Υπάρχει τόση περιττή πολυλογία πρόζας κομμένης να μοιάζει ποίημα που νιώθεις ανία
Η Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη (γεν 1979) βραβεύτηκε με το κρατικό βραβείο Ποίησης το 2018 για τη συλλογή της Επιστροφή των Νεκρών (2017) με 33 κείμενα.
Διάβασα κείμενά της πριν 2-3 έτη μα δεν βρήκα τίποτα το ποιητικά ενδιαφέρον κι έτσι δεν έγραψα. Μα έγραψα πρόσφατα (Σεπτ ’23) για πόζες που παίρνουμε και τη χρησιμοποίησα ως παράδειγμα.
Η σωματική πόζα είναι μια υλοποίηση νοητικής πόζας. Η πιο δημοφιλής, κοινή νοητική πόζα είναι «Εγώ ξέρω καλύτερα» και «Εγώ είμαι καλύτερη/καλύτερος.» Αυτή η δεύτερη, που είναι στην πραγματικότητα πρώτη, σημαίνει ουσιαστικά «ανώτερη/ανώτερος, υπερέχω» διότι εδώ το επίθετο δεν αναφέρεται στο «καλός = ενάρετος, ευγενής, (αρχαίο) αγαθός».
Κι επειδή όλα τα σοφά, ορθά, έξυπνα πράγματα για τη γνώση, νοημοσύνη και φύση του ανθρώπου και για τον καλύτερο τρόπο ζωής ώστε να έχει μόνιμη ευτυχία και πληρότητα, έχουν ειπωθεί σε όλες τις αρχαίες κουλτούρες και παραδόσεις, σε όλες τις γλώσσες, οι άνθρωποι που θέλουν να σκορπίσουν σοφία, ομορφιά ή όποια άλλη καθοδήγηση, αντί να κοιτάξουν εκείνα, στρέφονται στην πρωτοτυπία – όπως κάνουν οι ποιητές, μουσικοί, ζωγράφοι, αρθρογράφοι κλπ.
Μα φυσικά η πρωτοτυπία μπορεί να εκδηλώνεται ως εξυπνακισμός (ή το αντίστροφο) μα αυτό δεν σημαίνει πως η όποια διατύπωση είναι αληθέστερη, καλύτερη, ορθότερη ή σοφότερη από προηγούμενες. Συχνά είναι χειρότερη και γελοία.
Μου ήρθαν οι σκέψεις αυτές όταν είδα στο ΒΗΜΑ (Κυρ. 10/9/23) ένα άρθρο της κ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη «Το ειδικό βάρος των πραγμάτων». Η μια πρόταση την οποία ξεχώρισε λέει «Τα αντικείμενα δεν μου μιλούν επειδή έχουν κάτι να μου πουν, αλλά επειδή εγώ έχω μέσα μου ερωτήσεις αναπάντητες και δέχομαι», συνεχίζει στο κείμενο, «να παίξω το παιχνίδι της φαντασίας και της τύχης!»
Συνέχισε: «Δεν ψάχνω τη δήθεν ανώτερη πραγματικότητα που ψηλαφείεται μόνο μέσα από το hazard objectif του Αντρέ Μπρετόν αλλά κάτι πιο ταπεινό και δυσκολοχείριστο: την ευθύνη της πορείας σε περιβάλλον τυχαιότητας» Να την πάλι η επίδειξη γνώσεων με αναφορά στον Μπρετόν (τι είναι αυτό το hazard objectif, ποιος είναι ο Μπρετόν και γιατί πρέπει να γνωρίζουμε;) – αυτή τη φορά σχετικά με ποίηση.
Ας στραφούμε στα ποιητικά της κείμενα. Ξαναδιαβάζοντας και άλλα κείμενα εξακολουθώ να μη βρίσκω ποιητική τέχνη.
Όπως με πάρα πολλούς σύγχρονους στιχοπαραγωγούς έχει και η Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη μερικές όμορφες γραμμές – όπως στο Mistral Gagnant στη συλλογή Ημέρες Καλοσύνης (2023)
να σ’ απαγάγω μες / στα ζεστά τα καλοκαίρια των κυμάτων, του θυμαριού / των βράχων, να σε ανοίγω σαν τρυφερό / λουλούδι που διψάει για ήλιο· και να με θες / και να με θες σαν τη δροσιά του πρωινού σε χώμα άνυδρο.
Ναι όμορφο, απλό λυρικό. (Γιατί όμως κόβει τη γραμμή στο «μες»;)
Το «τρυφερό» πάει και με το λουλούδι και με τον τρόπο που το ανοίγει.
Μα υπάρχει τόση περιττή πολυλογία πρόζας κομμένης να μοιάζει ποίημα που νιώθεις ανία. Από το «Καρμέλ», Πράξη 3η, στην ίδια συλλογή:
«Όταν ο Ρόμπινσον γνώρισε την Ούνα / είχαν ακόμα εφτά χρόνια μπροστά τους / πριν ζήσουν τη ζωή τους… / … / Την επομένη οι δυο τους ενώθηκαν με τα δεσμά / του γάμου. Και η ζωή / τους έστειλε στον δρόμο του Καρμέλ / σ’ εκείνο τον γκρεμό / πάνω απ’ την θάλασσα.
Πρόζα ανιαρή κομμένη ως ποίημα!
Από το «Η Σιωπή της Υπαίθρου» ξεχωρίζουν «το γιατί μες στο σπίτι κοιμάται /» και το 2ο τμήμα –
«Μακριά στον ορίζοντα…/ Τα γυμνά κλαδιά συγκρατούν με παραίτηση / τα ελάχιστα κίτρινα φύλλα. /
Μα το επόμενο τμήμα είναι σκέτη αποτυχία:
«Τρυφερά τα χέρια σου κάποτε / ζύμωναν μ ‘ αγάπη το σώμα μου· / ύστερα αλάτιζες τα βλέφαρά μου / με τα χείλη σου και κάθε μέρα / γεννιόταν ζωή, ζεστή και φρέσκια.»
Εδώ τα ρήματα παραπέμπουν στο φτιάξιμο ψωμιού – που βγαίνει από τον φούρνο ζεστό, φρέσκο. Μα δεν υπάρχει καμιά αντικειμενική αντιστοιχία με τα σώματα δυο εραστών! Η ζωή φρέσκια σαν καρβέλι;!;!
Από την Επιστροφή των Νεκρών 2017, «Γράμμα από τη Μόσχα»:
«Σ ένα βιβλιοπωλείο τις προάλλες / … / βρήκα ένα βιβλίο / που έλεγε πως ο Σταντάλ έμαθε να γραφεί λιτά / διαβάζοντας και ξαναδιαβάζοντας τι διαταγές / του Ναπολέοντα τη μάχη.»
Μακάρι να είναι τα μόνα κομμένη πρόζα! Μα δεν είναι!
