Όλες οι δυσκολίες, όλα τα προβλήματα έχουν τη ρίζα τους στον ανθρώπινο ψυχισμό. Έχουν πρώτα ψυχολογικά αίτια και μετά πολιτικά, οικονομικά, θρησκευτικά ή ό,τι άλλο. Ο δικαιωματισμός είναι πρώτιστα ψυχολογία. Δεν υπάρχουν δικαιώματα αν δεν τηρούνται καθήκοντα που τα σέβονται. Αυτή είναι η λειτουργική ισορροπία σε κάθε αληθινά πολιτισμένη κοινωνία.
Ευτυχώς δεν χρειάστηκε να επινοήσω εγώ αυτόν τον χρησιμότατο όρο για συζητήσεις επί πολιτικών θεμάτων. Έχει μπει σε γενική χρήση εδώ και αρκετό καιρό και αναφέρεται στη γρήγορη και συχνή πυκνή προσφυγή στα δικαιώματα που (νομίζουμε πως) έχουμε και πρέπει αυτά να είναι σεβαστά. Λέγονται και “αναφαίρετα”, παρότι αφαιρούνται κάθε τόσο. Άλλη σύγχρονη τρέλα.
Ο Άρης Αλεξανδρής (Καθημερινή 18/6/21 “Αμνησία πολυτελείας”) γράφει το ακόλουθο βαρύγδουπο: “Η ρίζα του κοινωνικού μας πρωτογονισμού είναι η προσκόλληση σε ανεπεξέργαστες παραδόσεις και η ελλιπής παιδεία μας στον τομέα των δικαιωμάτων”.
Συχνά πρέπει να αναρωτηθούμε πώς στη ευχή κρίνουμε και λογιζόμαστε και πάνω σε ποιες βάσεις, αρχές ή αξίες. Συνήθως είναι η επίκαιρη μόδα, όπως το σύγχρονο κίνημα της “πολιτικής ορθότητας” που υπαγορεύει έναν τρόπο “ορθής” σκέψης, λογικής επεξεργασίας, κρίσης και απόφασης.
Τα “αναφαίρετα δικαιώματα” έγιναν της μόδας από τα τέλη του 18ου αιώνα με την Αμερικανική και τη Γαλλική επανάσταση. Παλαιότερα οι άνθρωποι παντού επί χιλιετίες σκέφτονταν τα καθήκοντά τους και πώς να τα εκτελούν ανελλιπώς όσο καλύτερα μπορούσαν. Αλλά από τότε, τέλη 18ου αιώνα (επίσης μαζί με τη στόχαση του Βολταίρου, του Ρουσσώ και άλλων πεφωτισμένων του “Διαφωτισμού”) ήρθε ορμητικά η αντίληψη της “αυτοδιάθεσης”, του δικαιώματος να κάνω ό,τι θέλω μέσα στο πλαίσιο των νόμων της Πολιτείας.
Υπάρχουν και οι νόμοι της Φύσης. Δηλαδή, πρέπει ν’ αναπνέουμε: δεν μπορούμε να μην αναπνέουμε, να μην τρώμε, να μην κοιμόμαστε. Μπορούμε όμως να μην κάνουμε σεξ – σίγουρα πριν τα 10 και μετά τα 70. Δεν μπορούμε να πετούμε ή να ζούμε στον βυθό της θάλασσας.
Οπότε η αυτοδιάθεσή μας είναι πολύ περιορισμένη όπως και τα αναφαίρετα δικαιώματά μας.
Στην πραγματικότητα δεν έχουμε καμιά ουσιαστική αυτοδιάθεση και κανένα αναφαίρετο δικαίωμα. Εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν σε όλο τον πλανήτη λόγω πανδημίας. Πού ήταν και τι μπορούσαν να κάνουν τα αναφαίρετα δικαιώματά τους στην ελευθερία, σωματική ακεραιότητα και γενικά τη ζωή;
Αυτό που όντως έχουμε είναι το καθήκον να σεβόμαστε τους νόμους της Φύσης και της Πολιτείας και να μην κάνουμε σε άλλους αυτά που εμείς δεν θέλουμε να κάνουν σε μας οι άλλοι.
Τα περί αυτοδιάθεσης (όπως π.χ. οι γυναίκες να αυτοδιαθέτουν το σώμα τους όπως και όποτε θέλουν) και αναφαίρετων δικαιωμάτων (όπως το να λέμε όποιο ψέμα μας βολεύει) είναι οι σαχλαμάρες της νέας ανόητης πολιτικής ορθότητας που εφαρμόζεται ανεπεξέργαστη με μεγάλο ζήλο γιατί είναι της μόδας.
Ο κ. Αλεξανδρής γράφει κι άλλες μπαρούφες. “Μας λείπουν τα αντανακλαστικά και οι ενστικτώδεις αντιστάσεις.” Αυτή είναι μια σοβαρή διαστρέβλωση της πραγματικότητας διότι αυτά ακριβώς δεν μας λείπουν καθόλου: αυτά κάνουν ανυπόφορη τη σύγχρονη κοινωνική διαβίωση.
Επίσης “οι σεξιστικές αντιλήψεις ‘γλιστράνε’ πανεύκολα στην καθημερινότητά μας.” Επίσης “μας διαφεύγει ότι οι ρόλοι εξελίσσονται και ο σκοπός τους είναι να εξυπηρετούν τον καθένα μας ατομικά.”
Είναι αυτή ακριβώς η νοοτροπία που σε λίγα χρόνια θα κάνει τον βίο παντού, σε κάθε κοινότητα, αβίωτο. Μα ο κ. Αλεξανδρής νομίζει πως είναι φωτισμένος, προοδευτικός, συμπλέοντας με τη γενική, αλόγιστη τάση προς τη βαρβαρότητα και το χάος.
Ευτυχώς, ο Τάκης Θεοδωρόπουλος γράφει λίγο αργότερα στην ίδια εφημερίδα ( 21/6): Η γενιά της μεταπολίτευσης είναι η πρώτη γενιά που έζησε τη μεταμόρφωση της νεότητας σε ιερή αγελάδα του δυτικού κόσμου. “Οι νέοι έχουν πάντα δίκιο αφού σ’ αυτούς ανήκει το μέλλον”. “Οι γονείς είναι ένοχοι αφού το παρελθόν είναι ένοχο”. Εκτός όλων των άλλων, είναι η πρώτη γενιά που θεώρησε ότι το πανεπιστημιακό πτυχίο δεν είναι υποχρέωση, αλλά δημοκρατικό δικαίωμα.
Κι εδώ διαβάζουμε για δικαιωματισμό μα τα πράγματα μπαίνουν σε μια πιο ορθή προοπτική. Τα δικαιώματα είναι από μόνα τους εντελώς κούφια.
Θα ήταν πολύ πιο χρήσιμο να εφαρμόζουμε υποχρεώσεις ή καθήκοντα (δεν βλάπτουμε, δεν κλέβουμε κλπ.) παρά να διεκδικούμε δικαιώματα.
Χρειάζεται νέα προσέγγιση, μεγάλη αλλαγή στη νοοτροπία.
