Στη Muṇḍaka Ουπανισάδα, μια από τις 10 κύριες Ουπανισάδες της Βεδικής Παράδοσης, λέγεται πως αφού κάποιος/κάποια έχει ωριμάσει, ακόμα και στην τάξη των βραχμάνων με την κατανόηση πως το Απεριόριστο δεν είναι προσιτό μέσω περιορισμένων πραγμάτων, ας αναζητήσει ως μαθητής, γνώση από έναν δάσκαλο που γνωρίζει (1.2.12).
Για την ώρα, ας αφήσουμε το “απεριόριστο” και τον “δάσκαλο που γνωρίζει”. Εδώ η ωρίμανση του προσώπου συνίσταται στην κατανόηση πως ούτε η δική του εμπειρία ζωής με τις προσπάθειες κι επιτεύξεις του ούτε οι θεωρητικές γνώσεις του, η γενική πληροφόρησή του, έχουν φέρει μόνιμη ευτυχία ή αληθινή, αδιαμφισβήτητη γνώση.
Στη μάζα των κοινών ανθρώπων κυριαρχούν οι αναζητητές της απόλαυσης κι ευχαρίστησης. Μετά είναι οι αναζητητές της (θεωρητικής) γνώσης από βιβλία, Πανεπιστήμια, Διαδίκτυο – αναζητητές και συζητητές που όμως δεν γνωρίζουν πραγματικά, δεν έχουν πίστη στις γνώσεις τους και δεν νιώθουν βεβαιότητα κι ευτυχία. Μετά είναι οι λίγοι αληθινοί αναζητητές που έχουν κατανοήσει πως ούτε οι απολαύσεις, ούτε οι επιτεύξεις, ούτε η συσσώρευση πληροφοριών και η όποια ευρυμάθεια, δίνουν ευτυχία ή μόνιμη διαρκή ικανοποίηση. Οι αληθινοί αναζητητές βρίσκουν μια αληθινή διδασκαλία για τον εαυτό, για τη φύση του ανθρώπου και του κόσμου και την ακολουθούν ως τρόπο καθημερινής ζωής.
Αλλά τι είναι “γνώση”; Πώς γνωρίζουμε κάτι, οτιδήποτε;
Όταν βλέπεις ένα μήλο γνωρίζεις αμέσως πως πρόκειται για μήλο. Βλέπεις επίσης κατά πόσο είναι ώριμο ή όχι και αν είναι υπερώριμο και αφυδατωμένο ή χαλασμένο από σκουλήκι ή χτυπημένο. Η αίσθηση της όρασης σου μεταφέρει- όλες αυτές τις πληροφορίες άμεσα. Και ανάλογα ο νους θα γνωρίζει την ποιότητα και γεύση – αν είναι φρέσκο, τραγανό και γλυκό ή ξινό.
Έχεις δε αυτήν τη γνώση διότι έχεις δει κι έχεις φάει πολλά μήλα διαφόρων ειδών και ποιοτήτων (φούτζι, Τριπόλεως, γκόλντεν, ξινόμηλα κλπ.).
Μα συνήθως αυτή η γνώση πολύ γρήγορα παίρνει μορφή στον νου με λόγια. Ακούς όλες αυτές τις πληροφορίες να λέγονται, να ηχούν, με λόγια. Κι έτσι έχει δημιουργηθεί η αντίληψη πως η γνώση διατυπώνεται με λόγια.
Οπωσδήποτε, συνήθως, η γνώση μεταδίδεται με λόγια. Αν δεν χρησιμοποιούσα τη λέξη “μήλο” δεν θα μπορούσα να σας δώσω να καταλάβετε για ποιο πράγμα μιλούσα. Αλλά, από την άλλη, κι εσείς, αν δεν είχατε εμπειρία του “μήλου”, αν δεν είχατε δει και γευτεί μήλα, δεν θα γνωρίζατε για ποιο πράγμα σας μιλούσα έστω και αν χρησιμοποιούσα τη λέξη “μήλο” κι έδινα λεπτομερή περιγραφή του φρούτου αυτού.
Έτσι έχουμε την άμεση γνώση που βασίζεται ή προέρχεται από εμπειρία και την έμμεση που βασίζεται σε λόγια ή λεκτικές και εικονικές περιγραφές. Μα και οι λέξεις βασίζονται σε αισθητήρια εμπειρία!
Θα επανέλθω
