Φιλ298: Πώς ξεκίνησε η ζωή

Υπάρχουν 7 θεωρίες για το πώς ξεκίνησε η ζωή στον πλανήτη μας. Και οι 7 επιστημονικές. Το γράφω αυτό, διότι άλλες πηγές (θρησκείες, μυθολογίες κλπ.) δίνουν άλλες πολύ διαφορετικές αφηγήσεις.

Τώρα, το γιατί οι επιστήμονες παρέχουν 7 θεωρίες, μου φαίνεται μάλλον αντιεπιστημονικό. Διότι πρέπει να υποθέσουμε πως όλοι εξετάζουν τα ίδια φαινόμενα και στοιχεία. Αν όλοι εξέταζαν με επιστημονική αντικειμενικότητα και αμεροληψία τα ίδια φαινόμενα και στοιχεία θα έπρεπε να υπάρχει μόνο μία θεώρηση.

Γι’ αυτό κατά καιρούς γράφω για την “ψευδοεπιστήμη”, ανάλογα με το θέμα.

Εδώ, στη συνέχεια, μετά τη διατύπωση της θεωρίας, βάζω σε παρένθεση τη γνώμη μου.

1. Μερικοί προτείνουν την “πανσπερμία”, τη θεωρία πως σπέρματα ζωής, κάποια μικρόβια ή ζωντανοί μικροοργανισμοί ήρθαν στη Γη μέσα σε μετεωρίτες, κομήτες και παρόμοια περιπλανώμενα ουράνια σώματα.

(Μένει όμως το αρχικό ερώτημα, που τώρα μετατίθεται στο πώς άρχισαν οι ζωντανοί οργανισμοί στα άλλα ουράνια σώματα.)

2. Το διάσημο πείραμα των Miller και Urey (1953) έδειξε πως μια αστραπή σε μια ατμόσφαιρα με νερό, μεθάνιο, αμμωνία και υδρογόνο μπορούσε να συμβάλει στη δημιουργία των βασικών δομικών μονάδων της ζωής στις πρώτες μέρες της Γης – όπως αμινοξέα και σάκχαρα. Αυτά θα μπορούσαν να μετατραπούν σε πιο σύνθετα, πιο μεγάλα μόρια και μετά σε κύτταρα, στην πάροδο εκατομμυρίων ετών. Παρότι τότε, πριν 3,5 – 4 δισεκατομμύρια έτη, δεν υπήρχε στην ατμόσφαιρα το απαιτούμενο υδρογόνο, αυτή θα μπορούσε να είχε γεμίσει με τα στοιχεία εκείνα από σύννεφα ηφαιστειογενούς προέλευσης και να τα χτύπησε η αστραπή.

(Εδώ προσέχουμε τις υποθετικές πιθανότητες στο ρήμα “μπορεί”.)

3. Σύμφωνα με άλλους (κυρίως τον A.G. Cairns–Smith, πανεπιστήμιο Γλασκώβης) τα πρώτα μόρια ζωής μπορεί να είχαν διαμορφωθεί σε στρώμα αργίλου. Η θεωρία λέει πως ορισμένοι κρύσταλλοι σε στρώμα αργίλου θα μπορούσαν να είχαν μόρια σαν τα αμινοξέα σε οργανωμένα σχέδια. Μετά τα οργανικά μόρια, τα ίδια, μόνα τους, αυτο-οργανώθηκαν.

(Ούτε κι εδώ υπάρχει πολύ βεβαιότητα. Η “αυτο-οργάνωση” είναι της μόδας τώρα.)

4. Σήμερα έχει παρατηρηθεί πως υδροθερμικοί υποθαλάσσιοι αεραγωγοί, διέξοδοι σε βράχια στον βυθό είναι πλούσιες σε χημική και θερμική ενέργεια κι έτσι όντως στηρίζουν δραστήρια οικοσυστήματα. Επομένως η ζωή μπορεί να είχε ξεκινήσει σ’ αυτές με βασικά μόρια πλούσια σε υδρογόνο. Ορυκτοί καταλύτες θα μπορούσαν μετά να συνενώσουν αυτά τα μόρια σε κρίσιμες αντιδράσεις.

(Άλλο, βέβαια, να στηρίζεις ενεργά οικοσυστήματα και άλλο να τα δημιουργείς.)

5. Πριν από 3,5 ή 4 δισεκατομμύρια έτη ο ήλιος ήταν λιγότερο φωτεινός απ’ ότι τώρα κατά ένα τρίτο. Οπότε είναι πολύ πιθανό οι επιφάνειες των ωκεανών να ήταν καλυμμένες με πάγο λίγων εκατοντάδων μέτρων. Αυτό το στρώμα πάγου μπορούσε να προστατεύσει εύθραυστες ενώσεις οργανικών μορίων στο νερό από τις κοσμικές ακτίνες και το υπεριώδες φως. Το κρύο θα μπορούσε να είχε βοηθήσει τα μόρια να διατηρηθούν περισσότερο!

(Αυτό το ψυχρό ξεκίνημα είναι αντίθετο με το θερμό προηγούμενο.)

6. Στην εποχή μας για να σχηματιστεί το DNA χρειάζονται ορισμένες πρωτεΐνες. Από την άλλη για να δημιουργηθούν οι πρωτεΐνες χρειάζεται το DNA! (Κότα ή αυγό;) Αλλά το RNA (ριβοένζυμο) μπορεί να συγκρατήσει πληροφορίες κι έτσι να βοηθήσει στη δημιουργία του DNA και των πρωτεϊνών. Αργότερα το DNA και οι πρωτεΐνες ανέλαβαν τη δουλειά, διότι έχουν πολύ καλύτερη απόδοση.

Αλλά πολλοί διαφωνούν εξηγώντας πως αυτό θα ήταν αδύνατο, διότι δεν υπήρχαν τότε τα ένζυμα που θα δημιουργούσαν τα συστατικά νουκλεοτίδια του RNA, και τα νουκλεοτίδια δεν μπορούν να ενεργοποιηθούν/ενισχυθούν, διότι τα συστατικά τους (σάκχαρο, βάση, φωσφορικό άλας) έχουν σχήματα που δεν συνενώνονται τεχνητά!

(Τώρα γίνονται νέα πειράματα που ίσως λύσουν το πρόβλημα…)

7. Μια διαφορετική θεωρία θέλει την αρχή να έγινε με μικρότερα απλούστερα μόρια, (όχι σαν το RNA) που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους σε διάφορους κύκλους αντιδράσεων. Αυτά ήταν ενδεχομένως μέσα σε απλές κάψουλες όμοιες κυτταρικές μεμβράνες και θα μπορούσαν με την πάροδο του χρόνου να είχαν εξελιχθεί από αυτούς τους κύκλους αντιδράσεων μεγαλύτερα μόρια, πιο σύνθετα, που έκαναν μετά τις αντιδράσεις αυτές πιο αποτελεσματικά από τα μικρότερα μόρια και τα αντικατέστησαν. Εδώ έρχεται πρώτα ο μεταβολισμός, σε αντίθεση με το μοντέλο “γονίδιο πρώτα”, όπως στον κόσμο του RNA.

(Αυτή είναι μια ακόμα πιο μακρινή κι όχι πολύ πειστική θεωρία. Στην πραγματικότητα κανείς δεν γνωρίζει και όλοι ψάχνουν στα σκοτεινά για κάτι που δεν υπάρχει εκεί.)