1. Υπάρχει μια γενική αόριστη εντύπωση πως ο Στάλιν έκανε τις εκκαθαρίσεις του στην περίοδο 1936-38, οπότε ξεφορτώθηκε τους παλαιούς αντιπάλους του (και πρώην συναγωνιστές) Ζινοβίεφ, Καμένεφ κλπ. καθώς και δεκάδες χιλιάδες αξιωματικούς αφήνοντας τον στρατό του σε αποδιοργάνωση με δικούς του «έμπιστους» πλην ανίκανους και άπειρους ηγέτες.
Στην πραγματικότητα έκανε σαρωτικές εκκαθαρίσεις από το 1929 ως και το τέλος της ζωής του, οπότε ετοίμαζε, σύμφωνα με τα έγγραφα που δημοσιοποιήθηκαν μετά το 1990, μια ακόμα μεγάλη εκκαθάριση.
Ο ψυχοπαθής αυτός ηγέτης έπασχε από απύθμενη ανασφάλεια βρίσκοντας εχθρούς, κατασκόπους και συνωμότες παντού. Τον μόνο που εμπιστευόταν, όπως είπε στον Μάισκι (πρεσβευτή του στο Λονδίνο) ήταν ο Χίτλερ. Αργότερα εξομολογήθηκε στον Χρουστσόφ και Μικογιάν πως δεν εμπιστευόταν πια ούτε τον εαυτό του (ομιλία του Χρουστσόφ στο 20 Συνέδριο, 1956).
2. Μια άλλη εμμονή που τον πυροδοτούσε ήταν η επιθυμία του να ξεπεράσει τους Δυτικούς σε οικονομική ανάπτυξη κι ευημερία. Τον Φεβ 1931 έλεγε στο κόμμα: «Ή θα τους ξεπεράσουμε ή θα μας συνθλίψουν». Έπρεπε το κομμουνιστικό καθεστώς να κερδίσει αποδείχνοντας έτσι πως ήταν ανώτερο και ο διάδοχος του Λένιν, ο ατσάλινος ηγέτης, πάνσοφος παντοκράτωρ!
Έτσι προσπαθούσε πυρετώδικα να ωθήσει τα γεγονότα πολύ πιο πέρα από τη φυσική τους ροή. Οι άνθρωποι όμως, έβλεπε, αλλάζουν πάρα πολύ αργά. Η νέα δήθεν σοβιετική κοινωνία ήταν γεμάτη από μεγάλα κατάλοιπα της τσαρικής μπουρζουαζίας (μεσαίας τάξης), αξιωματικούς του τσαρικού στρατού, αμετανόητα μέλη ανύπαρκτων πλέον πολιτικών κομμάτων και φυσικά κατασκόπους, σαμποτέρ και ταξικούς εχθρούς.
Το 1932-3 η Μυστική Αστυνομία (λεγόταν OGPU τότε) συνέλαβε και φυλάκισε (δίχως εντάλματα και δίκες, φυσικά) τους αξιωματούχους της «ρομαντικής» Ένωσης Μαρξιστών-Λενινιστών που πίστευαν πως η σοβούσα κρίση στο Κόμμα θα θεραπευόταν αν απομάκρυναν τον Στάλιν από Γενικό Γραμματέα και γύριζαν πίσω στις αρχές του μεγάλου Λένιν. Ηγέτες ήταν οι Μ. Ριούτιν, Β. Καγιούροφ και Α. Σλέπκοβ – που βασανίστηκαν άγρια για να «μετανοήσουν» και μαζί με πολλούς άλλους εκτελέστηκαν με σφαίρα στον αυχένα (Ιαν 1937).
3. Έτσι, για να ευδοκιμήσει το σταλινικό σύστημα, που ήταν φυσική προέκταση και αποκύημα του λενινισμού, οι εκκαθαρίσεις ήταν αναγκαίες και μάλιστα έπρεπε να γίνονται τακτικότατα. Από το 1929 ως 1935, στην υπερπροσπάθεια της κολεκτιβοποίησης χάθηκαν 9,5 εκμ σοβιετικοί πολίτες: πάνω από το ένα τρίτο τουφεκίστηκαν ή υπέκυψαν σε βασανιστήρια, οι άλλοι σε μακρινές πορείες στην εξορία και στις παγωμένες στέπες ή στα απάνθρωπα στρατόπεδα και στα καταναγκαστικά έργα. Μιλάμε όχι για νούμερα, μα για ανθρώπινα πλάσματα σαν εσάς, αναγνώστες, με όνειρα κι ελπίδες, με οικογένειες και φίλους.
Αλλά υπήρχε και η φανταστική φιλοδοξία τους Στάλιν να αναγνωριστεί διεθνώς η δύναμη και μεγαλοφυία του.
Γι’ αυτό στη δεκαετία 1930 διάσημοι συγγραφείς όπως ο Αντρέ Ζιντ, ο Εμίλ Λούντβιχ, ο Χένρι Τζ. Γουέλς και άλλοι τύχαιναν εξαιρετικής φιλοξενίας και συνεντεύξεων με τον μεγάλο ηγέτη. Ο Γουέλς του είπε: «Είδα πρόσφατα τον πρόεδρο Ρούζβελτ και τώρα εσάς και ρωτώ τι κάνετε για να αλλάξετε τον κόσμο;»
Ο Ανρί Μπαρμίς, γνωστός Γάλλος συγγραφέας, κομμουνιστής και πράκτορας της Κομιντέρν, πέθανε γράφοντας μια (δεύτερη) βιογραφία της «μεγάλης ιδιοφυίας». Έγραψε: «Όπου κι αν βρίσκεσαι, το καλύτερο πράγμα στη ζωή σου είναι να είσαι στα χέρια ενός άντρα που γρηγορεί κι εργάζεται για όλους, ενός άντρα με το κεφάλι επιστήμονα, το πρόσωπο εργάτη και τα ρούχα του απλού στρατιώτη». Προσέξτε τη συναισθηματική ψευτο-ταπεινότητα και ψευτο-απλότητα.
4. Το ψεύδος, σκόπιμα καλλιεργημένο με ακραίο κυνισμό, ήταν ένα από τα κύρια σύνεργα του Στάλιν, όπως και του μέντορά του Λένιν.
Π.χ. όταν δημοσιογράφοι ρώτησαν τον Λένιν πώς γινόταν και θα εκτελούνταν ο Τσάρος και η οικογένεια του, ο Λένιν απάντησε «Αυτά είναι αισχρά ψέματα των καπιταλιστικών κύκλων και των αντιφρονούντων. Την ίδια ώρα οι μπράβοι του, με δική του εντολή, τουφέκιζαν την τσαρική οικογένεια! (Αισχρά ψέματα ήταν επίσης οι διαδόσεις πως είχε πάρει χρήματα από τους Γερμανούς – ωσότου δημοσιεύθηκαν τα αρχεία του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών!)
Ένα από τα μεγαλύτερα επίσημα ψέματα ήταν το νέο Σύνταγμα που ο Στάλιν έφερε το 1935 για να αντικαταστήσει το παλαιό του 1924, έτος που πέθανε ο Λένιν.
Το Σύνταγμα αντανακλούσε την νέα βιομηχανική βάση του καθεστώτος, τη διάλυση των κουλάκων μεγαλοαγροτών, την επικράτηση της κολεκτιβοποίησης της αγροτοκτηνοτροφίας και την πλήρη διάλυση της ιδιωτικής περιουσίας. Τώρα που εξοντώθηκαν οι αντιδραστικοί, υπήρχε οικουμενικό, δημοκρατικό σύστημα μυστικής ψηφοφορίας (μα μόνο ένας υποψήφιος!). Όλες οι πολιτικές ελευθερίες ήταν εδραιωμένες κι εγγυημένες κι ένας πολίτης θα συλλαμβανόταν μόνο με ένταλμα δικαστηρίου. Αναγνωριζόταν δε ο ηγετικός ρόλος του ΚΚ για πάντα: αυτό έκρινε και αποφάσιζε για την ορθότητα κάθε άποψης της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής.
Οι κομμουνιστές πιστεύουν αυτόν τον μύθο και δεν βλέπουν την παιδαριώδη, γελοία αντίφαση στην τελευταία πρόταση!
Έτσι ο Γεν. Γραμμ. του ΚΚ αποφάσιζε, όχι το δικαστήριο, αν κάποιος θα έμενε ελεύθερος ή θα φυλακιζόταν ή θα τουφεκιζόταν.
