Σύμφωνα με τα μυθολογικά κείμενα purāṇa (αρχαίες ιστορίες) ο Γκαρούντα είναι γιος του Kaśyapa, συζύγου της Aditi ‘απεραντοσύνη’ και πατέρα των 8 θεών āditya: ήταν ένας από τους 7 μεγάλους σοφούς ṛṣi. Σε μια άλλη αφήγηση, ήταν γιος του Tārkṣya ariṣṭanemi ‘θεός του ήλιου με ακατάλυτη στεφάνη που παίρνει τη μορφή κάποτε αλόγου και άλλοτε αετού’. Σε μερικά μεταγενέστερα κείμενα ο ίδιος ο Γκαρούντα αποκαλείται Τάρξια. Ένα κείμενο purāṇa έχει τον τίτλο Γκαρούντα Πουράνα.
Μητέρα του ήταν η Vinatā ‘η ταπεινή’, που υποκλίνεται στη σοφία. Αυτή έγινε δούλα της Kadrū (= δισκοπότηρο για το ποτό σόμα), άλλης γυναίκας του Kaśyapa που γέννησε τα ερπετά, πτηνά και άλλα πλάσματα. (Το όνομά της Kadrū υποδείχνει και τη “γη ως δοχείο που περιέχει μύριες μορφές πλασμάτων”.) Μα ένας όρος ήταν πως αν ο Γκαρούντα έφερνε την αμβροσία (ή σόμα) από τον ουρανό, η Βινατά θα ελευθερωνόταν. Ο Γκαρούντα το έκανε κι έτσι ελευθερώθηκε η μητέρα του. (Μα λίγο αργότερα ο θεός Ίντρα ξαναπήρε το σόμα πίσω στον ουρανό.)
Ο Γκαρούντα είναι το όχημα του θεού Viṣṇu, ο οποίος παρουσιάζεται και ως Kṛṣṇa (που διδάσκει τη Bhagavad Gītā). Λέγεται και suparṇa ‘εκείνος που έχει φοβερές φτερούγες’ και garutmat ‘που έχει φτερά’. Το όνομα garuḍa σημαίνει ‘αυτός που καταβροχθίζει’ διότι μόλις γεννήθηκε είχε τη λαμπερή ακτινοβολία του ήλιου κι έμοιαζε να καλύπτει και να λιώνει τα πάντα. Αλλά καταβροχθίζει επίσης ως στρατόσφαιρα (σύμφωνα με μερικούς) την ισχυρή ακτινοβολία του ήλιου έτσι που αυτή να φθάνει στη γη ήπια και ανεκτή.
Έχει όμως έναν επιπλέον συμβολισμό. Η λάμψη του είναι, λέει άλλος μύθος, η ενσάρκωση των τριών Βεδών που γίνονται το όχημα γνώσης που επιφέρει την καθαγίαση στους ανθρώπους.
tṛvṛdvedaḥ suparṇākhyo yajñaṃ vahati puruṣam || Śatapatha Brāhm. 12.11.20 (Στη Μπχαγκαβάντ Γκήτα,15.15, ο Κύριος Κρίσνα λέει πως ο ίδιος είναι η ενσάρκωση της γνώσης.)
Ο Γκαρούντα θεωρείται σε πολλούς μύθους εχθρός των ερπετών/φιδιών (nāga, sarpa) τα οποία επίσης καταβροχθίζει. Αυτά συμβολίζουν την ανακύκλωση των εποχών στον ωκεανό του Άχρονου. Υπάρχει ένας μύθος που αναδείχνει αυτήν την εχθρότητα και συμπεριλαμβάνει τον θεό Κρίσνα-Βίσνου.
Σε παλαιότερη εποχή, όταν οι άνθρωποι συμβίωναν με τα ερπετά, στην αρχή κάθε μήνα έδιναν ένα πρόσφορο για τα φίδια, και κάθε φίδι άφηνε ένα μικρό μέρος για τον Γκαρούντα. Μια φορά ο Kāliya, ο όφις γιός της Kadrū, νιώθοντας μεγάλη αλαζονεία λόγω του ισχυρότατου δηλητηρίου του πήγε κι έφαγε τα πρόσφορα που προορίζονταν για τον Γκαρούντα. Τότε ο βασιλιάς αετός επιτέθηκε ορμητικά στον Κάλιγια και, παρότι εκείνος ετοίμαζε τα δηλητηριώδη δόντια του και σήκωνε το φουσκωμένο κεφάλι του για δάγκωμα, τον χτύπησε με τη χρυσαφένια αριστερή φτερούγα. Ο Κάλιγια ζαλισμένος σύρθηκε τότε στη μια λιμνούλα όπου ο Γκαρούντα δεν μπορούσε να εισέλθει. Εκεί όμως δηλητηρίαζε το νερό και τα πλάσματα που έρχονταν να πιούν (γελάδια, πουλιά και άλλα) έπεφταν αναίσθητα ή νεκρά. Ο Κρίσνα όμως ήρθε και αφού ποδοπάτησε το ερπετό το διέταξε να πάει στον μεγάλο ωκεανό με την οικογένειά του όπου η επίδραση του θα ήταν αμελητέα. Έτσι το νερό έγινε πάλι καθαρό.
Ο Κρίσνα ως πρίγκιπας και βασιλιάς των Yadava είχε στη σημαία του ως έμβλημα τον Γκαρούντα.
