T331: (Ψευδο-)Διονύσιος Αρεοπαγίτης

T331: (Ψευδο-)Διονύσιος Αρεοπαγίτης

- in Ταυτότητα
0

Το 533 ΚΕ στη Διάσκεψη που έγινε στην Κωνσταντινούπολη μεταξύ Ορθόδοξων και Μονοφυσιτών, ο Σεβήρος και οι οπαδοί του παρουσίασαν 4 πραγματείες και 10 Επιστολές του Διονυσίου Αρεοπαγίτη για να υποστηρίξουν τις μονοφυσιτικές θέσεις τους. Ο προεδρεύων της Συνόδου, ο Εφέσου Υπάτιος, αμφισβήτησε τη γνησιότητά τους καταδείχνοντας πως αυτές δεν μπορούσαν να είναι προϊόντα του Αθηναίου Διονυσίου Αρεοπαγίτου, που ήταν ένας από τους πρώτους βαπτισθέντες Χριστιανούς και μαθητής του Αποστόλου Παύλου. Δεν ήταν δυνατό αυτά τα κείμενα να είχαν μείνει εντελώς άγνωστα για 4 ολόκληρους αιώνες!

Ο Διονύσιος Αρεοπαγίτης υπήρξε – τουλάχιστο κατά τις Πράξεις των Αποστόλων (17.34) και μια μεταγενέστερη παράδοση τον θέλει να βρίσκεται στην Ηλιούπολη (Αιγύπτου) την ημέρα της σταύρωσης του Χριστού, όταν σκοτείνιασε ο ήλιος, οπότε αναφώνησε στον φίλο του Απολλοφάνη “η φύση αλλοιώνεται ή θεός πάσχει”! Έγραψε ύμνους αφού έγινε Χριστιανός, έχοντας επιστρέψει στην Αθήνα. Στη συνέχεια μαρτύρησε επί Δομιτιανού (ή επί Τραϊανού ή επί Αδριανού). Είναι ο πολιούχος Άγιος των Αθηνών και των δικαστικών. Εορτάζεται στις 3/10. Τα κείμενα της Συνόδου φέρουν το όνομα του αγίου, μα σαφώς γράφτηκαν από άλλον. Είναι –

10 Επιστολές σε διάφορους επιφανείς ιερωμένους του πρώτου αιώνα.

Περί Θείων Ονομάτων σε 13 κεφάλαια για τα διάφορα ονόματα του απόκρυφου Θεού.

Περί Ουρανίου Ιεραρχίας σε 15 κεφάλαια – για τις ιδιότητες ουράνιων δυνάμεων (αγγέλων).

Περί Εκκλησιαστικής Ιεραρχίας σε 7 κεφάλαια – για την αντανάκλαση της Ουράνιας στη γήινη εκκλησιαστική ιεραρχία και τις ιερουργίες της.

Περί Μυστικής Θεολογίας σε 5 κεφάλαια – για τη μυστική ένωση της ψυχής με τον Θεό.

Σε αυτά αναφέρονται και 4 τουλάχιστον άλλα έργα που δεν διασώθηκαν – αν υπήρξαν: Θεολογικαί Αποτυπώσεις, Περί Αγγελικών Ιδιοτήτων και Τάξεων, Περί Ψυχής και Περί Δικαίου και Θείου Δικαιωτηρίου.

Τα έργα αυτά διαδόθηκαν γρήγορα στην Ανατολική μα και Δυτική Εκκλησία. Αρκεί να πούμε πως ο Θωμάς Ακινάτης (1225-1274), από τους μεγαλύτερους θεολόγους και φιλοσόφους της Δυτικής Εκκλησίας στην παράδοση του σχολαστικισμού, αναφέρει τον (ψευδο-) Διονύσιο 1700 φορές.

Στη Μυστική Θεολογία ο Διονύσιος γράφει για την άνοδο της ψυχής (του λόγου, ή του εαυτού) προς τον Θεό τον οποίο έχει περιτυλιγμένο σε γνόφο, σκοτάδι, όπου δεν υπάρχει τίποτε άλλο και δεν γίνεται τίποτε άλλο. Και αυτή η άνοδος επιτελείται μέσω άρνησης ή αφαίρεσης όλων των προσωπικών ιδιοτήτων του ατόμου, των λειτουργιών του και των σχέσεων του με τον γνωστό μας κόσμο.

Ο συγγραφέας θεωρείται γενικά πως ήταν κάποιος Σύριος μοναχός (αν και έχουν προταθεί πολλοί άλλοι επιφανείς Χριστιανοί της εποχής), διότι φαίνεται στα κείμενα να γνωρίζει τις πρακτικές των Σύριων Χριστιανών.

Γνωρίζει επίσης τα έργα του Πλάτωνα, του Πλωτίνου (3ος αιώνας κε) και του Πρόκλου (5ος αιώνας). Αυτή είναι μια ακόμα τεκμηρίωση για την απόδοση των έργων σε κάποιον μοναχό του 5ου αιώνα. Άλλο τεκμήριο είναι η παρουσία στα συγγράμματα ενός ανεπτυγμένου μοναχικού βίου που δεν υπήρχε την εποχή του μαθητή του Παύλου, τον 1ο αιώνα κε.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *