Από τα 1900 ως το 1978 οι συγκοινωνίες στην Αττική και αλλού ήταν ιδιωτικές και κρατικοποιήθηκαν από τον Κωνστ. Καραμανλή.
Αντιγράφω από άρθρο του Ανδρέα Δρυμιώτη («Δημόσιες και ιδιωτικές συγκοινωνίες», Καθημερινή, 17/11/24). Αυτός αντιγράφει από άρθρο του Ηλία Κανέλλη που δημοσιεύθηκε σΤΑ ΝΕΑ στις 22/8/2024, με τίτλο «Εισιτήριο»:
Πριν από μερικές μέρες πήρα το εξπρές λεωφορείο που κινείται Σύνταγμα – Αεροδρόμιο. Ημουν ευδιάθετος επειδή πήγαινα διακοπές. Ακύρωσα το εισιτήριο και απολάμβανα τη διαδρομή, σε μια πόλη χωρίς πολλή κίνηση. Αθελά μου άκουσα τη συζήτηση συνεπιβατών μου. Οι οποίοι προσπαθούσαν να βγάλουν εισιτήριο με την πιστωτική κάρτα τους, μέσω της νέας πολυδιαφημισμένης εφαρμογής που πιλοτικά χρησιμοποιήθηκε στα δρομολόγια του αεροδρομίου, και δεν τα κατάφερναν. Αλλος τρόπος να εκδοθεί εισιτήριο δεν υπήρχε. Ετσι, οι συγκεκριμένοι επιβάτες, και άλλοι όπως αυτοί, πήγαν στον προορισμό τους δωρεάν. Κάτι που θεωρείται φυσικό.
Λίγο μετά, στη Νάξο όπου βρέθηκα, διαπίστωσα ότι τις συγκοινωνίες στο νησί έχουν αναλάβει τα ΚΤΕΛ. Αυτό σημαίνει ότι ουδείς διανοείται ότι δεν θα πληρώσει κόμιστρο. Υπάρχει πρόνοια να αγοράζονται εισιτήρια από διάφορα σημεία (κυρίως μάρκετ στις τουριστικές περιοχές). Κι όταν κάποιος δεν μπορεί να βρει, είναι πρόθυμοι οι οδηγοί, που κάνουν και χρέη ελεγκτή. Οι ιδιώτες επιχειρηματίες δεν περιφρονούν τους πόρους τους. Οι δημόσιες συγκοινωνίες, αντίθετα, αντιμετωπίζουν με γαλαντομία τα έσοδά τους. Τα περιφρονούν.
Γίνομαι εμμονικός: αλλά δημόσιες συγκοινωνίες χωρίς τις εισπράξεις που θα μπορούσαν να έχουν προορίζονται να υποβαθμιστούν, να γίνουν χειρότερες. Χωρίς κόμιστρο δεν υπάρχει περίσσευμα για επενδύσεις σε υποδομές: νέα μέσα, νέες τεχνολογίες, υποδομές ασφαλείας – και νέες θέσεις εργασίας. Είναι αδιανόητο οι δημόσιες συγκοινωνίες να στηρίζονται για τη συντήρηση και την ανάπτυξή τους αποκλειστικά στον προϋπολογισμό και στα ΕΣΠΑ. Κι είναι διπλά αδιανόητο εδώ και περισσότερα από δώδεκα χρόνια να είναι κυρίαρχη η ιδεολογία τού «δεν πληρώνω», που καλλιέργησε μέσα στην κρίση ο ΣΥΡΙΖΑ και ουδείς έκτοτε επιχείρησε να αλλάξει […].
Και ο ΑΔ συμφωνεί με τις διαπιστώσεις του Κανέλλη, που προτείνει να βελτιωθεί η είσπραξη του κόμιστρου στα δημόσια ΜΜΜ, διότι ο ίδιος πιστεύει πως όσο οι συγκοινωνίες είναι δημόσιες δεν πρόκειται να βελτιωθεί η κατάσταση. Και παραθέτει αρκετά πειστικά στοιχεία από τη μακρόχρονη πείρα του με τα ΜΜΜ στη δεκαετία 1970 καθώς, μαζί με τον Κ. Δοιξιάδη με το ιδιωτικό σύστημά τους υπολογιστή (από τα 4 μόνο στην Ευρώπη) προσέφεραν εξυπηρέτηση στα ιδιωτικά τότε ΚΤΕΛ. Αφού, λοιπόν, μας πληροφορεί ο ΑΔ πως από τα 1900 ως το 1978 οι συγκοινωνίες στην Αττική και αλλού ήταν ιδιωτικές και κρατικοποιήθηκαν από τον Κωνστ. Καραμανλή, γράφει –
Οι οδηγοί των λεωφορείων ήταν και οι ιδιοκτήτες των λεωφορείων. Αλλοι είχαν μισό λεωφορείο, άλλοι είχαν ολόκληρο και ελάχιστοι είχαν παραπάνω από ένα λεωφορείο. Το κάθε λεωφορείο είχε και τον εισπράκτορά του, ο οποίος συνήθως ήταν συγγενικό πρόσωπο του ιδιοκτήτη – οδηγού. Οπως είναι ευνόητο, το λεωφορείο ήταν η περιουσία του οδηγού και φυσικά την πρόσεχε σαν τα μάτια του. Τα λεωφορεία ήταν πεντακάθαρα, καλά συντηρημένα και φυσικά δεν υπήρχε περίπτωση να μπει επιβάτης χωρίς να πληρώσει εισιτήριο. Ακριβώς για τον λόγο αυτό τα λεωφορεία είχαν κέρδη και το να έχει κανείς μισό λεωφορείο εθεωρείτο μεγάλη περιουσία.
Γράφει επεξηγηματικά πως η κρατικοποίηση έγινε χωρίς προφανή λόγο. Υπήρχε όμως λόγος. Τόσο του έκοβε τότε του ΚΚ. Αυτός και τα μέλη της κυβέρνησής του ήθελαν πολύ ευρύτερο έλεγχο στην κοινωνία και λαϊκιζαν προχωρώντας σε πολλές άλλες κρατικοποιήσεις για να ξεπεράσουν τον ακόμα μεγαλύτερο και χυδαιότερο λαϊκιστή Ανδρέα Παπανδρέου.
Έτσι ο «εθνάρχης», όπως πολλοί τον αποκαλούν, δεν έκανε μεταρρυθμίσεις που έπρεπε, γιατί δεν ήξερε πως του είχε τότε παρουσιαστεί μια μοναδική ευκαιρία να μεταρρυθμίσει ριζικά το παραδοσιακό πελατειακό καθεστώς του ρουσφετιού. Η ευκαιρία χάθηκε διότι ούτε ο ΚΚ ούτε άλλος κατανοούσε πως μόνο μια ριζική μεταρρύθμιση στην Παιδεία θα διόρθωνε μετά από μια ή δυο γενιές το καθεστώς.
Δεν αρκούσε η εμπέδωση της Δημοκρατίας. Ήθελαν σοσιαλ-δημοκρατία!
