Ο Λαβρέντι Πάβλοβιτς Μπέρια (1899-1953) ήταν ο υπουργός Εσωτερικών του Στάλιν στην περίοδο 1938-1953 έχοντας διαδεχθεί τον Γιεζόφ. Ήταν με άλλα λόγια ο αρχιδήμιος του Στάλιν ως αρχηγός της NKVD. Αυτός οργάνωσε την κάθαρση στην Πολωνία μετά τη Σοβιετική εισβολή (μαζί με τους Ναζί) το 1939 και τη θανάτωση πάνω από 22.000 αξιωματικών και αξιωματούχων της Πολωνικής ελίτ. Οργάνωσε εθνικές καθάρσεις επίσης των μειονοτήτων στις περιοχές του Καυκάσου που θεωρούνται γενοκτονίες (συμπεριλαμβανομένων των Τσετσένων). Σαν τον Στάλιν ήταν κι εκείνος Γεωργιανός.
Ο ίδιος οργάνωσε και διοικούσε την επέκταση του δικτύου γκουλάγκ σε όλη τη Σοβιετική επικράτεια με εκατομμύρια κρατούμενους κι εκτοπισμένους καθώς και το σύστημα (γνωστό ως Sharashkas) κράτησης επιστημόνων και μηχανικών ώστε να υπηρετούν το κράτος και μόνο αυτό!
Στα μεταπολεμικά έτη αυτός ανέλαβε την οργάνωση των κρατικών θεσμών στους δορυφόρους της Σοβιετίας και τις Μυστικές Αστυνομίες και αργότερα την επίβλεψη του προγράμματος της κατασκευής ατομικής βόμβας στην ΕΣΣΔ – που ολοκληρώθηκε σε λιγότερο από 5 χρόνια.
Μετά τον θάνατο του Στάλιν, Μάρτιο 1953, ανέλαβε ως Αντιπρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου παραμένοντας Επικεφαλής του υπουργείου Εσωτερικών.
Παρά την αδίστακτη αφοσίωση και δράση του υπέρ του κομμουνιστικού καθεστώτος, ο Μπέρια δεν ήταν κομμουνιστής: δεν ήταν ιδεολόγος μα πρακτικός φιλόδοξος πολιτικός. Εντελώς αμοραλιστής. Αυτά τα χαρακτηριστικά του ήταν γνωστά στον πονηρό Χρουστσόφ ο οποίος σχεδίαζε την πτώση του.
Οι ιστορικοί αντιλήφθηκαν νωρίς μετά τον θάνατό του πως ο Μπέρια είχε σχέδια μεγάλων αλλαγών, αν ποτέ, και μόλις, αναλάμβανε την υπέρτατη εξουσία στην απέραντη ΕΣΣΔ.
Τα σχέδιά του συμπεριλάμβαναν οικονομικές μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό με τη βοήθεια των ΗΠΑ. Σαν αντάλλαγμα για τη βοήθεια που θα έπαιρνε, θα έκανε αρκετές παραχωρήσεις στο εξωτερικό.
Θα παραχωρούσε το Kaliningrad Oblast στη Γερμανία και θα ευνοούσε την επανένωση των δύο Γερμανιών. Θα παραχωρούσε μέρος της επαρχίας Karelia στη Φιλανδία, τη Μολδαβία στη Ρουμανία και τις Kuril νήσους στην Ιαπωνία και άλλες.
Αργότερα στη δίκη του κατηγορήθηκε για όλα αυτά.
Ο Μπέρια είχε για συμμάχους στο Πολιτμπιρό τους Μαλένκοφ και Μολότοφ. Η πρώτη του «μεταρρύθμιση» ήταν η ακύρωση του Προγράμματος Mingrelian στη Γεωργία που σκάρωσε ο Στάλιν στη διετία 1951-1952 για να εξοντώσει ορισμένους Γεωργιανούς δήθεν αντιφρονούντες. Ο Μπέρια τοποθέτησε στις κομβικές θέσεις δικούς του ανθρώπους. Το ίδιο έκανε και στην Ουκρανία εξοργίζοντας περισσότερο τον Χρουστσόφ που είχε την Ουκρανία ως δική του βάση στήριξης.
Μα ο Μπέρια δεν είχε τη στήριξη του στρατηγού Γκιόργκι Ζούκοφ και του στρατού και αυτό θα του κόστιζε πανάκριβα.
Όταν τον Ιούνιο 1953 ξέσπασαν ταραχές στο Ανατολικό Βερολίνο ενάντια στο κομμουνιστικό καθεστώς, οι Μαλένκοφ, Μολότοφ και Μπουλγκάνιν απέσυραν την στήριξη τους στον Μπέρια και ο Χρουστσόφ με σύμμαχο τον στρατηγό Ζούκοφ έκανε την επίθεσή του. Ο φοβερός αρχηγός της NKVD συνελήφθη τότε, δικάστηκε για προδοσία κι εκτελέστηκε 23 Δεκεμβρίου 1953.
Ήταν γνωστός για τη ρήση του: «Δείξτε μου τον άνθρωπο κι εγώ θα βρω το έγκλημα»!
