1. “Τι είναι ο άνθρωπος”, ρωτά ο Ψαλμός 8,4, “ώστε [εσύ Κύριε] να τον έχεις στον νου σου; Ή ο υιός του ανθρώπου ώστε να τον επισκέπτεσαι;”
Τα ερωτήματα είναι πανάρχαια. Τα κοιτάξαμε στο 303. Φιλοσοφία: Τι εστίν ο άνθρωπος; από την αγνοημένη σκοπιά της Παλαιάς Διαθήκης που, παρά τις όποιες ελλείψεις, περιέχει αρκετές ορθές ιδέες για τον αναζητητή που ακολουθεί κάποια οδό ανέλιξης προς την Αυτοσυνειδησία.
Σήμερα θα εξετάσουμε το θέμα μας από διαφορετική σκοπιά, χρησιμοποιώντας μια διαφορετική προσέγγιση με τη βοήθεια δεδομένων από τις θαυμαστές ανακαλύψεις των νεότερων επιστημόνων και τα θαυμαστά σύνεργά τους – το τηλεσκόπιο και το (ηλεκτρονικό) μικροσκόπιο. Δεν θα ακολουθήσουμε τις μοδάτες επιστημονικές θεωρίες για την προέλευση κι εξέλιξη του ανθρώπου μα ούτε μεταφυσικές, μυθικές ή θρησκευτικές.
2. Εσείς, αναγνώστες μου, κι εγώ και ο κάθε άνθρωπος, όποια και αν είναι η κοινωνική ή ψυχολογική του κατάσταση, είναι πλάσμα οργανικό, μέλος της Βιόσφαιρας, μέρος της Οργανικής Ζωής. Ταυτόχρονα εμπεριέχει αυτή την οργανική ζωή, τις ιδιότητες και λειτουργίες που κάνουν τα οργανικά αυτοκινούμενα πλάσματα, ως και τα κουνούπια, να διαφέρουν από άλλα πλάσματα.
Συγχρόνως είναι πλάσμα γήινο με την έννοια ότι ζει στο γήινο περιβάλλον και αν μετακομίσει στα βάθη του ωκεανού με υποβρύχιο ή στα ύψη της στρατόσφαιρας με δορυφόρο, θα πρέπει να έχει μαζί του αυτό το περιβάλλον που του παρέχει στέρεο υπόβαθρο, αέρα, νερό και τροφή για να συντηρείται το σώμα του. Εμπεριέχεται στη Γαία μα την εμπεριέχει επίσης.
Είναι όμως και πλάσμα στο ηλιακό σύστημα όπου ανήκει και η Γαία. Οι ακτίνες του ήλιου ζεσταίνουν και το περιβάλλον και τον οργανισμό του ανθρώπου και η βιταμίνη D (από την ηλιακή ακτινοβολία!) του δίνει σθένος και απαντοχή. Εμπεριέχεται στον ήλιο και τον εμπεριέχει επίσης.
Μετά είναι ο Γαλαξίας που εμπεριέχει εκατομμύρια ήλιους. Από τον δικό μας και από μακρινούς γαλαξίες έρχονται οι κοσμικές ακτίνες που διαπερνούν όλα τα σώματα κι επιδρούν στους πυρήνες των κυττάρων.
Μετά είναι οι Αστερισμοί ή τα Νεφελώματα όπου οργανώνονται ομάδες γαλαξιών. Και τέλος όλα είναι στο άπειρο Σύμπαν. Και αυτά όλα περιβάλλοντα από ένα μυστήριο κενό.
3. Τι είναι ο άνθρωπος στο Σύμπαν; Ένα τίποτα, ως φαίνεται.
Μα εμπεριέχει δισεκατομμύρια κυττάρων που συνενώνονται σε όργανα και ιστούς στο σώμα του, όπως και σε άλλα ζωντανά πλάσματα της Οργανικής Ζωής. Το κύτταρο είναι η βασική μονάδα της.
Το ζωντανό κύτταρο περιέχει χημικά στοιχεία σε οργανικά και ανόργανα μόρια άνθρακα, υδρογόνου κλπ., και πρωτεΐνες, νουκλεϊκά οξέα κλπ. Το μόριο είναι η βασική μονάδα του μεγάλου σώματος της Γαίας.
Το μόριο πάλι αποτελείται από χημικά ή φυσικά άτομα που είναι τα μικρότερα χημικά σωματίδια των βασικών στοιχείων όπως υδρογόνο, οξυγόνο, κάλιο, ήλιο, άζωτο κλπ. Αυτά παράχθηκαν με αστρική πυρηνοσύνθεση και μπορούν να θεωρηθούν ως βασική μονάδα του ήλιου (= άστρο).
Μετά είναι τα υποατομικά σωματίδια – ηλεκτρόνια, κουάρκ, λεπτόνια, μποζόνια κλπ. (και το “σωματίδιο του Θεού”) που συνιστούν τα άτομα, τα μόρια, τα κύτταρα. Και αυτά όλα επίσης περιβάλλονται, ως φαίνεται, από το μυστήριο κενό.
Μετά; Από πού προέρχονται αυτά όλα; Πώς και γιατί;
4. Τι είναι ο άνθρωπος; Ένα τίποτα στο Σύμπαν, ένα σύμπαν για τους μικρόκοσμους του κυττάρου και των σωματιδίων:
| Άνθρωπος | |
|
Οργανική |
κύτταρο |
|
Γαία |
μόριο |
|
Ήλιος |
άτομο |
|
Γαλαξίας |
υποατομικό |
|
Νεφέλωμα |
παλμός |
|
Σύμπαν |
;;; |
Μα δεν γνωρίζουμε τι πραγματικά είναι αυτά όλα τα φαινόμενα από το Σύμπαν στον άνθρωπο και στα έσχατα κβάντα που είναι και σωματίδια και κυματισμοί ή παλμοί ενέργειας.
5. Μα ο άνθρωπος δεν είναι μόνο αυτός ο χοντρός μετρήσιμος όγκος, το οργανικό σώμα που τρέφεται με ουσίες κι ενέργειες από το εξωτερικό περιβάλλον του οι οποίες τελικά, με τον θάνατο, όλες θα επιστρέψουν στην ιδιαίτερη πηγή τους.
Ο άνθρωπος ξεχωρίζει με την απαράμιλλη νοημοσύνη του, η οποία μπορεί να εισδύσει σε όλους αυτούς τους κόσμους και να τους καταλάβει στη χωριστότητα και διαφορετικότητα μα και στην ενότητά τους.
Οι επιστήμονες ισχυρίζονται πως η νοημοσύνη εμφανίζεται στον άνθρωπο ως αποτέλεσμα της εξελικτικής διαδικασίας που κατέληξε μετά από σειρά ατυχηματικών (accidental) περιστατικών και συνενώσεων στις ηλεκτροχημικές διεργασίες των εγκεφαλικών κυττάρων που την παράγουν.
Μπορεί να είναι κι έτσι. Μα αφού από το απόλυτο τίποτα δεν μπορεί να παραχθεί κάτι, η νοημοσύνη πρέπει να ήταν εκεί, στην αρχή αρχή της ζωής ως δυνατότητα, στην αρχή των σωματιδίων, στο ίδιο το μυστηριώδες κενό που οι επιστήμονες δεν μπορούν με τα σύνεργά τους και δεν θέλουν να ερευνήσουν.
Σε κείνο το ξεκίνημα, σε κείνη την πρώτη αρχή, που δεν έχει προγενέστερη αιτία και αρχή, η νοημοσύνη και η ζωή πρέπει να υπήρχαν μαζί ως μια ενιαία δύναμη. Αν δεν υπήρχαν ως δυνατότητες, ως αφανέρωτες ιδιότητες, δεν θα μπορούσαν να εμφανιστούν ποτέ.
Τι είναι η πρωταρχική εκείνη νοημοσύνη;…
