Στον 17ο αιώνα δημοσιεύτηκε στη Ρώμη το βιβλίο για τον καφέ De Saluberrima potione Cahue seu Cafe γραμμένο από έναν καθηγητή Ανατολικών γλωσσών, Antoine Faustus Nairon. Σε αυτό δίνεται η αφήγηση πως στον 9ο αιώνα ένας γιδοβοσκός στην Αιθιοπία, ο Kaldi, παρατήρησε πως οι κατσίκες φαίνονταν πιο ζωηρές αφού μασούσαν τα μούρα ενός φυτού. Αυτός μετά πληροφόρησε κάποιους μοναχούς σε ένα μοναστήρι και αυτοί άρχισαν να φτιάχνουν ένα ποτό που τους κρατούσε ξύπνιους στη διάρκεια των προσευχών τους.
Μια άλλη αφήγηση έχει έναν σεΐχη Ομάρ να εξορίζεται από τη Μέκκα και τυχαία να βρίσκει το φυτό. Καθώς πεινούσε και διψούσε έβρασε τα σκληρά μούρα και το ποτό τον αναζωογόνησε.
Μα η πρώτη, πιο αξιόπιστη αφήγηση για τον καφέ ως ρόφημα παρουσιάζεται τον 15ο αιώνα στην Υεμένη από τον Ahmed al-Ghaffar: αυτός αναφέρει πως τα μούρα ψήνονταν και μετά βράζονταν – με τον ίδιο τρόπο όπως στη δική μας εποχή. Ο καφές χρησιμοποιούνταν από Σούφι μοναχούς για να μένουν σε εγρήγορση στις πρακτικές τους.
Υπάρχουν πολλοί θρύλοι για τη μεταφορά του καφέ από την Αιθιοπία στην Αραβική χερσόνησο και την καλλιέργεια του φυτού. Υπήρχε τότε εκτεταμένο εμπόριο μεταξύ της Ανατολικής Αφρικής και Αραβίας. Ο Άραβας λόγιος Ibn Hajar al-Haytami έγραψε (16ο αιώνας) πως το φυτό qahwa το έφεραν από την Αιθιοπία στην Υεμένη έμποροι της Σομαλίας.
Από την Αραβία ο καφές έγινε πολύ δημοφιλής στην Περσία, Αίγυπτο, Συρία και Τουρκία και τελικά στην Ευρώπη. Έτσι στα μέσα του 17ου αιώνα διαφημιζόταν η παρουσία του στο Λονδίνο! Η εξάπλωση του καφέ στην Ευρώπη οφειλόταν σε εμπόρους της Βενετίας που είχαν σχέσεις με Άραβες εμπόρους.
Αρχικά ο πολύς κόσμος έτρεφε καχυποψία νομίζοντας πως ήταν ένα διαβολικό ποτό. Μα το ποτό έγινε δημοφιλές βαθμιαία, ιδίως αφού ο Πάπας Κλημέντιος ο 7ος, παρά τις αντιρρήσεις πολλών ενάντια στο “μουσουλμανικό ρόφημα”, διακήρυξε πως επρόκειτο για ένα “χριστιανικό ποτό”!
Παντού στις μεγαλουπόλεις της Ευρώπης ξεπήδησαν τα καφενεία (coffee-houses) όπου μαζεύονταν οι γλεντζέδες και κουτσομπόληδες μα και οι διανοούμενοι για τις συζητήσεις τους. Το πρώτο καφενείο άνοιξε στη Βιέννη το 1647. Σύντομα ακολούθησαν άλλα αλλού
Ο καφές έπαιξε ρόλο και στην Αμερικανική Επανάσταση καθώς οι άποικοι μποϊκόταραν το τσάι (από την Αγγλία) και στράφηκαν στον καφέ ως ένδειξη διαμαρτυρίας και απόρριψης του βασιλιά Γεωργίου 3ου και της ηλίθιας φορολογίας που επέβαλε.
Αυτή περίπου είναι η ιστορία του καφέ.
