Εδώ δίνονται μερικά αποσπάσματα από την Ανοικτή Επιστολή του Σολζενίτσιν στην ηγεσία της Σοβιετικής Ένωσης “Να μη ζούμε με ψέματα” 1974. Αυτή εκδόθηκε από τις Εκδόσεις Πάπυρος στη σειρά ΒΙΠΕΡ σε μετάφραση Κύρας Σίνου το ίδιο έτος. Τα επιλεγμένα αποσπάσματα είναι από εκείνη την έκδοση μα με διορθωμένη ορθογραφία και γραμματική. Οι προβλέψεις του συγγραφέα (είχε ήδη πάρει το Νόμπελ) για την κατάρρευση της Σοβιετίας και την άνοδο της Κίνας επαληθεύτηκαν. Είδε ξεκάθαρα πως η γάγγραινα που κατέστρεφε τη χώρα ήταν η προσκόλληση στην μαρξιστική κοσμοθεωρία.
1. Έχουμε χάσει τόσο απελπιστικά την ανθρωπιά μας, ώστε για τη σημερινή φτωχική τροφή που δεχόμαστε παραδίνουμε όλες τις αρχές μας, την ψυχή μας, όλες τις προσπάθειες των προγόνων μας, όλες τις δυνατότητες για τους απογόνους – φτάνει μόνο να μη χαλάσουμε την κακομοιριασμένη μας ζωή. Δεν μας έχει απομείνει ούτε σταθερότητα, ούτε περηφάνεια, ούτε φλόγα στην καρδιά.
Εμείς αραδιάζουμε ψέματα στον εαυτό μας, για να τον καθησυχάσουμε. Δεν φταίνε εκείνοι [= οι καπιταλιστές και άλλοι εχθροί] για όλα – φταίμε εμείς οι ίδιοι, μόνο ΕΜΕΙΣ!
Στη Δύση οι άνθρωποι γνωρίζουν τις απεργίες, τις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας, μα εμείς παραείμαστε φοβισμένοι, η σκέψη αυτή μας τρομάζει: Πώς να αρνηθούμε ξαφνικά να δουλέψουμε, πώς να βγούμε στους δρόμους;
Οι αποτυχίες δεν ήταν αποτέλεσμα σφαλμάτων των διπλωματών μας, ούτε κακών υπολογισμών των στρατηγών μας, αλλά οφείλονται στο γεγονός ότι ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΑΜΕ ΚΑΤΑ ΓΡΑΜΜΑ ΤΙΣ ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΤΟΥ ΜΑΡΞΙΣΜΟΥ – ΛΕΝΙΝΙΣΜΟΥ: στην πρώτη περίπτωση θέλαμε να βλάψουμε τον παγκόσμιο ιμπεριαλισμό, και στη δεύτερη να υποστηρίξουμε το κομμουνιστικό κίνημα στο εξωτερικό. Εθνικοί σκοποί δεν υπήρχαν και στις δυο αυτές περιπτώσεις.
2. Μιλάω σε [σας που είστε] ακραιφνείς ρεαλιστές. Το πιο απλό είναι να κατονομάσουμε τον κίνδυνο, που εσείς τον ξέρετε με περισσότερες λεπτομέρειες από μένα, και από καιρό τώρα κοιτάζετε ανήσυχα προς τα εκεί, και έχετε δίκιο να ανησυχείτε: την ΚΙΝΑ.
Όσο και να θριαμβολογείτε τώρα, όσο και να καμαρώνετε, θα πρέπει να θυμάστε και να ξέρετε πως σε ολόκληρη την παγκόσμια ιστορία δεν υπήρξε μέχρι τώρα (και ούτε θα υπάρξει ποτέ) καμιά δύναμη, για την οποία να μη βρέθηκε μία αντιδύναμη.
Όπως λέει η παροιμία μας: Μεγάλωσε το δάσος, μεγάλωσε και το τσεκούρι.
Σ’ αυτή την περίπτωση υπάρχουν 900 εκατομμύρια τσεκούρια.
Εδώ και δεκαπέντε χρόνια ανάμεσα σε σας και τους ηγέτες της Κίνας υπάρχει διαμάχη για το ποιος από σας καταλαβαίνει, ερμηνεύει και συνεχίζει πιο ορθά να ακολουθεί τους Πατέρες της Πρωτοποριακής Κοσμοθεωρίας. Και, παράλληλα και οξύτερα από την κρατική σύγκρουση, μεγαλώνει ανάμεσά μας ο ανταγωνισμός, που καλύπτει όλη την Υδρόγειο.
3. Ο Στάλιν από τις πρώτες κιόλας μέρες του πολέμου [= ΠΠ2] έπαψε να στηρίζεται στις σάπιες σαρακοφαγωμένες βάσεις της ιδεολογίας, είχε την εξυπνάδα να την αποβάλει, σχεδόν έπαψε να την αναφέρει και ύψωσε την παλιά ρωσική σημαία, ως έναν βαθμό μάλιστα και το λάβαρο της ορθοδοξίας – και νικήσαμε! (Μόνο στο τέλος του πολέμου και μετά τη νίκη βγάλανε από τη ναφθαλίνη την Πρωτοποριακή Θεωρία).
Κοιτάξτε χωρίς προκαταλήψεις: ο μαύρος σίφουνας της ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΗΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ, μας ήρθε από τη Δύση στο τέλος του περασμένου αιώνα [= 19ου], βασάνισε και σπάραξε αρκετά την ψυχή μας, κι αφού τώρα τραβιέται μόνος του παρακάτω, κατά την Ανατολή, αφήστε τον να τραβηχτεί, μην τον εμποδίζετε! (Αυτό δεν σημαίνει πως θέλω τον πνευματικό όλεθρο της Κίνας.) Πιστεύω πως ο λαός μας δεν θα αργήσει να γιατρευτεί από αυτή την ασθένεια, και πως κι ο κινεζικός λαός θα γιατρευτεί με τον καιρό. Ελπίζω μόνο να μη γίνει αυτό πολύ αργά, για να προλάβουν να σώσουν τη χώρα τους και να προφυλάξουν την ανθρωπότητα.
Το πιθανότερο είναι να μην αφανιστεί, παρόλα αυτά, ο δυτικός πολιτισμός. Είναι τόσο δυναμικός, τόσο εφευρετικός, ώστε θα επιζήσει και από αυτή την κρίση που τον απειλεί, θα ξεπεράσει τις αιώνιες λαθεμένες αντιλήψεις και θα αρχίσει την απαραίτητη αναδιάρθρωση.
Εμείς όμως: Με τη δυσκινησία μας, τη στενοκεφαλιά μας, με την αδυναμία και τον φόβο μας να αλλάξουμε έστω κι ένα γράμμα, έστω και μια γραμμή σ’ αυτά που είπε το 1848 ο Μαρξ για τη βιομηχανική ανάπτυξη; Οικονομικά, υλικά, μπορούμε βέβαια να σωθούμε πολύ εύκολα. Μα τον δρόμο μας για τη σωτηρία τον φράζει η Ενιαία Πρωτοποριακή Κοσμοθεωρία: αν απαρνηθούμε τη βιομηχανική ανάπτυξη, τι θα γίνει τότε η εργατική τάξη, ο σοσιαλισμός, ο κομμουνισμός, η απεριόριστη άνοδος της παραγωγικότητας της εργασία κλπ.;… Δεν γίνεται να διορθώσουμε τον Μαρξ, αυτό είναι ρεβιζιονισμός…
Αλλά σας αποκαλούν ήδη “ρεβιζιονιστές”, άσχετα με το τι θα κάνετε στο μέλλον. Δεν θα ήταν λοιπόν πιο σωστό να εκτελέσετε το χρέος σας νηφάλια, υπεύθυνα κι αποφασιστικά – να απαρνηθείτε το νεκρό γράμμα για χάρη του ζωντανού λαού, που εξαρτάται απόλυτα από την εξουσία σας, από τις αποφάσεις σας;
4. Σύμφωνα με το κεντρικό μας σχέδιο, για το οποίο τόσο περηφανευόμαστε, είχαμε κάθε δυνατότητα να μη χαλάσουμε τη ρωσική φύση, να μη δημιουργήσουμε απάνθρωπες συσσωρεύσεις πολλών εκατομμυρίων ανθρώπων. Εμείς όμως τα κάναμε όλα ανάποδα: βρωμίσαμε την αχανή ρωσική γη και παραμορφώσαμε την καρδιά της Ρωσίας, την ακριβή μας Μόσχα (…). Καταστράφηκε η ανεπανάληπτη φυσιογνωμία της πολιτείας, όλο το παλιό της σχέδιο.
Σπαταλήσαμε ανόητα και απρόσεχτα τις πλουτοπαραγωγικές μας πηγές, εξαντλήσαμε το έδαφός μας, παραμορφώσαμε την αχανή χώρα μας με τις ηλιθιότατες “θάλασσες της ξηράς”, με μολυσμένες έρημες εκτάσεις γύρω από τις βιομηχανίες – όμως πολύ μεγαλύτερες εκτάσεις διασώθηκαν, γιατί δεν προλάβαμε να τις μολύνουμε. Ας ξυπνήσουμε λοιπόν έγκαιρα, ας κάνουμε στροφή από το σημείο όπου βρισκόμαστε τώρα!
5. Πρωτόγονη κι επιπόλαιη είναι η οικονομική θεωρία που διακήρυξε πως μόνο εργάτης δημιουργεί αξίες και δεν είδε τη συμβολή ούτε των οργανωτών, ούτε των μηχανικών, ούτε μεταφορικών μέσων ούτε του μηχανισμού πωλήσεων (…). Έκανε λάθος όταν οι ισχυριζόταν πως οι σοσιαλιστές δεν θα μπορέσουν ποτέ να πάρουν την εξουσία εκτός από την ένοπλη εξέγερση (…). Ο μαρξισμός όχι μόνο δεν είναι σωστός, όχι μόνο δεν είναι επιστήμη, όχι μόνο δεν προέβλεψε ούτε ένα γεγονός (…) αλλά καταπλήσσει με την οικονομική-μηχανιστική χοντροκοπιά του (…). Τώρα στη χώρα μας τίποτα δεν στηρίζεται εποικοδομητικά πάνω της – είναι μια ψεύτικη θεατρική κολόνα (…). Σήμερα αυτή η ιδεολογία σας εξασθενεί και σας κρατά δέσμιους. Παραφουσκώνει όλη την κοινωνική ζωή (…) με ψέματα, ψέματα, ψέματα (…).
Ο ευσεβής πόθος σας είναι να μην αλλάξει το κρατικό και το ιδεολογικό σας σύστημα και να διατηρηθεί έτσι επί αιώνες. Αυτό όμως δεν γίνεται στην Ιστορία. Κάθε σύστημα ή βρίσκει έναν δρόμο εξέλιξης ή καταρρέει.
Δεν είναι δυνατό να κυβερνάς μια τέτοια χώρα με βάση τις άμεσες ανάγκες της στιγμής: να καταδικάζεις το 1942 τον Νεχρού και να αποκαλείς κλίκα το εθνικοαπελευθερωτικό του κίνημα (υπονόμευε τις στρατιωτικές προσπάθειες των συμμάχων μας των Άγγλων) και το 1956 να είσαι όλο αγάπες μαζί του. Το ίδιο και με τον Τίτο, και με πολλούς άλλους. Για να κυβερνάς μια τέτοια χώρα πρέπει να έχεις εθνική πολιτική και να νιώθεις αδιάκοπα στους ώμους σου όλα τα 1100 χρόνια της ιστορίας της, και όχι μόνο τα 55 χρόνια, δηλαδή το 5% αυτής της ιστορίας.
