Προσεγγίσεις στην Ποίηση της Γενιάς του ’70 είναι ένα βιβλιαράκι (Γκοβόστη 2019) με 7 άρθρα για τη γενιά ποιητών του 1970: 2 από την κα Τιτίκα Δημητρούλια, 2 από την κα Μ. Ν. Ψάχου και από 1 οι Β. Χατζηβασιλείου, Γ. Λίλλης και Κ. Παπαγεωργίου, ο οποίος, κρίνοντας από τις παραπομπές των άλλων, πρέπει να είναι ο ίδιος αυθεντία κριτικής μα και ποιητής (της γενιάς ’70).
Τα άρθρα όλα ασχολούνται με ιστορία, κοινωνιολογία και μια γενική κοινωνικο-πολιτικο-οικονομική θεματολογία, μα όχι με την ποίηση. Δεν υπάρχει ούτε μια παράθεση ποιήματος ή αποσπάσματος για να επικυρώσει τις γενικότητες με τις οποίες ασχολούνται οι 7 κριτικοί.
Στο τέλος δεν έχεις ιδέα ποια ήταν η ποιητική της γενιάς του ’70. Όλα όσα γράφουν οι 7 μπορούν να ισχύουν και για την πεζή λογοτεχνία – νουβέλες, διηγήματα, αυτοβιογραφίες, ακόμα και δοκίμια. Μαθαίνουμε μόνο από τον Λίλη (σ105) πως εκτός από τον Παπαγεωργίου έγραψαν ποιήματα και ανήκουν στη γενιά ’70 και οι Γκανάς, Κοντός, Λιοντάκης και Γιώργος Μαρκόπουλος – κι έτσι μπορούμε να τους διαβάσουμε.
Ξεκίνησα με κάθε καλή πρόθεση να μάθω πως προσεγγίζεται αυτή η Γενιά του ’70. Το μόνο σίγουρο είναι πως από “γενιά της αμφισβήτησης” (μνημονεύθηκε και “ήττας”) έγινε “Γενιά της άρνησης”!
Νωρίς νωρίς (σελ.13) διαβάζω πως “απασχόλησε δημόσια το ευρύτερο κοινό της ελληνικής λογοτεχνίας”. Και το αμφισβητώ (ή ωμά, το αρνούμαι) διότι ποτέ από όσο ξέρω η ποίηση δεν απασχόλησε δημόσια ευρύτερα κοινά.
Λίγο πιο κάτω η κα ΤΔ παραπέμπει στον Κ. Παπαγεωργίου που έγραψε πως η Γενιά αυτή παρουσίασε τη μεγαλύτερη ποικιλία φωνών “..απόρροια μιας άσπιλης αγνότητας…προσώρας ανόθευτης…ανένταχτης ευαισθησίας”. Υποθέτω πως αυτά είναι ειρωνικά αφού τα άσπιλα, ανόθευτα και ανένταχτα κείμενα είναι ανύπαρκτα – και σε πολλές άλλες γενιές.
Πηδώντας σελίδες ας πάμε στην κα Μ. Ν. Ψάχου. Αφού αναφέρει τη Διαθήκη του Μ. Κατσαρού (σελ. 43), δηλώνει πως η γενιά ’70 έχει “μεθοδολογική στόχευση…με συνεκτικούς δεσμούς ιδεολογικών αρχών και ποιητικής ηθικής…” Δυστυχώς όπως και οι 7 δεν δίνει ένα ισχνό έστω ίχνος της στόχευσης, των ιδεολογικών αρχών και της “ποιητικής ηθικής” (κυρίως)!
Μετά, στη σελ. 45, η γενιά “συνδιαλέγεται…με αγωνιστική στάση…και πολιτική ηθική…με νέους όρους”. Ούτε τώρα πληροφορούμαστε ποια ακριβώς είναι η αγωνιστική στάση και η πολιτική ηθική (κυρίως) και οι νέοι όροι. Αλλά “φιλτράρεται πεδίο των δικών της εμπειριών”. Άγνωστες όμως μένουν και αυτές οι εμπειρίες.
Ο δε χαρακτήρας της (πάλι σελ.45) έχει “καταγγελτικές προθέσεις, χωρίς ψευδαισθήσεις, αλλά με δύναμη και στοχαστικό βάθος”. Τι καταγγέλλει ακριβώς, τι ψευδαισθήσεις δεν έχει και ποιο και πόσο βάθος;
Η δημιουργικότητά της είναι (σελ. 46) “ανατρεπτική, έντονα αμφισβητική”. Μα τι ανατρέπει;… Έχει κοινωνικό προβληματισμό και σφραγίζεται από την “κυριαρχία…απαξιών του καταναλωτισμού, της εμπορευματοποίησης…αλλοτρίωσης και αποξένωσης”. Αν διάβαζε λίγο Wordsworth (1800-1820) θα έβλεπε πως εκείνος επίσης ανησυχούσε για όμοια φαινόμενα στην εποχή του!
Έτσι εκφράζουν οι ποιητές/ποιήτριες της γενιάς ’70, “υπαρξιακή αγωνία της αναζήτησης του προσώπου και της ταυτότητάς του, του νοήματος της ζωής σε μια εποχή διαψεύσεων”. Μα κάθε γενιά είχε τέτοιες ανησυχίες και αναζητήσεις και προβληματισμούς. Οι περισσότεροι έβρισκαν κάποια απάντηση δίχως καταστροφή.
Είναι πολλές αοριστολογίες και γενικότητες, όλες αμφισβητήσιμες στις επόμενες σελίδες. Αναγνωρίζω μια εύστοχη δήλωση του Γ. Λίλλη (σελ103) “Η ποιητική τέχνη… στρεφόμενη προς την ωριμότητα της εσωστρέφειας ανακάλυψε την ουσία του να εξυψώσει το Εγώ του δημιουργού της”.
Τίποτα από όσα λέγονται δεν τεκμηριώνονται από κάποια ισχνά έστω δείγματα ποιημάτων ή αποσπασμάτων. Οπότε, μάλλον άχρηστη δημοσίευση, δυστυχώς.
