Φιλ250: Μυθική κοσμογονία: Αυστραλία

Φιλ250: Μυθική κοσμογονία: Αυστραλία

- in Φιλοσοφία
0

1. Οι γηγενείς Αυστραλοί λέγονται Βουσμάνοι ή Αβορίγινες, όπως τους λέμε πλέον αφού μεταγλωττίζονται οι αγγλικές λέξεις bushman «όποιος ζει στους θάμνους» και aboriginal «πρωτόγονος».

Αυτοί αποίκησαν την Αυστραλία πριν από 45 με 50 χιλιάδες έτη.

Όταν τους ανακάλυψαν οι Ευρωπαίοι (ο καπετάνιος James Cook το 1770) ήταν ήδη διαιρεμένοι σε πολλές διαφορετικές φυλές με ξεχωριστές γλώσσες ή διαλέκτους, παραδόσεις και συνήθειες. Διέφεραν επίσης στη θρησκεία και στα έθιμά τους. Ήταν πάνω από 400 κύριες φυλές σκόρπιες στην ήπειρο.

Από την άλλη όμως είχαν ορισμένα στοιχεία κοινά: κυνήγι και συλλογή τροφής (ελάχιστη ως ανύπαρκτη αγροτοκτηνοτροφία) πίστη και δέσμευση στο τοτέμ (ζώο συνήθως ή φυτό ή και πράγμα, σπάνια) που όριζε τη φυλή και συνέδεε όλα τα μέλη• ιερότητα ορισμένων τοποθεσιών• η αρχική εποχή με τα θεϊκά προγονικά όντα – dreamtime• κλπ.

Είχαν η κάθε φυλή το δικό της μύθο κοσμογονίας.

2. Ένας κοσμογονικός μύθος ανιστορεί την περιήγηση του μεγάλου θεού Baiama πάνω στη γη όπου δημιούργησε φυτά και ζώα και τον άνθρωπο (από το χώμα των βουνοραχών). Τους επέτρεψε να τρώνε όλα τα φυτά και τους καρπούς τους μα ΌΧΙ ζώα. Αργότερα, σε μια ανομβρία τα φυτά ξεράθηκαν και δεν παρήγαγαν καρπούς. Ένα ζευγάρι αγνόησε την απαγόρευση και σκοτώνοντας κάποια ζώα τα έφαγαν. Λίγο μετά, είδαν ένα νεφελώδες τέρας να βγαίνει από τα κλαδιά ενός δέντρου, να αρπάζει το εξαντλημένο από ασιτία σώμα ενός ανθρώπου και να εξαφανίζεται στα κλαδιά του δέντρου. Ήταν ο Yowee, το Πνεύμα του Χάρου. Έτσι έκανε την εμφάνισή του στη γη ο Θάνατος! Μα πέρα μακριά λάμπει ο Σταυρός του Νότου δείχνοντας πως εκεί πέρα, είναι η Απεραντοσύνη, η κατοικία του συμπαντικού Πατέρα, πέρα από τον θάνατο, μια αναγέννηση.

Είναι ο μύθος της φυλής Kanilroi στην περιοχή Yaraandoo (τα κόκκινα μαστιχόδεντρα).

3. Υπάρχει κι ένας άλλος μύθος.

Πριν αρχίσει ο χρόνος όλα ήταν ησυχία. Όλα τα πνεύματα ήταν σαν κοιμισμένα. Μόνο ο συμπαντικός Πατέρας αγρυπνούσε. Ξύπνησε τη Μητέρα-Ήλιο. (Στα Γερμανικά επίσης είναι θηλυκή θεά ο ήλιος. Στη Σανσκριτική έχει και τα δύο γένη – όπως και ο Ουρανός Dyaus – μα υπερτερεί το αρσενικό!)

Καθώς αυτή ξύπνησε κι άνοιξε τα μάτια της, μια ζεστή φωταχτίδα κατευθύνθηκε στην κοιμισμένη γη. Και ο πατέρας της είπε «Έχεις δουλειά. Πήγαινε στη γη και ξύπνα τα κοιμισμένα πνεύματα. Δώσε τους μορφή.»

Ήρθε στη γη η Μητέρα–Ήλιος και περιπλανήθηκε σε κάθε κατεύθυνση στη γυμνή ερημιά. Όπου περνούσε, βλάστησαν φυτά. Έτσι επέστρεψε στο σημείο όπου ξεκίνησε και αναπαύθηκε ικανοποιημένη.

Ο Πατέρας της είπε να εισέλθει και στις σπηλιές και να αφυπνίσει όλα τα πνεύματα εκεί.

Η Μητέρα μπήκε στις πιο σκοτεινές σπηλιές των βουνών απλώνοντας το φως της και αφυπνίζοντας τα πνεύματα που έγιναν έντομα και άλλα φτερωτά. Αυτά πέταξαν έξω κι έπαιξαν με τα φυτά σε ένα πανέμορφο σκηνικό κάτω από το βλέμμα της Μητέρας. Και ο Πατέρας έδωσε νέα εντολή.

Η Μητέρα μπήκε στην πιο βαθιά σπηλιά απλώνοντας γύρω το φως της. Οι πάγοι έλιωσαν κι έτρεξαν τα ρυάκια και ποτάμια του κόσμου. Μετά δημιούργησε ψάρια και φίδια, σαύρες και βατράχους. Μετά ξύπνησαν τα πνεύματα πουλιών και ζώων και ξεπήδησαν στο λαμπρό ηλιόφως σε μια φαντασμαγορία χρωμάτων και σχημάτων. Και ο Πατέρας ευχαριστήθηκε με το έργο της Μητέρας.

Εκείνη κάλεσε όλα τα πλάσματά της και τους είπε να απολαύσουν τα πλούτη της γης και να ζουν ειρηνικά μεταξύ τους. Ανήλθε στον ουρανό κι έγινε ο ήλιος.

4. Με δέος τα πλάσματα έβλεπαν τον ήλιο καθώς σερνόταν στον ουρανό προς τη Δύση. Πανικοβλήθηκαν όταν έδυσε πίσω από τον μακρινό ορίζοντα νομίζοντας πως τους εγκατέλειψε. Όλη νύχτα στέκονταν σαν παγωμένα νομίζοντας πως ήλθε το τέλος του κόσμου. Μετά από μια ζωή, όπως τους φάνηκε, η Μητέρα-Ήλιος πρόβαλε στον ανατολικό ορίζοντα. Έτσι τα παιδιά της γης έμαθαν να περιμένουν τον ερχομό και την αποχώρησή της.

Στην αρχή ζούσαν ειρηνικά όλα μαζί, μα κάποια ώρα ο φθόνος ανακινήθηκε στην καρδιά τους και άρχισαν να μαλώνουν. Η Μητέρα κατέβηκε από την ουράνια περιοχή της για να κατευνάσει τον καυγά τους. Τους έδωσε την ικανότητα να αλλάξουν σε όποια μορφή ήθελαν. Μα δεν έμεινε ικανοποιημένη με το αποτέλεσμα. Οι αρουραίοι έγιναν νυχτερίδες. Μετά εμφανίστηκαν γιγάντιες σαύρες και ψάρια με μπλε πόδια και γλώσσες. Εμφανίστηκε κι ένα πολύ παράξενο ζωντανό με ρύγχος σαν της πάπιας, με δόντια και με ουρά σαν κάστορα που όμως γεννούσε αυγά. Ήταν ο πλατύπους.

Και τότε η Μητέρα βλέποντας τι γινόταν στη γη σκέφθηκε πως έπρεπε να δημιουργήσει νέα πλάσματα μήπως και ο Πατέρας Όλων οργιζόταν με όσα έβλεπε.

Γέννησε δυο παιδιά θεούς. Ο θεός ήταν ο Αυγερινός και η θεά η Σελήνη.

Το ζεύγος γέννησε κι αυτό δυο παιδιά και τα τοποθέτησαν στη γη όπου έγιναν οι πρόγονοί μας. Επειδή αυτοί είχαν μέρος της νόησής της, τους έκανε ανώτερους από τα ζώα. Αυτοί τώρα πια δεν ήθελαν να αλλάξουν μορφή.



5. Πήρα τον μύθο αυτόν από το Internet Archive, The Myths of the Aboriginal Dreamtime, αναρτημένο στο Διαδίκτυο από την Jeniffer Summer.

Παρά την αφέλειά του ο μύθος έχει αξιοπρόσεκτα σημεία.

Ο συμπαντικός Πατέρας δεν δημιουργεί ο ίδιος. Άλλη και θηλυκή είναι η Δημιουργική Δύναμη – σε αυτή την περίπτωση η φωτεινότητα του ήλιου, ή ο Ήλιος σε θηλυκή μορφή. Αυτή υπακούει τον Πατέρα.

Μα η ηλιακή δύναμη δεν δημιουργεί εξαρχής αλλά αναζωογονεί, ή αφυπνίζει, όντα που ήδη υπάρχουν σε διάφορες περιοχές του υφιστάμενου κόσμου.

Στο μεγαλύτερο μέρος της η δημιουργική πράξη εκδηλώνεται πάνω στη γη. Μετά αναφέρεται στην εμφάνιση ουράνιων σωμάτων (αυγερινός και φεγγάρι). Τελικά παρουσιάζονται και οι άνθρωποι, γεννήματα των δυο ουράνιων όντων. Ενώ τα πλάσματα αλλάζουν μορφές σε μια φαντασιακή εξέλιξη, οι άνθρωποι δεν θέλουν να αλλάξουν αφού έχουν την ανώτερη νοημοσύνη της Δημιουργικής Δύναμης.

Αυτές οι απόψεις μοιάζουν ασυνάρτητες ή παράλογες έτσι όπως δίνονται προκαλώντας πολλά ερωτήματα. Σε μένα μοιάζουν κατάλοιπα και διαμορφώσεις στοιχείων ενός αρτιότερου μύθου για την πνευματική ανάπτυξη του ανθρώπου.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *