Τ35: Λένιν και Γκόρκι

1. Ο Μάξιμ Γκόργκι έγινε παγκοσμίως γνωστός μετά από το θεατρικό του Χαμηλότερα Βάθη (1902), τη νουβέλα Μητέρα (1906) και την τρίτομη Αυτοβιογραφία του αργότερα.

Ο Λένιν τον θαύμαζε, ειδικά το ρεαλιστικό Μητέρα που παρουσίαζε κι έντονες σοσιαλιστικές αντιλήψεις. Αλλά πολλές φορές επίσης ζητούσε από τον Γκόρκι να χρηματοδοτήσει τον ίδιο ή κάποιον άλλο επαναστάτη, εξόριστο ή φυλακισμένο στη Ρωσία.

Ο μεγάλος συγγραφέας ανταποκρινόταν θετικά και βοηθούσε διότι και ο ίδιος ήθελε μια ριζική μεταρρύθμιση προς σοσιαλισμό ή, ακριβέστερα, προς μια δικαιότερη κοινωνία.

Αλλά δεν συμφωνούσε καθόλου με το επαναστατικό πρόγραμμα του Λένιν και το έδειξε έμπρακτα γράφοντας εχθρικά άρθρα στη δική του εφημερίδα Novaya Zhizn (=Νέα Ζωή).

2. Ο Λένιν ακολουθούσε την τρομοκρατική σκέψη των οπαδών του Μπλανκί (τον οποίο ο Μαρξ είχε απορρίψει) και του Nechaev, άσχετα με τις αγιογραφίες των αριστερών που τον θέλουν ανθρωπιστή και φιλεύσπλαχνο – όπως και ήταν μα μόνο σε οικογενοιακό ή φιλικό κύκλο.

Όταν εφάρμοσε τη Νέα Οικονομική Πολιτική του (1921) ως αναγκαίο μέτρο μετά την πλήρη αποτυχία της προηγούμενης αγροτικής κολεκτιβοποίησης, εξήγησε πως ήθελε ταυτόχρονα πρότυπα δικών με σκληρότερες καταδίκες: «Απαιτούνται καινούριες μέθοδοι που να επιβάλλουν τιμωρία σκληρότερη»! Αργότερα έγραψε στον βοηθό του Καμένεβ «είναι μεγάλο λάθος να νομίζει κανείς πως η ΝΟΠ θα πάψει την πρακτική του τρόμου. Θα συνεχίζουμε τον τρόμο, τώρα μάλιστα και οικονομικό τρόμο» (Μάρτης 1922)!

Πολύ νωρίτερα, πριν την Οκτωβριανή Επανάσταση σε άρθρο του για μια επαναστατική στρατιά έγραψε: «ομάδες θα πρέπει να οπλίζονται με κάθε διαθέσιμο όπλο – ντουφέκια, ρεβόλβερ, μπόμπες, μαχαίρια, σιδερογροθιές, πανιά μουλιασμένα με παραφίνη, καρφιά (για το ιππικό) κλπ. Θα πρέπει να έχουν έτοιμες σωρούς από πέτρες και δοχεία με καυτό λάδι να τα ρίχνουν στους αστυνομικούς ή στρατιώτες. Και θα πρέπει να αρπάζουν χρήματα ή τιμαλφή. Θα πρέπει γενικότερα να δολοφονούν κατασκόπους, αστυφύλακες και στρατιώτες και να μην εμπιστεύονται τους σοσιαλδημοκράτες»!

3. Τέτοια ήταν η θεωρία και πρακτική της λενινιστικής επανάστασης – αχαλίνωτη βία, δολοφονίες και τρομοκρατία, ακόμα και μετά την επανάσταση που του έδωσε την εξουσία. Διότι τώρα έπρεπε να τη διατηρήσει – αν ήταν, συν τοις άλλοις, να υλοποιήσει τη φιλοδοξία του για παγκόσμια επανάστηση που όμως απέτυχε παταγωδώς.

Καλός γνώστης των μεθόδων του φίλου του Λένιν και παρά την παλιά φιλία τους (από το 1902), ο Γκόρκι δημοσίευσε μια σειρά 48 άρθρα κριτικάροντας άγρια τους μπολσεβίκους μέχρι τον Ιούλιο 1918 οπότε ο Λένιν διέταξε το κλείσιμο της εφημερίδας – καθώς και άλλων μη-φιλικών εντύπων.

Στις 7/11/17 κιόλας ο Γκόρκι έγραψε στη Novaya Zhizn: «Ο Λένιν, ο Τρότσκι και οι συνοδοιπόροι τους είναι ήδη μεθυσμένοι με το βρομερό δηλητήριο της εξουσίας, όπως δείχνουν με την ελεεινή στάση τους ενάντια στην ελευθερία του λόγου, του ατόμου και των δικαιωμάτων για τα οποία πολεμά μια δημοκρατία… Οι εργαζόμενοι δεν πρέπει να αφήσουν αυτούς τους τυχοδιώκτες και τρελούς να σωρεύσουν στα κεφάλια του προλεταριάτου εγκλήματα επαίσχυντα, παράλογα κι αιματηρά για τα οποία δεν θα πληρώσει ο Λένιν μα το ίδιο το προλεταριάτο.»

4. Σε άλλο άρθρο του ο Γκόρκι έγραψε: «Ο Λένιν και οι σύντροφοί του… νομίζουν πως μπορούν να διαπράξουν κάθε έγκλημα, όπως τη σφαγή στην Πετρούπολη, την αιματηρή κατάληψη της Μόσχας, την κατάργηση της ελευθερίας του λόγου, τις παράλογες συλλήψεις – όλες τις ωμότητες των [τσαρικών υπουργών]. Σε αυτή την κατεύθυνση οδηγεί ο σημερινός ηγέτης τους προλετάριους. Ας κατανοήσιυμε πως ο Λένιν δεν είναι κάποιος παντοδύναμος μάγος, μα ένας ψυχρός κολπαδόρος που δεν τιμά ούτε νοιάζεται για τη ζωή των προλετάριων».

Έτσι έβλεπε τον Λένιν όχι κάποιος πολιτικός αντίπαλος ή εχθρός αριστοκράτης, μα ένας εγκάρδιος φίλος που είχε γραφτεί στο Κόμμα!

Ο Λένιν απάντησε το 1919 προειδοποιώντας τον συγγραφέα απειλητικά: «Σε συμβουλεύω ν’ αλλάξεις περιβάλλον, τις απόψεις και τη δράση σου, αλλιώς η ζωή σου μπορεί να φύγει μακριά.»

Το 1921 συνελήφθησαν οι φίλοι του λογοτέχνες, η ποιήτρια Άννα Αχμάτοβα και ο Νικολάι Γκουμιλιόφ. Ο Γκόρκι ζήτησε βοήθεια και ο Λένιν ανταποκρίθηκε, μα ο Γκουμιλιόφ είχε ήδη τουφεκιστεί.

Εκείνα τα 48 άρθρα δεν συμπεριλήφθηκαν στους 30 τόμους των Απάντων του Γκόργκι που δημοσιεύθηκαν αργότερα από την κυβέρνηση των Μπολσεβίκων.

Ο Στάλιν εκτιμούσε τον μεγάλο συγγραφέα, μα το 1934, με την κρίση που έπαθε για εκκαθαρίσεις, τον έθεσε σε κατ’ οίκον περιορισμό. Ο γιός του Γκόρκι πεθανε ξαφνικά το ίδιο έτος. Το 1936 πέθανε και ο συγγραφέας – δολοφονημένος, μερικοί λένε, από τη μυστική αστυνομία.