1. Δε θυμάμαι πόσα βιβλία στις δυο δεκαετίες 2000-2020 διάβασα, τα οποία μας διαβεβαιώνουν πως βρισκόμαστε στο κατώφλι μιας νέας και καταπληκτικής εποχής – κυρίως λόγω νέων επιστημονικών ανακαλύψεων.
Άλλοι πάλι (αναλυτές, δημοσιογράφοι, πανεπιστημιακοί, που αρθρογραφούν σε έγκριτες εφημερίδες) μας διαβεβαιώνουν πως περνάμε μια κρίση, συνήθως πολιτικο-οικονομική, τώρα όμως λόγω πανδημίας του κορωνοϊού, υγειονομική, και μετά, όταν εξέλθουμε, δε θα είμαστε οι ίδιοι άνθρωποι, και η κοινωνία θα βελτιωθεί προς το καλύτερο, διότι πήραμε αξιόλογα μαθήματα και δε θα μείνουμε όπως ήμασταν.
Είναι και μερικοί που μας διαβεβαιώνουν πως περνούμε μια μεταβατική περίοδο που οδηγεί, πάλι, σε μια νέα εποχή!
2. Δεν ξέρω, αγαπητοί μου άγνωστοι αναγνώστες, αν πιστεύετε όλους αυτούς τους συγγραφείς με τις διαβεβαιώσεις τους. Εγώ, όχι!
Αρχίζω με τους τελευταίους που είναι και οι πιο εύκολοι – και απορώ, όπως κάθε φορά (διότι δεν μαθαίνω!), πώς μπορούν να γράφουν με τόση φαινομενική αφέλεια. Και λέω “φαινομενική”, διότι μπορεί να γράφουν ξέροντας, όπως κι εγώ, πως αλλιώς έχουν τα πράγματα.
Για όνομα του Θεού, κάθε περίοδος, κάθε μέρα, δεν είναι μεταβατική;
Διότι κάθε μέρα δεν είναι οι καταστάσεις διαφορετικές κι εμείς και οι άλλοι; – τα πάντα λίγο διαφορετικά από την προηγούμενη βδομάδα ή έστω μέρα;
Θέλω να πω, μπορεί να μαλώσαμε με κάποιον μα τώρα να τα ξαναφτιάξαμε. Η εκεί που είχαμε καλές σχέσεις, μαλώσαμε! Όλα συνεχώς αλλάζουν!
3. Όλα συνεχώς αλλάζουν, μα βαθιά και ριζικά όλα μένουν ίδια.
Ο κόσμος πέρασε συγκλονιστικές κρίσεις – το 2008-2010, το 1973, τον πόλεμο 1939-45, το μεγάλο κραχ 1929 και την ύφεση της δεκαετίας 1930 και ούτω καθ’ εξής.
Μα τίποτα δεν έχει αλλάξει, παρά τον κινηματογράφο, τα αεροπλάνα και τα διαστημόπλοια, τις ηλεκτρικές συσκευές, την τηλεόραση και τους υπολογιστές και την κινητή τηλεφωνία κλπ.
Εμείς δεν αλλάξαμε κι έτσι τα πάντα μένουν ίδια.
Και η Νέα Εποχή ίδια θα μας είναι όπως οι παλιές, με ή δίχως κρίση.
4. Στο τέλος του 15ου αιώνα βρέθηκε η χώρα (1494 Κολόμβος), που θα ονομαζόταν Αμερική, μια νέα Ήπειρος. Στο 16ο και 17ο αιώνα οι άνθρωποι έμαθαν πως ο ήλιος είναι στο κέντρο της γαλαξιακής γειτονιάς μας και η Γαία περιφέρεται γύρω του.
Στον 19ο αιώνα ήρθε το ατμόπλοιο και ο σιδηρόδρομος, ο ηλεκτρισμός και η ραδιενέργεια και το αυτοκίνητο και τα πολυβόλα κλπ κλπ.
Στον 20ο μάθαμε για τη Γενική Σχετικότητα, για κβάντα και για την ατομική και πυρηνική ενέργεια.
Και, ναι, όλα έχουν αλλάξει. Μα εμείς μένουμε ίδιοι.
‘Τι έμαθες επιτέλους – σε τόσες γεννήσεις και θανάτους / σε μια ιστορία που δε λέει να χορτάσει / από χαρά και θλίψη και θυσίες / ηρωισμούς κι οράματα κι εγκλήματα.//’
Μόνο αν γνωρίζουμε το ορθό με βεβαιότητα, μαθαίνουμε από λάθη!
