1. Ο Σωκράτης είχε τον Πλάτωνα και τον Ξενοφώντα. Ο Ιησούς είχε τους Ευαγγελιστές και τους Γνωστικούς (Θωμά κ.λπ.). Ο Κομφούκιος είχε τον Μέγκιο. Ο Λάο Τσε (ή Τζι) είχε τον Τζουάνγκ Τζου (321β. Φιλοσοφία: Άνθρωπος ή πεταλούδα). Δεν γνωρίζω Κινέζικα και αναγκάζομαι να χρησιμοποιώ άλλες μεταφράσεις, κυρίως αγγλικές. Μα ο Lin Yatang και άλλοι διαβεβαιώνουν πως εκτός από τη βαθιά σοφία και το εκπληκτικό χιούμορ του, αυτός γράφει σε υπέροχο στυλ το οποίο περνά και στη μετάφραση. Σήμερα εξετάζω πάλι (κάπως ελεύθερα) μερικές από τις διατυπώσεις αυτού του σοφού που πέθανε το 275 πκε.
Το Τάο είναι αντίστοιχο του Υπέρτατου Πνεύματος (Απόλυτο, Μπράχμαν), η Πνοή της Φύσης, και στο σύμπαν και στον άνθρωπο που δεν σκοτίζεται από συναίσθημα, σκέψη, προσωπική επιθυμία, διάθεση, σκοπιμότητα και παρόμοια.
Γράφει, λοιπόν, αυτός ο Τζόκερ (=που κάνει αστεία, jokes) της σοφίας με παραδοξολογίες και χιούμορ στο 8ο κεφάλαιο, γνωστό ως «Κολλητά δάκτυλα»:
2. Κολλητά δάχτυλά ποδιών, ή έξτρα δάχτυλο στο χέρι, είναι πλεονασμοί, κι ας είναι δοσμένοι από τη Φύση. Θρόμβοι, νεοπλάσματα και όγκοι σχηματίζονται από δυσλειτουργίες στο σώμα, αλλά κι αυτά περιττεύουν.
Έτσι είναι και με τα πολλά δόγματα και καθήκοντα για τελετές και καθωσπρεπισμό: περιττεύουν καθώς δεν αφήνουν απλή και αγνή την εκδήλωση της Φύσης, την αληθινή συνειδησία του Τάο. Είναι πλεονασμοί, επίπλαστοι και περιττοί, στρεβλές λειτουργίες της νοημοσύνης που εκδηλώνονται σε υπερβολές φιλανθρωπίας, συμπόνιας και καθωσπρεπισμού.
Οι άνθρωποι που αφήνονται παραφυσικά στη φιλανθρωπία παραφουσκώνουν την αρετή καταπιέζοντας την έμφυτη νόηση για να αποκτήσουν φήμη κι έτσι γεμίζουν τον κόσμο ταραχή και φασαρία με συζητήσεις και διαφιλονικίες. Έτσι εγείρονται τα πολυποίκιλα και ατελέσφορα συστήματα γνώσης.
Οι άνθρωποι που θεωρητικολογούν με συζητήσεις στοιβάζουν παραπομπές σαν τούβλα και περιπλέκουν επιχειρήματα δένοντας κόμπους. Έτσι εξαντλούνται στο μάταιο και άχρηστο.
3. Ένας μαθητευόμενος στον ληστή Cheh ρώτησε: «Υπάρχει το Τάο και ανάμεσα σε κλέφτες;» Και ο Cheh απάντησε: «Δεν υπάρχει τίποτα όπου δεν βρίσκεται το Τάο».
Και συνέχισε: «Υπάρχει η γνωστική ικανότητα του κλέφτη που εντοπίζει τη λεία· το θάρρος να προχωρήσει πρώτος· ο ιπποτισμός να αποχωρήσει τελευταίοςˑ ευφυΐα στην εκτίμηση επιτυχίαςˑ δικαιοσύνη στο μοίρασμα των λαφύρων. Δεν υπήρξε μεγάλος ληστής δίχως αυτές τις 5 αρετές.»
Και οι καλοί άνθρωποι και οι κακοί ωφελούνται από τις διδασκαλίες των σοφών.
Μα αφού οι καλοί σπανίζουν και οι κακοί υπεραφθονούν, το καλό που κάνουν οι σοφοί δημοσιοποιώντας τη γνώση τους είναι πολύ μικρό και το κακό πολύ μεγάλο.
Όταν εμφανίζονται πολλοί σοφοί, αυξάνονται και οι κακοποιοί. Αν αποτραβηχτούν οι σοφοί, θα φύγουν και οι κακοποιοί και η Πολιτεία θα γαληνέψει. Όταν ο λόφος ισοπεδωθεί, γεμίζει το χάσμα.
Κλέβοντας λίγο γίνεσαι μικρός κακοποιός. Κλέβοντας πολύ γίνεσαι κυβερνήτης!
4. Παλιά λεγόταν: «Όπως τα ψάρια μένουν στο νερό, όπως είναι φυσικό, και τα όπλα της Πολιτείας να μένουν κρυμμένα.»
Οι σοφοί αυτοί είναι τα όπλα της Πολιτείας. Ας μένουν λοιπόν κρυμμένοι.
Ας απομακρυνθούν οι γνώσεις και σοφίες, και οι κακοποιοί θα εξαφανιστούν. Εξαφανίστε τους χαλαζίες και τα μαργαριτάρια και οι κλέφτες θα πάψουν.
Υπάρχει χάος στον κόσμο και στη ρίζα του είναι το κυνήγι των γνώσεων. Όλοι προσπαθούν να μάθουν ό,τι δεν ξέρουν μα κανένας δεν προσπαθεί να μάθει ό,τι νομίζει πως ξέρει. Όλοι απαξιώνουν αυτό στο οποίο δεν διαπρέπουν, μα κανένας δεν απαξιώνει αυτό στο οποίο νομίζει πως διαπρέπει.
Οι αγνοί και απονήρευτοι παραμερίστηκαν και προβιβάζονται οι πονηροί και διαστρεβλωτές. Η γαλήνη του λόγου εξοβελίστηκε από το πάθος για εριστική φλυαρία. Εξού το χάος.
Αν αποσυρθούν οι επίσημοι σοφοί, τότε οι άνθρωποι θα ενδιαφερθούν για το Τάο.
Όπως τα ψάρια χάνονται ευτυχισμένα στο νερό, έτσι και οι άνθρωποι χάνονται ευτυχισμένοι στο Τάο.
