Του Παναγη Βουρλουμη
Την Τετάρτη 15 Μαΐου παρακολούθησα εκδήλωση στην ΕΣΗΕΑ με θέμα το Σύνταγμα. Συντόνισε ο καθηγητής Νίκος Αλιβιζάτος και στο πάνελ ήταν οι Κυριάκος Μητσοτάκης, βουλευτής της Ν.Δ., Χαράλαμπος Ανθόπουλος, καθηγητής Συνταγματολόγος προσκείμενος στο ΠΑΣΟΚ, Σπύρος Λυκούδης, βουλευτής ΔΗΜΑΡ, Νίκος Κωνσταντόπουλος, πρόεδρος της Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ για την αναθεώρηση του Συντάγματος. Στο ακροατήριο παρίσταντο οι πρώην πρωθυπουργοί Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και Κώστας Σημίτης.
Το επίπεδο των τοποθετήσεων και της συζήτησης που ακολούθησε ήταν γενικά υψηλό, με τεκμηριωμένες θέσεις, νηφάλιο. Συνέβαλε σ’ αυτό ο συντονιστής που κράτησε τους ομιλητές μέσα στο θέμα και δεν επέτρεψε πλατειασμούς. Συνέβαλε επίσης και η προεπιλογή των θεμάτων που απέφυγε περιοχές που είτε θίγουν συμφέροντα, είτε είναι ιδεολογικά φορτισμένες, είτε και τα δύο, όπως τα άρθρα 16 για την εκπαίδευση και 106 για την ιδιοκτησία.
Ηταν ενδιαφέρον ότι οι ομιλητές, παρ’ όλο που προέρχονται από διαφορετικές παρατάξεις συμφώνησαν, σε γενικές γραμμές τουλάχιστον, για δύο πράγματα. Το ένα ήταν ότι το άρθρο 110 πρέπει να αλλάξει ώστε να γίνει ευκολότερη η αναθεώρηση των μη θεμελιωδών διατάξεων. Το άλλο ήταν αν ο εκλογικός νόμος θα έπρεπε να αποτελεί μέρος του Συντάγματος. Εδώ η εντύπωση που δόθηκε ήταν ότι και οι τέσσερις ομιλητές θα το ήθελαν αν και το ερώτημα δεν τέθηκε ευθέως. Πάντως, οι τρεις ήταν υπέρ της μείωσης του βουλευτικού σώματος σε 200, της κατάργησης του σταυρού προτίμησης και της μη υπουργοποίησης των βουλευτών. Ολοι οι ομιλητές συμφώνησαν ότι υπάρχει ανάγκη ριζικής αναθεώρησης πολλών άρθρων και ένας μίλησε περί «Συντακτικής» Βουλής και δημοψηφίσματος, δίχως όμως να ξεκαθαρίσει τι εννοούσε. Οπως ήταν αναμενόμενο, φάνηκε ότι ορισμένα πρώην μεγάλα κόμματα αλληθωρίζουν τώρα προς την απλή αναλογική, ενώ το αντίθετο συμβαίνει με τα μέχρι πρόσφατα περιθωριακά.
Ο διάλογος για τα υπέρ και κατά του Προεδρικού συστήματος κατέληξε ότι μάλλον έπρεπε να ενισχυθούν οι αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας, αλλά όχι πολύ, και πάντως να μην εκλέγεται κατ’ ευθείαν από τον λαό. Γι’ αυτό όπως και περί «άμεσης ή όχι δημοκρατίας» μπορούν να τσακώνονται για ώρες οι συνταγματολόγοι χωρίς να καταλήγουν πουθενά. Καμιά φορά υποπτεύεται κανείς ότι στρέφεται η συζήτηση για το Σύνταγμα σε τέτοια θέματα για να μην πάει προς κατευθύνσεις που ενοχλούν το πολιτικό σύστημα, όπως π.χ. τα οικονομικά των κομμάτων. Εδώ η συζήτηση ήταν άκρως απογοητευτική και εκφυλίστηκε στο πόθεν έσχες των βουλευτών. Είναι ξεκάθαρο ότι τα αντανακλαστικά του συστήματος είναι εναντίον της διαφάνειας.
Εγινε πολύς λόγος για την ανάγκη περιορισμού της φλυαρίας του Συντάγματος. Ενας ομιλητής, ίσως άθελά του, παραδέχτηκε ότι σε πολλές περιπτώσεις η φλυαρία υποκρύπτει σκοπιμότητες.
Σε λίγο καιρό η Βουλή μας θα γίνει αναθεωρητική. Ενώ στο παρελθόν, ιδίως πριν από τις τελευταίες εκλογές, η αναθεώρηση του Συντάγματος έπαιζε στα πολιτικά προγράμματα, τώρα τελευταία επικρατεί σιγή από όλα τα κόμματα. Η ιδέα ότι θα αναγκαστούν να ασχοληθούν με κάτι που απαιτεί παραγωγή σοβαρής πολιτικής και πραγματικών μεταρρυθμίσεων προκαλεί αμηχανία.
Η συνάντηση στην ΕΣΗΕΑ και άλλες που γίνονται για το Σύνταγμα, δίνουν μια πρώτη γεύση του τι θα ακολουθήσει. Οι μετά το 1975 αναθεωρήσεις κατέληξαν σε φάρσες που άφησαν πίσω το Σύνταγμα χειρότερο από πριν. Το πολιτικό σύστημα δίνει ξανά εξετάσεις. Εχουμε δικαίωμα να ελπίζουμε για κάτι διαφορετικό;
Πηγή: Καθημερινή
