1. Η βάση της εκμετάλλευσης και κάθε μορφής οικονομικής αδικίας είναι η ιδιοκτησία γης. Προσέξτε καλά – η ιδιοκτησία γης (όχι περιουσία).
Ο Μαρξ είχε αναγνωρίσει αυτήν τη βάση, τη ρίζα, την πηγή κάθε οικονομικής αδικίας, μα ούτε την ανέπτυξε αναλυτικά, ούτε την τόνισε στα πολλά συγγράμματά του παρότι την αναφέρει εδώ κι εκεί. Και δυστυχώς όσοι τον ακολούθησαν (Λένιν και μεταγενέστεροι “μαρξιστές” ή κομμουνιστές κάθε απόχρωσης) δεν εξέτασαν τη βάση αυτή.
Οι επαγγελματίες οικονομολόγοι του άρρωστου, ανάπηρου καπιταλισμού (ή ορθότερα “προσοδισμού”) σκόπιμα και μελετημένα επέφεραν, στα τέλη του 19ου αιώνα στις ΗΠΑ, σύγχυση, μετατρέποντας τη γη σε “κεφάλαιο” ενώ δεν είναι σύμφωνα με τους αυστηρούς όρους της κλασικής Πολιτικής Οικονομίας. Διαφορετική, μα εξίσου παραλυτική σύγχυση, επέφεραν οι μαρξιστές σοσιαλιστές και κομμουνιστές.
2. Γεννήθηκα σε γονείς κομμουνιστές αν και η μητέρα μου δεν καταλάβαινε τη γενικότερη θεωρία και πολιτική του ΚΚ. Μέχρι την εφηβεία μου και όταν πήγα στη Βρετανία για σπουδές, δεν καταλάβαινα καθόλου τη σποραδική (οι γονείς μου είχαν χωρίσει) κατήχηση από τον πατέρα μου: δεν καταλάβαινα τα περί αταξικής κοινωνίας και ισότητας και όσα πρέσβευε το ΚΚΕ. Επίσης προτιμούσα τα παραμύθια με πρίγκιπες και δίκαιους βασιλιάδες, δράκους, κακούς συνωμότες και μοχθηρές μάγισσες. Πίστευα και στον Χριστιανισμό και την Εκκλησία.
Τότε, λίγο πριν μπω στο πανεπιστήμιο, άρχισα να διαβάζω τα εγχειρίδια του κομμουνισμού (και μαρξισμού) στα Αγγλικά και στα Ελληνικά. Έτσι έμαθα (αρχές δεκαετίας 1960) για το ιστορικό προτσέσο (= εξέλιξη), τον προοδευτισμό χάρη στο αναπόφευκτο προτσέσο, την πάλη των τάξεων, τον ερχομό και την επικράτηση των προλετάριων (= της κατώτατης τάξης ανειδίκευτων εργατών, φτωχών και στερημένων, ανέργων και αστέγων) και της δίκαιης πλέον κοινωνίας!
3. Είχα προ πολλού απομακρυνθεί από την ηλίθια θεολογία του Χριστιανισμού, τα δοκησίσοφα δόγματα και τη διαφθορά στην Εκκλησία του. Μα εγέρθηκαν άλλα εμπόδια.
Το πρώτο ήταν η πίστη μου στον πλατωνισμό. Το ιδεατικό ή νοητικό κόνσεπτ “δοχείο” είναι η πηγή δημιουργίας όλων των υλικών δοχείων. Εκείνο είναι όντως και αδιαμφισβήτητα αιώνιο ενώ τα υλικά δοχεία φθείρονται κι αφανίζονται. Επομένως ο υλισμός είναι μια κατώτερη βαθμίδα, ένα πολύ χοντρότερο επίπεδο ύπαρξης. Το νοητικό επίπεδο είναι ανώτερο, πρωταρχικό, άσχετα με το πώς οι αισθητήριες εντυπώσεις δείχνουν στον νου τα πράγματα. Μετά, όλα τα πράγματα έχουν μια πρότερη αιτία και προέρχονται από μια αρχή. Εκείνη η πρωταιτία και πρωταρχή (που δεν έχει πρότερη αιτία ή αρχή) είναι η αιώνια Πρωτουσία των πάντων.
Η δεύτερη δυσκολία ήταν εγγενής στην ίδια τη θεωρία. Η επανάσταση δεν έγινε σε καμιά χώρα με βιομηχανική παραγωγή όπως η Βρετανία, Γαλλία ή Αμερική κλπ. Έγινε σε χώρες με αγροτοκτηνοτροφική οικονομία – Ρωσία, Κίνα, Κούβα! Τι απέγινε λοιπόν η δήθεν επιστημονική πρόβλεψη με το αδήριτο προτσέσο των νόμων της Ιστορίας; Ήταν ένα σημαντικότατο σφάλμα.
Κι όμως αντί τότε, ας πούμε γύρω στο 1960, οι μαρξιστές να εγκαταλείψουν τη μαρξική θεωρία, τη δικαιολόγησαν με σαθρές σοφιστείες και συνέχισαν με παλαβές προβλέψεις πως ο καπιταλισμός θα κατάρρεε σε 30 ή 50 έτη.
4. Λίγο αργότερα φάνηκε και το λάθος της θεωρίας πως η εργοδύναμη, δηλαδή η ενέργεια που οι εργάτες βάζουν, στη παραγωγή ενός αγαθού, καθορίζει την αξία του. Είναι ολοφάνερο πως η αξία καθορίζεται από την επιθυμία που οι άνθρωποι νιώθουν για την απόκτηση του αγαθού και η τιμή αγοραπωλησίας καθορίζεται από τη συμφωνία της επιθυμίας του αγοραστή με την επιθυμία του πωλητή την ώρα της συναλλαγής. Ούτε ο ένας ούτε ο άλλος ξέρουν πόση εργοδύναμη μπήκε στο τελειωμένο προϊόν, ούτε και μπορεί με ικανοποιητικό τρόπο να μετρηθεί αυτή, ιδίως στη μαζική βιομηχανική παραγωγή.
Κι όμως, ο μαρξισμός παραμένει ύπουλα στη νοοτροπία των ανθρώπων, ακόμα και “καπιταλιστών”, ακόμα και οικονομολόγων που απορρίπτουν τις μαρξιστικές θεωρίες της αξίας, του ιστορικού υλισμού και της αναπόφευκτης επανάστασης και των άλλων αντιλήψεων για την αταξική κοινωνία του κομμουνισμού.
Ο μαρξισμός ή μεγάλο μέρος του έχει περάσει στην κοινωνιολογία και πολλοί έγκριτοι πανεπιστημιακοί ασχολούνται με τις σαχλαμάρες του. Διότι πρόκειται για σαχλαμάρες, δίχως αντικειμενική αντιστοιχία στην πραγματικότητα!
5. Το βασικό, κρίσιμο λάθος του Μαρξ είναι η παραγνώρισή του της αναλυτικής παρουσίασης του ρόλου της ιδιοκτησίας της γης. Τον ρόλο της ατομικής ιδιοκτησίας εδαφών τον γνώριζε πολύ καλά και τον αναφέρει αρκετές φορές. Αλλά δεν εστιάζει σε αυτόν. Μόλις τον αναφέρει περνά σε άλλο θέμα. Διότι το κύριο ενδιαφέρον του ήταν το ιστορικό προτσέσο και η άφιξη του (ουτοπικού) κομμουνισμού. (Βλ π.χ. Ν. Καζάνας 1991, σελ. 115-6, Προδομένος Μαρξ, Όμιλος Μελετών, Αθήνα· A. Brewer 1984, σελ. 13, Guide to Marx’s Capital, Cambridge University Press).
Γράφει ο Μαρξ: “Η ατομική ιδιοκτησία της γης άρα και η απογύμνωση των άμεσων παραγωγών από τη γη (ατομική ιδιοκτησία των λίγων που προκαλεί την ακτημοσύνη των άλλων) – αυτή είναι η βάση του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής” (Κεφάλαιο, 3ος τόμος, μέρος 6, αλλά και σε άλλα σημεία). Το γράφει και 10 έτη αργότερα: “Στη σημερινή κοινωνία τα μέσα εργασίας είναι μονοπώλιο των γαιοκτημόνων και των καπιταλιστών (το μονοπώλιο της ιδιωτικής γαιοκτησίας αποτελεί μάλιστα τη βάση του καπιταλιστικού μονοπωλίου)” – στο Κριτική του Προγράμματος Γκότα και Ερφούρτης (1875).
Οι μεταγενέστεροι μαρξιστές, ακόμα και οι πιο εξειδικευμένοι που γνωρίζουν καλά τα έργα του, αγνοούν αυτήν την πτυχή.
Μα αν είναι να θεραπευθεί το κακό του καπιταλισμού, πρέπει να θεραπευθεί στη βάση του, στην πρωταιτία του, που είναι η ατομική ιδιοκτησία της γης. Δεν χρειάζονται ούτε επαναστάσεις ούτε κρατικοποιήσεις. Μόνο η Γεωφορολόγηση που δίνει την πρόσοδο/υπεραξία των γαιών στην κοινότητα, όπως έχω γράψει σε πολλά προηγούμενα άρθρα!
