1. Δεν νομίζω πως θα πιάσει ή θα ακουστεί, αφού έχουμε πάρα πολλές ασχολίες στον κόσμο και όλες έχουν σπουδαιότητα. Μα πρέπει να δοκιμάσω να θυμίσω πως οι αρχαίοι μας πρόγονοι, που μεγαλούργησαν σε τόσους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, δεν ρωτούσαν αν υπάρχει Θεός και γιατί κυκλοφορεί στον κόσμο τόση αδικία και δυστυχία. Ρωτούσαν ποια/ποιος ή τι είμαι εγώ κι αν εγώ υπάρχω και σε ποια μορφή!
Αυτό το τελευταίο ακούγεται πολύ παράξενο, μα η αλήθεια είναι πως οι περισσότεροι άνθρωποι δεν υπάρχουμε ουσιαστικά. Ούτε γνωρίζουμε ή συνειδητοποιούμε πως υπάρχουμε. Παρότι το αίσθημα ύπαρξης είναι μαζί μας από τη βρεφική μας ηλικία, πολύ σπάνια μένουμε με αυτό έστω και λιγοστά δευτερόλεπτα προτού ξεχαστούμε και χαθούμε πάλι σε μια ή άλλη ταύτισή μας με τις λειτουργίες μας. Οι επιθυμίες και οι συνήθειές μας, μας ωθούν συνεχώς και δικτατορικά στα φαινόμενα του υλικού κόσμου που μας περιβάλλει.
2. Έχουμε εθιστεί και τόσο περιοριστεί στα πράγματα του υλικού κόσμου γύρω μας, που λησμονούμε τον εαυτό μας και την ανθρώπινη φύση μας, που σίγουρα είναι πολύ μεγαλύτερη και βαθύτερη από τα υλικά ενδιαφέροντά μας.
Ο Σωκράτης είναι γνωστός σε όλο τον κόσμο. Πολλοί ξένοι αναφέρονται στην Ελλάδα ως χώρα όχι του Μεγαλέξανδρου ή του Παρθενώνα, μα ως χώρα που έζησε ο Σωκράτης, ο Αθηναίος φιλόσοφος, δάσκαλος του Πλάτωνα.
Και ο Σωκράτης έλεγε (όπως γράφει ο Πλάτων στον διάλογο Φαίδρος) πως δεν ήθελε να μελετήσει Φυσική και άλλες επιστήμες ή μύθους αφού δεν γνώριζε τον εαυτό του, δεν γνώριζε κατά πόσο ήταν πλάσμα θεϊκής προέλευσης ή κάποιο τερατούργημα του υλικού κόσμου (Φαίδρος 229Ε-230Α). Το θεωρούσε γελοίο, είπε!
3. Απλώς το θυμίζω μόνο. Σήμερα θα εξετάσω το θέμα μας από άλλη σκοπιά, παραθέτοντας μια πτυχή από τη Βεδική Παράδοση. Ο Σωκράτης και η επιμονή του για την Αυτογνωσία είναι σχετικά γνωστά. Η Βεδική Παράδοση της αρχαίας Ινδίας δεν είναι γνωστή.
Σε κείνη την παράδοση ή κουλτούρα, η Αυτογνωσία λέγεται ātmajñāna που μεταφράζει κυριολεκτικά τον ελληνικό όρο. Λέγεται και ātmabodha που σημαίνει “αφύπνιση του Εαυτού”. Λέγεται και brahmavidyā “γνώση/επιστήμη του Μπράχμαν, του Πνεύματος Απολύτου”. Κι επειδή στη Βεδική Παράδοση ο αληθινός Εαυτός κάθε ανθρώπου είναι ίδια ουσία με το Πνεύμα Μπράχμαν που είναι ο Εαυτός του σύμπαντος, brahmavidyā και ātmajñāna πραγματεύονται το ίδιο και αυτό θέμα.
Σε τελευταία ανάλυση, η επιθυμία και προσπάθεια να γνωρίσεις τον Εαυτό σου είναι ίδια να γνωρίσεις και το Μπράχμαν (ή τον Ύψιστο).
4. Ένας απλός κοινός πήγε στον γκουρού, δάσκαλό του, μετά από πολλές τελετουργίες και κάποια μελέτη. Του ζήτησε, λοιπόν, να τον συστήσει στον Θεό για να γνωρίσει επιτέλους τον Ύψιστο.
«Ναι, βέβαια, να σε συστήσω, μα ποιος θα του πω θέλει να τον γνωρίσει;», ρώτησε ο γκουρού. «Ποιος είσαι, δηλαδή;».
«Είμαι ο Θεόδωρος», είπε στην αφέλειά του ο άλλος.
«Μα υπάρχουν χιλιάδες Θεόδωροι στον πλανήτη!», ανταπάντησε ο γκουρού. «Αυτό είναι μόνο ένα όνομα».
«Α, είμαι ο Θεόδωρος, ο έμπορος.»
«Υπάρχουν χιλιάδες έμποροι. Είναι ένα επάγγελμα.»
«Είμαι ο έμπορος Θεόδωρος, γιος του Χάρη, σύζυγος της Αντζαλή και πατέρας του Βαρούν.»
«Μα αυτοί είναι οι συγγενείς σου. Όλοι έχουν συγγενείς με όμοια ονόματα. Δεν είσαι οι συγγενείς σου!»
«Τότε να του πείτε πως έχω πολλά πλούτη και μεγάλη κτηματική περιουσία.»
«Μα κι αυτά, Θεόδωρε», είπε ο γκουρού, «είναι μόνο τα αποκτήματά σου: δεν καθορίζουν εσένα!»
«Τότε πείτε του πως έχω επιθυμίες να κάνω μεγάλες φιλανθρωπίες και δωρεές για σχολεία, νοσοκομεία και ναούς κι έτσι να βοηθήσω τους ανθρώπους!»
«Μα κι αυτά είναι επιθυμίες και φιλοδοξίες σχετικά με άλλους. Ούτε αυτά είσαι εσύ.»
«Ε, τότε ποιος είμαι;», ξέσπασε απογοητευμένος και κάπως αγανακτισμένος ο πιστός.
«Α, μα αφού δεν ξέρεις ποιος είσαι πραγματικά, πώς θα σε συστήσω στον Κύριο;… Πρώτα πρέπει να μάθεις ποιος είσαι στον εαυτό σου, όχι στα αποκτήματα, στους συγγενείς και στις ασχολίες σου. Όταν μάθεις ποιος είσαι, Θεόδωρε, τότε θα μπορέσεις να γνωρίσεις και τον Θεό.»
Αν θέλουμε να γνωρίσουμε κατά πόσο υπάρχει Θεός, ποια είναι η φύση του και τι κάνει, θα πρέπει πρώτα, λέει το βεδικό αφήγημα, να γνωρίσουμε κατά πόσο και σε ποια μορφή εμείς υπάρχουμε, ποια είναι η φύση μας και τι κάνουμε σε αυτόν τον κόσμο.
