1. Πολλοί άνθρωποι και μάλιστα με μεγάλη μόρφωση βρίσκουν πως υπάρχει αδικία και κακό στον κόσμο κι επομένως ο Θεός, ή Δημιουργός, ή όπως αλλιώς ονομάζεται, δεν είναι πανάγαθος. Μερικοί μάλιστα νομίζουν πως θα έφτιαχναν έναν πολύ καλύτερο κόσμο.
Είναι γεγονός, όπως υποδείχνουν, πως βρέφη γεννιούνται με αναπηρία ή με κάποια χρόνια, ανίατη ασθένεια, πως γίνονται γεωφυσικές αναταράξεις οπότε εκατοντάδες ή και χιλιάδες άνθρωποι σκοτώνονται – και μάλιστα εκκλησίες καταρρέουν και οι πιστοί θάβονται στα ερείπια την ώρα που λατρεύουν και δοξολογούν τον Κύριο.
Ένας από αυτούς τους αντιρρησίες, αγνωστικιστής και ειρηνιστής, ήταν και ο λόρδος Μπέρτραντ Ράσσελ, μεγάλος μαθηματικός και φιλόσοφος στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Στα πρώτα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου προωθούσε τον μονομερή αφοπλισμό στη Δύση – αγνοώντας πως έτσι οι σοβιετικοί φασίστες θα μπορούσαν να μας υποδουλώσουν.
Έγραψε πως οι νόμοι της φύσης είναι έκφραση του Θεού μα παράγουν κακό – όχι μόνο καλό (Religion and Science, 1935, σ.193). Αλλού πάλι: «Στο ζωϊκό βασίλειο τα ζώα καταβροχθίζουν ανελέητα το ένα το άλλο. Τα περισσότερα ή σκοτώνονται άσπλαχνα από άλλα ζώα ή πεθαίνουν της πείνας» (What is an Agnostic, 1953).
2. Ομολογεί πως ο ίδιος δεν είναι χριστιανός πια κι εξετάζει πολλά παραδείγματα στο χριστιανικό δόγμα που δείχνουν παραλογισμό. Π.χ. αφού ο Θεός είναι παντοδύναμος, ο αμαρτωλός που δεν ακολουθεί τις εντολές του Θεού, το κάνει με την άδεια του Θεού, οπότε δεν είναι δίκαιο να τιμωρείται στην Κόλαση για κάτι που κάνει με τη θέληση του Θεού (σελ. 80-81 Unpopular Essays, 1950).
Ο κόσμος, γράφει, δεν χρειάζεται δόγματα μα τη διάθεση για επιστημονική διερεύνηση, συνδυασμένη με την πίστη πως ο βασανισμός εκατομμυρίων δεν είναι κάτι επιθυμητό είτε αυτός επιβάλλεται από έναν Στάλιν είτε από έναν Θεό πλασμένο κατ’ εικόνα του πιστού (σ. 221 Human Society in Ethnics and Politics, 1954).
Η εξέλιξη, πιστεύεται από θεολόγους, πως καθοδηγείται από έναν μεγάλο σκοπό καθώς ο Θεός ετοίμαζε την κορύφωση οπότε στην κατάλληλη ώρα παρουσίασε τον Άνθρωπο – μα και άτομα όπως ο Νέρων και ο Καλιγούλας, ο Χίτλερ και ο Μουσολίνι (σ.84 Unpopular Essays, 1950) δηλαδή τερατανθρώπους.
3. Οπωσδήποτε υπάρχουν πολλοί παραλογισμοί στο χριστιανικό δόγμα και πολλές εγκληματικές πράξεις στην εκκλησιαστική ιστορία, ειδικά στη Δύση, στον Ρωμαιοκαθολικισμό.
Όμως παρά το καυστικό χιούμορ και την όποια λογική, που είναι μάλλον επιφανειακή, στο ύφος γραφής του, ο Ράσσελ παρουσιάζει μάλλον αφελή επιχειρήματα και αγνοεί τις δικές του αντιφάσεις.
«Αφού τα πάντα πρέπει να έχουν μια αιτία, τότε και ο Θεός πρέπει να έχει μια αιτία» δήλωσε νωρίς στην απολογία του Why I am not a Christian, το 1927. Ναι, αλλά κάπου, κάποτε οι αιτίες παύουν σε μια Αρχή που δεν έχει προηγούμενη αιτία ή αρχή, είτε πρόκειται για Πνεύμα είτε για Ύλη.
Εννοείται πως ο Θεός είναι η Πρωταρχή εκείνη και Πρωτουσία από την οποία παράγονται τα πάντα. Αυτά όλα που υπάρχουν!
4. Γιατί νομίζουμε πως οι φτωχοί σε μια χώρα μακρινή που ζούνε με λίγο ρύζι και λαχανικά είναι πιο δυστυχισμένοι από άλλους πλούσιους που ζούνε σε πολυτέλεια; Και γιατί θεωρούμε αυτή την κατάσταση αδικία;
Ποια είναι τα κριτήριά μας;… Πολλοί πλούσιοι δεν είναι δυστυχείς για λόγους διάφορους;
Συμβαίνουν ατυχήματα, καταστροφές, συμφορές και άνθρωποι υποφέρουν και πεθαίνουν. Αλλά, πάλι, γιατί το θεωρούμε κακό ή αδικία; Πάλι ποια είναι τα κριτήριά μας;
Η ίδια η λέξη «αδικία» υπονοεί πως υπάρχει μια γενικότερη δικαιοσύνη που στη συγκεκριμένη περίπτωση παραβιάζεται.
Η δικαιοσύνη προϋποθέτει και υπονοεί την ύπαρξη νόμου ή νόμων. Και οι διάφορες επιστήμες έχουν ανακαλύψει και διατυπώσει αρκετούς νόμους σύμφωνα με τους οποίους εκδηλώνονται τα διάφορα φαινόμενα του κόσμου γύρω και μέσα μας.
Για παράδειγμα, αν δεν αναπνέουμε, αν δεν εισπνέουμε τον αέρα που έχει συγκεκριμένες ποσότητες οξυγόνου, υδρογόνου κλπ., θα πεθάνουμε. Αυτός είναι ένας νόμος κυριολεκτικά ζωής και θανάτου.
5. Αλλά, σίγουρα, αν υπάρχει έστω και ένας νόμος στον κόσμο, τότε δεν μπορεί να υπάρχει ανομία, αταξία, αδικία.
Όλα τα φαινόμενα σε κάθε περιοχή ή επίπεδο του κόσμου διέπονται από νόμους.
Επομένως επικρατεί δικαιοσύνη. Επομένως τα φαινόμενα που σε εμάς μοιάζουν ατυχήματα ή συμφορές («το τυχαίο») είναι στην πραγματικότητα αποτελέσματα νόμων που δεν ξέρουμε, δεν κατανοούμε.
Ένα αντικείμενο, μια πέτρα που κινείται με μια δεδομένη δύναμη θα διασχίσει πιο γρήγορα τον αέρα από ότι το νερό επειδή το νερό έχει μεγαλύτερη πυκνότητα και προσφέρει μεγαλύτερη αντίσταση. Είναι ο ίδιος νόμος που λειτουργεί σε διαφορετικό υλικό.
Αν δούμε κάποιον με καμένο χέρι αμέσως υποθέτουμε πως ήρθε σε επαφή με φωτιά. Εδώ γνωρίζουμε τις αιτίες. Αλλού δεν τις γνωρίζουμε.
Οι επιστήμονες οφείλουν να ερευνήσουν τα φαινόμενα όπου κάποιος γεννιέται ανάπηρος ή όπου, σε ένα σεισμό, καταπλακώνονται 50 άνθρωποι και να βρουν τους νόμους που τα παράγουν – και όχι να λέγεται πως υπάρχει αδικία ενώ, στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει κατανόηση των νόμων ή αιτιών.
