62. Εσωτερισμός: Οι τελευταίες μέρες του Ουσπένσκι (7)

1. Η πιο έντονη εμμονή, μετά την ισχυρή του έπαρση, που είχε ο Ουσπένσκι, ήταν η αντίληψη για την επαναληπτική ενσωμάτωση, eternal recurrence ονόμασε την επαναληπτική μετενσωμάτωση στον ίδιο χωροχρόνο. Αυτή σημαίνει πως επανενσωματώνεσαι στο ίδιο περιβάλλον, με τους ίδιους γονείς, με την ίδια ζωή.

Ο Ουσπένσκι έκανε αυτή τη μια δυνατότητα για ορισμένες περιπτώσεις επανάληψης σχεδόν οικουμενικό νόμο. Στο τυπωμένο χαρτί μπορεί να φαίνεται αυτή η ιδέα πολύ πιθανή και λογική – με διαγράμματα κυμάτων που γίνονται κύκλοι και περιστρέφονται αμετάβλητοι γύρω από ένα αμετακίνητο κέντρο.

Μα είναι μόνο μια από τις 4 δυνατότητες. Ο Ουσπένσκι, ωστόσο, την πέρασε στους στενούς μαθητές του τόσο αδιαμφισβήτητα που στην τελευταία περίοδο της ζωής του, το 1947, όπως αυτή παρουσιάζεται στο Last Remembrances of a Magician η σύνολη συμπεριφορά του ερμηνεύεται αποκλειστικά σχεδόν ως προετοιμασία για επανάληψη!

2. Ο συγγραφέας, και υπενθυμίζω πως θεωρώ μόνο τον Colin Smith ως συγγραφέα του Last Remembrances of a Magician, νόμιζε πως η επιστροφή του Ουσπένσκι στην Αγγλία από τις ΗΠΑ (Ιαν1947) σχετιζόταν με την επανάληψη. Μπορεί και να ήταν έτσι: «να ανανεώσει αναμνήσεις ή να προετοιμαστεί για να αρχίσει την εσωτερική εργασία νωρίτερα από ό,τι στην τωρινή ενσωμάτωση» (σ 16).

Ο Ουσπένσκι όμως δεν παρουσιάζεται να λέει τίποτα τέτοιο. Είχε γράψει από τις ΗΠΑ πως γύριζε για να δει ορισμένα άτομα «που θα διάλεγε ο ίδιος» (σ 21).

Μια άλλη εμμονή, δανεισμένη από την διδασκαλία του Γκουρτζίεφ, την οποία πέρασε στους μαθητές του ήταν «να έχουν σκοπό». Αυτή εκφράζεται ξεκάθαρα. Αυτή εκφράζεται ξεκάθαρα στη σ. 15 στα λόγια του Ουσπένσκι «Να αναρωτιέσαι συνεχώς τι θέλεις» και στη σ.25 «η αληθινή διατήρηση του προσωπικού σκοπού». Και ήταν ο Colin Smith (σ. 25) που ξαφνικά είδε στο νου του «την ακριβέστατη διατύπωση του δικού του σκοπού».

Θα ήταν πολύ ανιαρό να εξετάσουμε όλες τις περιπτώσεις που, σύμφωνα με τον συγγραφέα, ο Ουσπένσκι «προετοίμαζε την πρώιμη ζωή του στη Ρωσία και μάζευε όλα τα σχετικά περιστατικά και γεγονότα … για να προσανατολιστεί καλύτερα την επόμενη φορά» (σ. 19, 22, 26 κλπ).

3. Δεν είχα τα κεφάλαια 9, 10 κι 11. Δεν τα έχω διαβάσει, δεν γνωρίζω το περιεχόμενό τους. Αλλά στο κεφάλαιο 12 μαθαίνουμε πως ο Ουσπένσκι έχει χάσει κάθε ικανότητα αυτοεξυπηρέτησης και η ομιλία του είναι μωρουδίστικη. Ήταν σάμπως «θεληματικά έπαιζε τον ρόλο βρέφους μαθαίνοντας να ζει όπως το βρέφος που σύντομα θα γινόταν. Κατά μια έννοια η επανάληψη είχε αρχίσει για εκείνον».

Αυτή την ερμηνεία θεωρώ εγώ μωρουδίστικη και ανόητη – όχι τη γεροντίαση και ανημποριά του Ουσπένσκι. Μωρά και μικρά παιδάκια δεν μιλούν ασυνάρτητα και συγχυσμένα σαν τον Ουσπένσκι, μιλούν με σπασμένες προτάσεις και γραμματικά λάθη καθώς προσπαθούν (και μαθαίνουν) να εκφράζονται. Η λογική του συγγραφέα πρέπει να έχει πάει σε πολύ μακρινό ταξίδι εδώ.

Δείχνει πολλή αλαζονεία νομίζοντας πως γνωρίζει τον τρόπο με τον οποίο εκδηλώνεται η επανάληψη και πως ο Ουσπένσκι στην παρακμή του δρούσε σαν να επαναλάμβανε την ενσωμάτωσή του. Πως θα μπορούσε ο Colin Smith να κατέχει αυτό το φαινόμενο;

4. Η επανάληψη ζωής είναι, φυσικά, πιθανή για πολλούς ίσως ανθρώπους. Αλλά παραμένει μόνο ως μια δυνατότητα από τέσσερεις. Ακόμα και η γενικότερη μετενσωμάτωση είναι μόνο μια θεωρία – την οποία είχαν οι αρχαίοι Κέλτες, οι Πυθαγόρειοι και Πλατωνιστές και Ορφικοί, οι Βουδιστές και οι της Βεδικής Παράδοσης.

Η ψυχή, ή το όποιο συστατικό του ανθρώπου επανενσωματώνεται, μπορεί να επαναλάβει σε όμοιες μα όχι εντελώς ίδιες συνθήκες, ανάλογα με αλλαγές στο ευρύτερο περιβάλλον. Οι επιθυμίες του ανθρώπου, οι πράξεις και η γνώση του είναι μόνο ένας συντελεστής. Το περιβάλλον είναι δεύτερος κι αυτός μπορεί να έχει υποστεί τροποποιήσεις – η κοινότητα, οι λαοί γύρω από τη χώρα, η γη και η δική της κατάσταση, οι πλανήτες και άλλα ουράνια σώματα. Μπορεί να (μην) υπάρχει ένας πόλεμος, ένας σεισμός, ή γέννηση ή ο θάνατος ενός ήλιου εκεί κοντά. Τέτοιες συνθήκες οπωσδήποτε θα επηρεάσουν τη νέα γέννηση του ατόμου.

Λειτουργεί όμως και η βούληση του Απολύτου ως τελικός καταλύτης και αυτός θα αποφασίσει αν η ψυχή θα πάει μπροστά (στο μέλλον) ή πίσω (στο παρελθόν) στον γραμμικό χρόνο σύμφωνα με την συμπεριφορά και τη γνώση της.

5. Έτσι όλα όσα επιχειρούσε – αν επιχειρούσε – να κατακτήσει ο Ουσπένσκι (σύμφωνα με τον συγγραφέα του Last Remembrances of a Magician) δεν θα είχαν σημασία.

Ο Ουσπένσκι ταξίδευε στην εξοχή της Νότιας Αγγλίας σε μέρη που είχε μείνει ή επισκεφτεί στις δεκαετίες 1920 και 1930. Μα αυτά όλα δεν θα επηρέαζαν την πρώιμη ζωή του στην επόμενη ενσωμάτωση, αφού το 1923 όταν έμενε εκεί ήταν ήδη 45 ετών!

Εξέταζε φωτογραφίες της Μόσχας και Πετρούπολης και των χωρών που είχε ταξιδέψει στην Ανατολή. Αυτά όλα αναμιγνύονταν με αόριστες, θολές αναμνήσεις και φαντασιώσεις που ενέπλεκαν τη γιαγιά του και ανθρώπους από ακόμα και την περίοδο του Μεγάλου Πέτρου!

Όσο για την συμπεριφορά του Ουσπένσκι ως μωρό, που διέβλεπε (όπως νόμιζε) ο συγγραφέας, δεν έχει πολλή σημασία. Όλα τα μωρά συμπεριφέρονται με τον δικό τους τρόπο καθοδηγούμενα από τη Φύση που εκδηλώνει τη βούληση του Απολύτου και δεν χρειάζεται να ασκηθούν και να προετοιμαστούν στο τέλος της προηγούμενης ενσωμάτωσης για τη νέα.

Ο συγγραφέας μας βρίσκεται χαμένος μου φαίνεται σε φαντασιώσεις.