Φιλ332β: Μεταμορφώσεις

1. Τα αποσπάσματα είναι παρμένα από το 6ο κεφάλαιο του Τζουάνγκ Τζου, γνωστό ως “Το Μέγα Υπέρτατο” ή “Αυτά που δίδαξαν οι Μεγάλοι που δεν ζούνε πια”. Ακολουθώ τις μεταφράσεις του Lin Yutang, της Nina Correa και του James Legge.

Ήταν 4 άντρες: οι Tzeze (=βοηθός σε θυσίες), Tseyu (=ικανός αρματοδρομέας), Tseli (=γεωργός) και Tzelai (=αγγελιαφόρος). Σε μια συνάντησή τους είπαν:

“Όποιος θεωρεί ως κεφάλι του το Ανύπαρκτο, ως σπονδυλική του τη Ζωή και ως οπίσθιά του τον Θάνατο· όποιος γνωρίζει πως ζωή και θάνατος, ύπαρξη και ανυπαρξία απαρτίζουν ένα σύνολο, αυτός μπορεί να γίνει σύντροφός μας”.

Οι 4 κοιτάχτηκαν και γέλασαν νιώθοντας οικεία κατανόηση που ήταν η βαθιά συντροφικότητά τους.

2. Πέρασε καιρός και ο Τσεγιού αρρώστησε. Ο Τζεζέ πήγε να τον δει.

“Θαυμαστή που είναι η Δημιουργία!” είπε ο άρρωστος. “Σχεδόν διπλώθηκα!”

Η πλάτη του όντως καμπούριασε τόσο που το σαγόνι του έφτανε στον αφαλό και οι ώμοι του ήταν ψηλότερα από το κεφάλι του… Παρότι το σώμα του είχε ξεχαρβαλωθεί, ο νους του έμενε καθαρός και ατάραχος.

Σύρθηκε στο πηγάδι κι είδε την αντανάκλασή του στο νερό. “Κοίτα, πώς έγινα έτσι, εντελώς άκαμπτος;”

“Το απεχθάνεσαι;” ρώτησε ο φίλος του.

“Μπα; Γιατί ν΄ απεχθάνομαι κάτι που έχασα και κάτι που πήρα; Αν τώρα το αριστερό μου μπράτσο γινόταν κόκορας, θα μπορούσα να εξαγγέλλω την αυγή! Κι αν το δεξί μου μπράτσο γινόταν τόξο, θα χτυπούσα ένα πουλί να το ψήσω στα κάρβουνα! Κι αν τα οπίσθιά μου γίνονταν τροχοί και το πνεύμα μου άλογο – τότε θα ταξίδευα με την άμαξά μου και δεν θα χρειαζόμουν άλλο όχημα! Επιπλέον, ό,τι παίρνουμε, όπως η ζωή, έρχεται στην ώρα του ενώ προσαρμοζόμαστε σε ό,τι χάνουμε, όπως όταν αυτή φεύγει. Ικανοποιημένοι με τον ερχομό των πραγμάτων και ζώντας με την προσαρμογή, δεν μας αγγίζει χαρά και θλίψη. Αυτή είναι κατά τους παλαιούς σοφούς η απελευθέρωση από σκλαβιά. Όσοι δεν τη βρίσκουν, μένουν στη σκλαβιά προσκολλημένοι σε κάτι υλικό. Ενσαρκωμένα όντα δεν ξεφεύγουν από όσα έχουν προκαλέσει από τη Φύση. Όχι, δεν απεχθάνομαι”.

3. Με τον καιρό αρρώστησε ο Τζελάι. Βαριανάσαινε, αγκομαχούσε. Ο Τζελί τον επισκέφθηκε και βρήκε τη γυναίκα και τα παιδιά του να τον κυκλώνουν κλαίγοντας. Τους επέπληξε.

“Ντροπή σας, φύγετε! Τον εμποδίζετε με τη λύπη σας. Περνά μια μεταμόρφωση”.

Μετά έγειρε στην πόρτα κι είπε στον φίλο του: “Θαυμαστή που είναι η Δημιουργία, με τη μεταμόρφωσή σου. Σε τι θα αλλάξεις τώρα; Πού θα πας; Θα γίνεις άραγε συκώτι κάποιου αρουραίου ή άκρο κάποιου εντόμου;”

Κι ο Τζελάι απάντησε:

“Ένας γιος πηγαίνει όπου τον προτρέπουν οι γονείς του καθώς οι 4 δυνάμεις Ανατολή-Δύση, Νότος-Βοριάς, συγκλίνουν στη Βούληση της Μοίρας. Όλες οι ενέργειες που συγκλίνουν στον άνθρωπο, Γιανγκ και Γιν, είναι οι γονείς που τον καθοδηγούν. Αυτές έφεραν και μένα κοντά στον θάνατο. Αν προσπαθήσω να τον αποφύγω, θα είμαι απερίσκεπτος – σαν να αποφεύγω ένα έγκλημα. Αυτός ο μεγάλος κόσμος της Γης χρεώθηκε δίνοντας την υλική μορφή μου, κοπιάζει να με ενηλικιώσει, μου δίνει ανάπαυση στα γερατειά και τελική ξεκούραση όταν πεθάνω. Σίγουρα, λοιπόν, αυτή η δύναμη που τόσο καλά με κράτησε στη ζωή, εξίσου καλά θα φροντίσει και για τον θάνατό μου.

Αν ένα μέταλλο καθώς θα λιώνει έξαφνα φώναζε στον σιδερά “κάνε με ξίφος τύπου Μόγιε!”, ο σιδεράς θα θεωρούσε το μέταλλο κάλπικο, δαιμονικό. Έτσι αν εγώ αρνιόμουν τη μορφή που έχω φωνάζοντας “Κάνε με ίσιο άνθρωπο, ίσιο κανονικά!” η Μάνα Φύση θα με θεωρούσε κάλπικο, δαιμονικό. “Το σύμπαν είναι το μεγάλο χυτήριο μετάλλων και η Μάνα Φύση ο σιδεράς, γιατί να ανησυχούμε για το πού θα πάμε;

Όπως πέφτουμε φυσικά σε βαθύ ύπνο, έτσι πάλι φυσικά ξυπνάμε ξαφνικά”.