«Η επίγνωση δίχως επιλογή και προσπάθεια είναι η πραγματική φύση μας. Αν μπορούσαμε να την έχουμε, να είμαστε φυσιολογικά σε αυτήν την κατάσταση, δεν θα χρειαζόμασταν τίποτε άλλο.
1. Υπάρχει πολλή σύγχυση σχετικά με αυτό το θέμα όσον αφορά την ανάπτυξη προς την Αυτοσυνειδησία (ή Συνειδητοποίηση του αληθινού Εαυτού).
Τι σημαίνει «δίχως προσπάθεια»; Εύλογα θα ρωτήσει κάποιος. Αφού τίποτα στον κόσμο δεν επιτυγχάνεται ή αποκτιέται δίχως προσπάθεια. Την τροφή πρέπει να τη μαζέψουμε από κάπου. Το νερό επίσης. Τα ρούχα πρέπει να φτιαχτούν από διάφορα υλικά. Τα σπίτια επίσης και τα οχήματά μας.
Αλλά υπάρχει και ο έρωτας. Οι άνθρωποι δεν καταβάλλουν καμιά προσπάθεια. Ερωτεύονται άμεσα, αυτόματα – δίχως προσπάθεια. Μετά, βέβαια, καθώς η σχέση προχωράει και ωριμάζει, εγείρονται περιπλοκές και προσπάθειες. Μα στην αρχή αρχή, ερωτευόμαστε δίχως καμιά προσπάθεια. Ανακαλύπτουμε ξαφνικά πως η καρδιά χτυπά δυνατά, ο σφυγμός πάλλει, το ενδιαφέρον έχει φουντώσει και θέλουμε να είμαστε με το άλλο πρόσωπο!
Ο Ινδός μύστης Κρισναμούρτι (1895-1986) δίδασκε ή, ορθότερα, προωθούσε κι επεξηγούσε την απλή πρακτική της επίγνωσης που είναι δίχως επιλογή και προσπάθεια σε αντίθεση με σκόπιμη, στοχευμένη συγκέντρωση και προσπάθεια.
2. Ένας άλλος Ινδός μύστης και δάσκαλος, ο Ramana Maharshi (1879-1950), είπε:
«Η επίγνωση δίχως επιλογή και προσπάθεια είναι η πραγματική φύση μας. Αν μπορούσαμε να την έχουμε, να είμαστε φυσιολογικά σε αυτήν την κατάσταση, δεν θα χρειαζόμασταν τίποτε άλλο. Μα δεν μπορούμε να την έχουμε δίχως προσπάθεια, δίχως την προσπάθεια του σκόπιμου διαλογισμού. Ακόμα κι ένας που έφτασε την υπέρτατη Mauna (σιωπηλή σοφία), την υπέρτατη κατάσταση ησυχίας και γαλήνης, και αυτός έκανε την απαραίτητη προσπάθεια σε προηγούμενη ενσωμάτωση. Παρότι το διδάσκουν όλες οι Γραφές ή το ακούμε από όλους τους Αγίους και Σοφούς (mahāpuruṣas) και μας το λέει και ο δάσκαλός μας, δεν είμαστε ποτέ ήσυχοι μα συνεχώς γλιστράμε στον κόσμο της πλάνης mãyã, χανόμαστε ανάμεσα στα αντικείμενα των αισθήσεων. Γι’ αυτό χρειάζεται συνειδητή, θεληματική προσπάθεια ή διαλογισμός για να φθάσουμε στην κατάσταση Mauna ή στην κατάσταση γαλήνης και σιωπής.»
3. Συχνά ο Μαχάρσι έλεγε πως οι ειλικρινείς αναζητητές πρέπει να παρατήσουν τις ανοησίες του τύπου «Εγώ έχω ήδη τη φύση μου που είναι σοφία ή αυτοσυνειδησία» και σπαταλούν τον χρόνο και την ενέργειά τους σε ευφάνταστες αντιλήψεις πως έχουν ήδη τη φώτιση! Μπορεί, ναι, να την έχεις ήδη, μα τι αξία έχει αυτή η θεωρητική αντίληψη εφόσον δεν μπορείς να τη χρησιμοποιήσεις έχοντας συνειδητοποιήσει την αλήθεια της πρακτικά;
Εφόσον δεν την κατέχεις, συνέχισε ο Μαχάρσι, εφόσον δεν την έχεις συνειδητοποιήσει, χρειάζεσαι θεληματική, στοχευμένη προσπάθεια, όπως η συγκέντρωση προσοχής, ο διαλογισμός και παρόμοια. Είναι όπως όταν δεν έχεις πλούτη, πρέπει να εργαστείς και να κοπιάσεις για να τα αποκτήσεις.
Οπότε ξεκίνα την πρακτική εξάσκηση, βρες και ακολούθα μια πειθαρχία χωρίς να επικαλείσαι το «Μα είμαι ήδη Αλήθεια, Συνειδησία και Μακαριότητα», ενώ ξέρεις πολύ καλά πως συχνά είσαι δυστυχισμένος.
4. Έχει δίκιο και ο ένας και ο άλλος. Μα τόσο oι πρακτικές προσοχής ή διαλογισμού όσο και θύμησης ή επίγνωσης δίχως επιλογή και προσπάθεια, δεν είναι του τύπου που χρησιμοποιούνται για την απόκτηση πλούτου.
Είναι διαφορετικές προσπάθειες.
Η προσπάθεια απόκτησης υλικών αγαθών όπως χρήματα, οικήματα, οχήματα και παρόμοια, ή νοητικών αγαθών όπως πληροφορίες και γνώσεις, στοχεύουν σε πράγματα περιορισμένα και παροδικά, που είναι εκ φύσεως αντικείμενα αναζήτησης ξεχωριστά από το υποκείμενο «εγώ» που τα αναζητάει.
Το υποκείμενο που κάνει την αναζήτηση του Εαυτού είναι ο Εαυτός και δεν μπορεί να αντικειμενοποιηθεί: Εγώ αναζητώ εγώ!
Η Αυτοσυνειδησία (ή Αυτοσυνειδητοποίηση) είναι διαφορετική από την επίγνωση του παρόντος κειμένου, της παρούσας οθόνης, του χώρου μπροστά ή γύρω. Απλά είναι – δίχως τίποτε άλλο!
Ο νους και η όποια επιθυμία δεν μπορεί να έχει επίγνωση του Εαυτού (να θεάται ή να παρατηρεί τον Εαυτό). Διότι, απλά, ο Εαυτός είναι ο έσχατος και οριστικός θεατής, το Υποκείμενο που θεάται ή έχει επίγνωση! Είναι απλή ύπαρξη!
Χρειαζόμαστε πολύ διαφορετική προσέγγιση. Λίγοι μόνο νοιάζονται.
