Οι άνθρωποι όλοι, άντρες και γυναίκες, αναζητούν ευτυχία, πληρότητα ζωής και γνώση – αποφεύγοντας όσο μπορούν περιστάσεις, πράγματα και πρόσωπα που θα τους προκαλέσουν ενόχληση, αρρώστια, πόνο και δυστυχία, ή θ’ απειλήσουν τη ζωή τους ή θα τους αποκλείσουν από πληροφόρηση και γνώση.
Το μεγάλο παράδοξο είναι πως όλοι ψάχνουν σε λάθος τόπο με λάθος μέσα, στο υλικό περιβάλλον και όχι στον ίδιο τον Εαυτό ή ψυχισμό τους. Διότι, όπως λέει ένας μύθος της Βεδικής Παράδοσης, αυτές οι τρεις ιδιότητες τοποθετήθηκαν εξαρχής στην ίδια την εσώτερη φύση τους από τους μεγάλους θεούς για να μην τις βρουν οι άνθρωποι και ξεφύγουν από τον έλεγχο των θεοτήτων. Γιατί δεν θα σκέφτονταν οι άνθρωποι στην άγνοια όπου ζουν να κοιτάξουν μέσα τους.
Είναι απλό γεγονός της εμπειρίας, πως ψάχνοντας συνεχώς στο υλικό μας περιβάλλον δεν βρίσκουμε παρά φευγαλέες αναλαμπές ευτυχίας και πληρότητας ζωής. Όσο για τις γνώσεις μας, αυτές αφορούν πάλι πληροφορίες για τον υλικό κόσμο και αβέβαιους στοχασμούς (συχνά δανεισμένους από άλλους) για τη ζωή μας στον κόσμο και το μεταθανάτιο μέλλον μας – αν υπάρχει. Όλες οι γνώσεις μας είναι αποσπασματικές.
Η αλλαγή (γένεση, ακμή, παρακμή και αφανισμός) είναι το μόνο σταθερό στην εμπειρία μας του περιβάλλοντος κόσμου. Και για κάθε νέα απόκτηση έχουμε απώλεια κάποιου άλλου στοιχείου. Ό,τι και αν αποκτήσεις ή κερδίσεις, πάντα θα έχεις μια απώλεια που συχνά δεν είναι άμεσα αισθητή. Η ευτυχία που μας δίνουν οι αποκτήσεις και τα κέρδη δεν διαρκεί. Το ίδιο το αντικείμενο (ή πρόσωπο) με τον χρόνο παύει να δίνει ευχαρίστηση – εκτός και αν μείνει ως εθισμός.
Μα και όταν κοιτάξουμε μέσα μας στον νου ή ψυχισμό μας – τι βρίσκουμε; Βρίσκουμε χάος, σύγχυση, αστάθεια, ακατανοησία. Δεν βλέπουμε τις μεγάλες ιδιότητες που υποτίθεται οι θεότητες έβαλαν στην αληθινή φύση μας.
Η χαρά ή ευχαρίστηση τόσο εύκολα, τόσο γρήγορα, γίνεται δυσαρέσκεια, θλίψη, θυμός, κακία. Και αυτές οι καταστάσεις, οι αισθηματικές μεταβολές, ξεχύνουν χείμαρρους σκέψεων, αναμνήσεων και αναλύσεων, σχεδιασμών και υπολογισμών, που τρέχουν ακατάπαυστα, εξουθενωτικά, στο μυαλό μας από την ώρα που θα ξυπνήσουμε ως την ώρα που θα ξανακοιμηθούμε. Μα ούτε και ο ύπνος έρχεται κανονικά, όπως τον θέλουμε, να μας ξεκουράσει, ν’ ανανεωθούν οι ενέργειες, ν’ αναζωογονηθούμε.
Η μέρα μας είναι αγχωτική, η δουλειά μας, η οικογένειά μας, ακόμα και οι διακοπές στα βουνά ή στα νησιά με την ακρίβεια και τις αυξανόμενες κατεβασιές τουριστών – σαν κι εμάς!
Μα υπάρχει ένα σφάλμα σε όλα αυτά, σε αυτήν την προσέγγιση.
Βλέπουμε τα κενά αμνησίας, το φούντωμα φιλοδοξιών, νιώθουμε τις βιτσιές μίσους, το σφίξιμο του φόβου, του φθόνου, του άγχους. Νομίζουμε πως εγώ είμαι αυτό! Βλέπουμε και κάποιο άνοιγμα γενναιοδωρίας ή καλοσύνης, νιώθουμε μια αναπάντεχη αγαλλίαση από το πουθενά ή κάποια εμπνευσμένη λύση. Πάλι νομίζουμε πως εγώ είμαι αυτό!
Και συχνά βλέπουμε τη σύγκρουση του εγωισμού και των διεκδικήσεών του με αναστημένες ηθικές αξίες: βλέπουμε την αβεβαιότητα και την ταλάντευση. Και πάλι νομίζουμε πως εγώ είμαι αυτό!
Με όλες αυτές τις αλλαγές και ταυτίσεις έχουμε γίνει σαν χαμαιλέοντες που αλλάζουν χρώμα, αλλάζουν όψη. Και παθιαζόμαστε.
Και δεν ξέρουμε πώς και γιατί γίνονται όλ’ αυτά!
Απλά γίνονται δίχως αληθινό έλεγχο, δίχως λογικό ειρμό.
Και υπάρχει ένα σοβαρό σφάλμα! Ποιο είναι το σφάλμα;
Βλέπουμε την οθόνη της τηλεόρασης ή του υπολογιστή μας με όλα τ’ αξιοθαύμαστα θεάματα που παρουσιάζονται σε αδιάκοπη διαδοχή, έγχρωμα, φωτεινά ή σκοτεινά.
Μπορεί να προσκολληθούμε για λίγο σ’ έναν ήρωα ή μια ηρωίδα, μ’ ένα περιστατικό ή μια πλοκή μυστηρίου. Μα κάποια ώρα συνερχόμαστε. Ξέρουμε πως είναι μια παράσταση σε μια οθόνη.
Εγώ δεν είμαι αυτό. Εγώ παρακολουθώ, εγώ κοιτώ, εγώ βλέπω τι συμβαίνει.
Η οθόνη του νου μας είναι το ίδιο – μόνο λίγο πιο κοντά, όπως μας φαίνεται. Είναι μια οθόνη που τρέχουν και μεταλλάσσονται σκέψεις, ονειροπολήσεις, υπολογισμοί και σχεδιασμοί, προσδοκίες κι επιθυμίες και διεκδικήσεις. Εδώ ταυτιζόμαστε και προσκολλιόμαστε ευκολότερα και διαρκέστερα.
Διότι νομίζουμε πως αυτά που βλέπουμε, είμαι εγώ. Αυτά συμβαίνουν σε μένα.
Μα τότε ποιος παρακολουθεί, ποιος κοιτάει; Αυτός που παρακολουθεί και κοιτάει το κάνει αυτό από τότε που μπορούμε να θυμηθούμε. Συνεχώς!
Δεν έχει επηρεαστεί, δεν έχει αλλάξει στο ελάχιστο!
Εκείνος είναι η αληθινή, κρυμμένη φύση μας: ευτυχία, πληρότητα ζωής και γνώση – που δεν έχει αλλάξει!
