1. Έχω ακούσει εδώ και πολλά έτη για την 4η Βιομηχανική Επανάσταση με την τρομερή ανάπτυξη της τεχνολογίας στην πληροφορική, την τεχνητή νοημοσύνη, τη ρομποτική και παρόμοια.
Δεν ήξερα όμως ότι ετοιμαζόμαστε για μια 4η Ανθρωπιστική Επανάσταση. Και ότι μάλιστα έχει αυτή ξεκινήσει στις σκανδιναβικές χώρες και στην Κόστα Ρίκα.
Δεν ξέρω επίσης σε τι συνίσταται η επανάσταση αυτή.
Ευτυχώς γράφει για το θέμα ο Α. Ζαμπούκας (27/8/19) στη Liberal – «η μεγάλη πρόκληση βρίσκεται στο πως θα αντιμετωπίσουμε εκ νέου τον άνθρωπο. Ως πολιτική, παραγωγική, κοινωνική, ηθική και πάνω από όλα πολιτισμική οντότητα.»
2. Ωραία λόγια, μα είναι αμφίβολο αν σημαίνουν κάτι ουσιαστικό. Δυστυχώς πάρα πολλοί καλοθελητές γράφουν τέτοια, μα προκαλούν πιο πολλή σύγχυση παρά έμπνευση για περισυλλογή και ορθή δράση.
Πώς διαφέρει μια «πολιτική» από μια «κοινωνική» οντότητα;
Και τι είναι η «πολιτισμική» οντότητα;
Χωρίς να αντιλαμβάνεται τη σύγχυση, ο αρθρογράφος συνεχίζει: «Θα πρέπει να είναι η 4η Ανθρωπιστική Επανάσταση οικολογική; Δεν είναι αυτός ο προσδιορισμός απαραίτητος, μολονότι πρέπει να ξεκινήσουμε από εκεί. Το σημαντικότερο – όπως και στις προηγούμενες ανθρωπιστικές επαναστάσεις – είναι να επαναπροσδιορίσουμε το μέτρο και να βάλουμε στο κέντρο τον άνθρωπο.»
Πάλι ωραία λόγια και περισσότερη σύγχυση. Θα ξεκινήσουμε από την οικολογία; Μα δεν πρέπει πρώτα οι πολίτες να μάθουν μερικά στοιχειώδη πράγματα; Δηλαδή να αποδεχθούν χωματερές και να βάζουν σκουπίδια σε κάδους για σκουπίδια και ανακυκλώσιμα υλικά σε αντίστοιχους κάδους και παρόμοια.
3. Πρώτη πάντα έρχεται η Παιδεία. Δίχως παιδεία τίποτα δεν πετυχαίνει.
Διότι πώς θα προσδιορίσουμε το μέτρο; Εδώ χρειάζεται σοφία – έμπνευση, έρευνα, μελέτη. Και μετά πάλι παιδεία έτσι που οι πολίτες όλοι να ξέρουν και να εφαρμόζουν το ορθό μέτρο. Διότι, μπορείς να θεσπίσεις καλούς νόμους που να απαγορεύουν την πολλή κρεοφαγία (ή όλη την κρεοφαγία, όπως συμβούλευε ο απόστολος Παύλος και η Παλαιά Διαθήκη), μα αν δεν εκπαιδευθούν οι άνθρωποι, θα επιδοθούν στη διαφθορά και παράνομη κατανάλωση ωσότου οι νόμοι καταργηθούν!
Και πώς βάζουμε τον άνθρωπο στο κέντρο; (Αυτό ισχυρίζονταν και οι Μπολσεβίκοι στη Σοβιετία και οι απανταχού κομμουνιστές. Χρησιμοποιούσαν μάλιστα κεφαλαίο Α – Άνθρωπος!)
Στο κέντρο ποιανού χώρου;
4. Υπήρξαν συνεχίζει ακάθεκτος ο αρθρογράφος 3 προηγούμενες Ανθρωπιστικές Επαναστάσεις. «Η πρώτη συντελέστηκε στην Αρχαία Αθήνα με τη Δημοκρατία, η δεύτερη στην Φλωρεντία με την Αναγέννηση, η τρίτη στο Παρίσι με τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό».
Η ρηχότητα του αρθρογράφου εδώ είναι απίστευτη. Δηλαδή, το μέγα επίτευγμα της Αρχαίας Αθήνας ήταν η δημοκρατία που υπήρχε ήδη πριν από αιώνες στην αρχαία Ινδία; Και τι απέγιναν οι τέχνες και οι επιστήμες όλες και η φοβερή φιλοσοφία του Πλάτωνα και Αριστοτέλη ( που θεωρούσαν τη δημοκρατία το χαμηλότερης ποιότητας πολίτευμα);
Υπήρξαν άλλες Αναγεννήσεις πριν τη Φλωρεντία. Μια στον 8ο αιώνα στην αυλή του Καρλομάγνου στο Άαχεν με τον σοφό Αλκουίνο (735-804). Μια μικρότερη στον 10ο αιώνα με κέντρο τη Μονή Cluny. Μια άλλη μεγάλη στον 12ο αιώνα με πολλά ταυτόχρονα κέντρα στη Μπολόνια Ιταλίας, Chartres Γαλλίας, Τολέδο Ισπανίας, Οξφόρδη Αγγλίας.
Όσο για τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό στο Παρίσι – αυτό είναι μια φαντασίωση (αν εξαιρέσουμε τον R. Descartes). Ο Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός εκδηλώθηκε σε πολλά κέντρα στην Αγγλία και Ολλανδία (πολύ πριν το Παρίσι) με τους F. Bacon, John Locke (στο Άμστερνταμ), Thomas Hobbes και, βέβαια Isaac Newton, καθώς και ο Σπινόζα στην Ολλανδία, 50 κι 100 έτη πριν τους Diderot, Montesquieu, Voltaire, Rousseau κλπ Γάλλους «διαφωτιστές».
Η 4η Ανθρωπιστική Επανάσταση δεν θα έρθει με τέτοια άρθρα!
