1. Είναι αλήθεια πως ο ηγέτης μιας χώρας αφουγκράζεται τις επιθυμίες του λαού και πορεύεται ανάλογα. Είναι όμως αλήθεια επίσης πως ο ηγέτης ηγείται δίνοντας κατεύθυνση και στόχο στις επιθυμίες εκείνες.
Κάθε νουνεχής άνθρωπος που είχε διαβάσει το βιβλίο του Χίτλερ Ο Αγώνας μου (1924) κι έβλεπε τις πρακτικές του ναζιστικού καθεστώτος, που εγκαθιδρύθηκε το 1933 στη Γερμανία, καταλάβαινε πως ο Χερ Χίτλερ ήταν ένας ψυχοπαθής δικτάτορας, αδίστακτος και μεγαλομανής πολεμοκάπηλος, χειρότερος από τον Κάιζερ, τρισχειρότερος από τον Μπίζμαρκ.
Και μόνο η ολοκληρωτική καταπίεση της ελεύθερης έκφρασης, με το κλείσιμο εφημερίδων και περιοδικών και τη φυλάκιση αντιφρονούντων, έδειχνε σε κάθε άνθρωπο με γνήσιο δημοκρατικό ή φιλελεύθερο φρόνημα το απάνθρωπο ποιόν του Χίτλερ.
Λέγεται πως ο Ρούζβελτ δεν παραγνώριζε τον φασιστικό χαρακτήρα του Χίτλερ και του Μουσολίνι.
2. Στην Αμερική της φοβερής ύφεσης, μετά το 1929 και πριν το New Deal του Ρούζβελτ που άρχισε να την ανακουφίζει (1935), επικρατούσε η ιδέα της απομόνωσης όπως με το παλαιό δόγμα του Μονρόε. Αυτή εκφράστηκε σε μια σειρά από Νομοθετήματα Ουδετερότητας που δεν θα επέτρεπαν στις ΗΠΑ να επεμβαίνει στις χώρες της Λατινικής Αμερικής, στην Ευρώπη και αλλού.
Ο Ρούζβελτ μάλιστα δεν κατόρθωσε να εξασφαλίσει την δυνατότητα οι ΗΠΑ να μπορούν να προμηθεύουν πολεμοφόδια σε θύματα εισβολής.
Έτσι ενώ ο Χίτλερ και ο Μουσολίνι έστειλαν μεγάλη βοήθεια στους ακροδεξιούς του Φράνκο στην Ισπανία το 1936, ο Ρούζβελτ δεν έκανε τίποτα. Πολλοί Αμερικάνοι δημοκρατικοί, δημοσιογράφοι κι εθελοντές πήγαν στην Ισπανία και βοήθησαν τη δημοκρατική παράταξη. Ο Ρούζβελτ εξέφρασε μόνο τη λύπη του στις αρχές του 1939 που δεν βοήθησε.
3. Ο Ρούζβελτ δεν βοήθησε ούτε τους Κινέζους ενάντια στους Ιάπωνες εισβολείς ειδικά μετά τις σφαγές στη Σαγκάη και τις φρικαλεότητες στη Νανκίνγκ που είχε γίνει η πρωτεύουσα της δημοκρατικής Κίνας (Σεπτέμβριο και Δεκέμβριο 1937).
Οι Κινέζοι εθνικιστές έχασαν 187.000 άντρες ενώ οι Γιαπωνέζοι λιγότερο από το ¼, δηλ. 40.000.
Αλλά είναι οι σφαγές αμάχων, τα βασανιστήρια και οι βιασμοί στη Νανκίνγκ που έδειξαν την απίστευτη απανθρωπιά και κτηνωδία των Ιαπώνων. Μια μόνη ιαπωνική μονάδα θανάτωσε 15.000 αιχμαλώτους! Εκτός από πυροβόλα χρησιμοποίησαν και βενζίνη για να τους κάψουν ζωντανούς!
Συνολικά σκοτώθηκαν πάνω από 200.000 Κινέζοι. Οι Γιαπωνέζοι έκαναν ασκήσεις τρυπώντας με τις ξιφολόγχες τους ζωντανούς αιχμαλώτους. Και ο Γερμανός John Rabe (επιχειρηματίας της Ζίμενς που οργάνωσε τη διεθνή ζώνη ασφαλείας στη Νανκίνγκ) έγραψε στο ημερολόγιο του πως στους δρόμους συναντούσες πτώματα γυναικών βιασμένες και σουβλισμένες με πασσάλους μπαμπού!
Στο μεταξύ οι κομμουνιστές του Μάο έμεναν μακριά και αυξάνονταν!
4. Πολύ παράξενη επίσης ήταν η στάση του Ρούζβελτ απέναντι στον βιασμό της Τσεχοσλοβακίας από τους Ναζί.
Αφού ο Χίτλερ προσάρτησε την Αυστρία κι αύξησε και τους άντρες του στρατού και τα εργοστάσια πολεμοφοδίων, στράφηκε στη Σουδητία της Τσεχοσλοβακίας. Μετά το κατάπτυστο Σύμφωνο του Μονάχου (Σεπ 1938) που υπέγραψαν οι Βρετανοί και οι Γάλλοι και που παραχωρούσε στη Γερμανία τις νοτιοδυτικές περιοχές των Γερμανόφωνων Σουδητών, οι ΗΠΑ δήλωσαν πως θα τηρούσαν ουδετερότητα ακόμα και αν ο Χερ Χίτλερ καταλάμβανε την υπόλοιπη Τσεχοσλοβακία! Αυτό κι αν ήταν ενθάρρυνση για τον αδίστακτο δικτάτορα.
Διαισθανόμενοι πως και η Βρετανία υπό τον Τσάμπερλεϊν και η Γαλλία υπό τον Νταλαντιέ θα τηρούσαν ουδετερότητα, οι Ναζί κατέλαβαν τη Τσεχοσλοβακία (και τις βιομηχανίες της) τον Μάρτιο 1939.
5. Αλλά αυτή την περίοδο, λίγο νωρίτερα, άρχισε μια μεταβολή στη στάση των αμερικανικών μαζών. Η κοινή γνώμη, παρά την παρουσία μιας ισχυρής συμπάθειας προς τους Ναζί και την οικονομική τους ανάπτυξη, άρχισε να στρέφεται εναντίον της Γερμανίας.
Άμεση αφορμή ήταν η Kristallnacht, η Νύχτα των σπασμένων κρυστάλλων, 9 Νοεμβρίου 1938, όταν οι χιτλερικοί επιδόθηκαν σε πογκρόμ κατά των Εβραίων: λεηλάτησαν σπίτια, ξυλοκόπησαν και σκότωσαν Εβραίους (96), έσπασαν βιτρίνες μαγαζιών, έκαψαν συναγωγές.
Αλλά η πολιτική της ουδετερότητας συνεχίστηκε, παρότι ο Ρούζβελτ άρχισε να καταλαβαίνει πως η Γερμανία ήταν σοβαρή απειλή και προώθησε την παραγωγή πολεμικού υλικού και την αύξηση του στρατού (με τον στρατηγό Marshall).
Ακόμα και με την πτώση της Γαλλίας τον Ιούνιο 1940, παρά την αλλαγή στην κοινή γνώμη της Αμερικής που άφηνε τον απομονωτισμό και παρά τις εκκλήσεις για βοήθεια, ο Ρούζβελτ δεν έκανε τίποτα.
Τον Σεπτέμβριο 1940 έδωσε στη Βρετανία 50 αντιτορπιλικά, τα οποία χρειάζονταν πολλές πρόσθετες τροποποιήσεις, σε αντάλλαγμα για μια ναυτική βάση στις Βρετανικές Νήσους της Καραϊβικής. Μόνο τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους άρχισε να δίνει ουσιαστική βοήθεια – επί πληρωμή.
Θα επανέλθω.
