν απόλυτοι Μονάρχες και έκαναν ό,τι ήθελαν.
Αυτή είναι μια πολύ λανθασμένη αντίληψη. Σήμερα ένας πρωθυπουργός με απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή έχει πολύ μεγαλύτερη δύναμη από έναν μεσαιωνικό “απόλυτο” μονάρχη. Ο μεσαιωνικός Μονάρχης (ή Αυτοκράτορας) στην Ευρώπη είχε πολλούς ελέγχους και περιορισμούς. Ας δούμε μερικές από τις δυνάμεις που ασκούσε τότε.
Είχε δύο πρωταρχικές λειτουργίες: να διατηρεί την ειρήνη εντός του βασιλείου και να είναι οι δρόμοι (σημερινές “εθνικές οδοί”) ελεύθεροι. Έτσι διόριζε σερίφηδες και αστυφύλακες που εκτελούσαν αυτή τη λειτουργία και συλλάμβαναν παραβάτες – ληστές κι άλλους κακοποιούς. Επίσης θα τιμωρούσε προδότες, στασιαστές και άλλους εχθρούς του θρόνου.
Διόριζε αξιωματούχους και πρεσβευτές ή άλλους τιτλούχους.
Μια άλλη σημαντική λειτουργία ήταν να απονέμει τίτλους και φέουδα και να διατηρεί την ειρήνη μεταξύ των ευγενών γαιοκτημόνων. Από κάποια εποχή κι έπειτα οι βασιλιάδες οργάνωσαν ανεξάρτητους βασιλικούς δικαστές που περιόδευαν τη χώρα και εκδίκαζαν υποθέσεις των κοινών πολιτών – τις οποίες νωρίτερα εκδίκαζαν οι ευγενείς στην ύπαιθρο και οι τοπικοί δήμαρχοι στις πόλεις. Όπως καταλαβαίνετε ήταν εύκολο οι τιτλούχοι να εκδικάζουν υποθέσεις σύμφωνα με τα συμφέροντά τους. Αυτή όμως τώρα ήταν η αφετηρία για την ανεξάρτητη δικαιοσύνη.
Μερικοί βασιλιάδες ένιωθαν αρκετά ισχυροί και φιλόδοξοι ή αλαζόνες ώστε να επηρεάζουν τον διορισμό επισκόπων και (στην Ιταλία) των Παπών!
Μα υπήρχαν ισχυροί περιορισμοί επίσης.
Τον 14ο αιώνα, ο Εδουάρδος Γ’ (1327 -1377) της Αγγλίας διέταξε τον Λόρδο Στρατάρχη του να πάει να πολεμήσει στη Γαλλία. Όταν εκείνος αρνήθηκε, ο βασιλιάς είπε: “Μα τον θεό, Στρατάρχη μου, ή θα πας ή θα κρεμαστείς!” Εκείνος απάντησε: “Με τον ίδιο όρκο, βασιλιά μου, ούτε θα πάω ούτε θα κρεμαστώ.” Ο Στρατάρχης δεν πήγε και δεν κρεμάστηκε!
Μερικοί βασιλείς ήταν δυνατότεροι από άλλους.
Μα έπρεπε να κερδίσουν την αξιοσύνη τους και τον σεβασμό των ευγενών. Ούτως ή άλλως, στην αποκομιδή των φόρων πάντα στρέφονταν στη δύναμη των ευγενών που μάζευαν τους φόρους.
Στην Αγγλία υπήρχε το Κοινοβούλιο (Parliament) από το 1236 κι εκεί αποφασιζόταν πόσα έξοδα (κι έσοδα) μπορούσε να έχει ο θρόνος. Στη Γαλλία υπήρχε ο θεσμός των États Generaux από το 1382 με την ίδια δύναμη.
Σε αυτά τα κοινοβούλια, όπου συζητούνταν τα σοβαρά (ή όχι, κάποτε) θέματα του κράτους και του έθνους συμμετείχαν και αντιπρόσωποι της εκκλησίας και των κοινών πολιτών.
Πριν το 1600 ήταν αδιανόητο για οποιονδήποτε Μονάρχη να εκφωνήσει το διαβόητο L’état c’est moi “Εγώ είμαι το κράτος-έθνος”. Οι Γάλλοι ευγενείς μάλιστα έδιναν τον εξής όρκο πίστης: “Εμείς που δεν είμαστε κατώτεροι/χειρότεροι από σένα, ορκιζόμαστε σε σένα, που δεν είσαι καλύτερος από μας, να σε υπακούμε ως βασιλέα μα μόνο εφόσον τιμάς τις αρχαίες εδραιωμένες ελευθερίες μας.”
Ο απολυταρχισμός ήρθε μετά την Αναγέννηση.
