ΠΟ225: Απαρχή «κομμουνισμού»

ΠΟ225: Απαρχή «κομμουνισμού»

1. Ο «κομμουνισμός» δεν ξεκίνησε με τους «κομμουνιστές» των διάφορων Κομμουνιστικών Κομμάτων, ούτε με τους Μπολσεβίκους του Λένιν στη Ρωσία το 1917.

Δεν ξεκίνησε ούτε με τον J.P. Proudhon (1809-1865) τον οποίο απέρριψε περιφρονητικά ο Μαρξ παρά τις ορθές σοσιαλιστικές θέσεις του και ο οποίος μετά από τις ιδέες του περί εργατικών συμβουλίων και συλλογικής κατοχής περιουσίας (Φιλοσοφία της Φτώχειας) στράφηκε στον Αναρχισμό. Η διατύπωσή του πως «η ιδιοκτησία είναι κλοπή» έγινε μία από τις αρχές του Μαρξισμού, μα δεν τον προσδιορίζει ούτε και το μεταγενέστερο κομμουνιστικό κίνημα.

Στην Αγγλία ο Robert Owen (1771-1858) και αργότερα οι γιοί του προώθησαν τον σοσιαλισμό και το συνεργατικό κίνημα. Την ίδια εποχή στη Γαλλία προωθούσαν τον σοσιαλισμό οι Saint – Simon (1760-1825) και Charles Fourier (1772-1837). Όπως και ο Βρετανός Thomas Paine που μετοίκησε στην Αμερική.

2. Πιο σημαντικός ίσως ήταν ο Πέιν που έκανε διάφορες δουλειές (κορσέδες, ξενώνες, δημόσιες θέσεις) ωσότου το 1774 μετανάστευσε στη Φιλαδέλφεια της Αμερικής. Έγραψε το Common Sense (1776) που πρέσβευε σε εκλαϊκευμένη μορφή δημοκρατικές ιδέες και προωθούσε την Αμερικανική Επανάσταση που είχε ήδη ξεκινήσει. Λέγεται πως το ξίφος του Washington δεν θα πετύχαινε την Ανεξαρτησία δίχως το δημοσίευμα του Πέιν! Μα εκτός από επαναστατικές ιδέες για δημοκρατία (republicanism), αυτό διατύπωνε και οικονομικές ιδέες που θα έβρισκαν πληρέστερη διατύπωση στο Rights of Man (1791) και Agrarian justice, όπου ζητούσε έναν φόρο επί των αξιών της γης που θα κάλυπτε τα έξοδα του κράτους για κοινωνική πρόνοια. (Η ιδέα είχε προταθεί νωρίτερα από τους Γάλλους Φυσιοκράτες (Quesnes= Κενέ, Turgot) και θα γινόταν κύρια ιδεολογική ενασχόληση για τον Βρετανό P.E. Dove και τον Αμερικανό Henry George στο δεύτερο μισό του αιώνα).

3. Υπήρξε, βέβαια, και η Γαλλική Επανάσταση (1789) με το καθεστώς τρομοκρατίας του Ροβεσπιέρου, τον Ναπολέοντα και την επάνοδο των Βουρβόνων.

Μα οι όροι «κομμουνισμός» και «κομμουνιστής» χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη πρώτη φορά από τον Γάλλο φιλόσοφο και συγγραφέα Victor d’ Hupay (1746-1818) στο βιβλίο του Project communanté philosophe: αυτό υποστήριζε τη συγκέντρωση γνωστών και φίλων με όμοιες ιδέες για μία κοινοτική ζωή. Ο ίδιος ταυτοποίησε τον εαυτό του ως «κομμουνιστή» συγγραφέα και οι όροι χρησιμοποιήθηκαν σε κριτικές του βιβλίου του.

Ο Alexander Victor d’ Hupay ήταν, όπως πολλοί άλλοι «σοσιαλιστές», αριστοκράτης και ακολουθούσε τη διδασκαλία των Φυσιοκρατών και του Rousseau.

Αυτός λοιπόν ήταν ο πρώτος «κομμουνιστής».

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *