Στο Διαδίκτυο διαβάζεις πληθώρα δημοσιευμάτων (κι επιστολών) που απορρίπτουν τον θεό και κάθε θρησκεία και κάθε κόνσεπτ πνευματικής παρουσίας στον άνθρωπο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι συγγραφείς δέχονται πως πρέπει να υπάρχει κάποιος κώδικας ηθικής ο οποίος να καθοδηγεί τη δράση μας, έτσι που η κοινωνική συμβίωση να είναι εφικτή. Σε άλλες υπάρχει απόρριψη ακόμα και αυτής της άποψης με επιμονή στο «Γιατί να μην μπορώ να κάνω ό,τι θέλω; Γιατί πρέπει να μένω με μια ανάπηρη σύζυγο, ή να φροντίζω τους γονείς μου, ή να μη διαθέτω το σώμα μου όπως μου αρέσει;»
Μετά εκφράζεται και η απαισιόδοξη, μηδενιστική άποψη πως η ζωή δεν έχει κανένα νόημα παρά μόνο αυτό που εμείς, ο καθένας και η καθεμιά δίνουμε. Ή ο εξυπνακισμός πως η ζωή είναι για να τη ζούμε – ό,τι και αν σημαίνει αυτό.
Αυτός ο συχνά βαθύς μηδενισμός ή πεσιμισμός μπορεί να οδηγήσει σε μια γενικότερη ανικανοποίηση με τη δουλειά, την οικογένεια τις σχέσεις και τη ζωή και τελικά στην αυτοκτονία.
Στα τέλη της ζωής του ο Λέων Τολστόι λάμβανε πολλά γράμματα από διάφορα πρόσωπα, άντρες και γυναίκες, νέους και νέες, που εξέφραζαν όμοιες απόψεις. Γράφει, λοιπόν:
Στις περισσότερες περιπτώσεις, μέσα απ’ αυτά τα γράμματα, μέσα απ’ τις σκέψεις που εκφράζουν, μπορεί κανείς να διακρίνει, έστω αμυδρά, τον άνθρωπο που τα γράφει και να δει καθαρά την απάντησή του στο ερώτημα που ο ίδιος θέτει για το νόημα της ζωής. Οι απαντήσεις αυτές είναι απαράλλαχτες: για τον σημερινό άνθρωπο η ζωή δεν έχει ούτε και μπορεί να έχει νόημα – υπάρχει μόνο η εξέλιξη, που επιτελείται σύμφωνα με τους νόμους της επιστήμης και που, στην εποχή μας, έχει ξεριζώσει τις παλιές, οπισθοδρομικές αντιλήψεις για την ψυχή, τον Θεό κι όλες αυτές τις δεισιδαίμονες δοξασίες για το σκοπό του ανθρώπου και τις ηθικές του υποχρεώσεις. Κι όλα τούτα τα υποστηρίζουν με ακράδαντη βεβαιότητα κι αυταρέσκεια.
«Όλα αυτά είναι αναχρονιστικά και ξεπερασμένα. Είναι ανάγκη να επαναπροσδιορίσουμε το νόημα της ζωής, να διαμορφώσουμε νέες ιδέες που να συνάδουν με το πνεύμα του δαρβινισμού, του νιτσεϊσμού της σύγχρονης αντίληψης για τη ζωή. Πρέπει να διατυπώσουμε μια καινούργια εξήγηση για τη ζωή και το νόημά της, θέτοντας ως βάση αποκλειστικά τους νόμους που διέπουν την ύλη, τους οποίους παρατηρούμε στον άπειρο χώρο και χρόνο». Είναι σαν να πιστεύουν ότι πρέπει να επινοήσουμε μια νέα γεωμετρία, όπου ένα ισογώνιο τρίγωνο θα έχει και δύο και τρεις ορθές γωνίες – ή κάτι παρόμοιο. Κι οι άνθρωποι αυτοί πασχίζουν με κάθε τρόπο να επινοήσουν μια τέτοια μοντέρνα γεωμετρία.
Όπως βλέπουμε το ίδιο σαράκι έτρωγε τα σωθικά των ανθρώπων και πριν από έναν αιώνα – και νωρίτερα θα έλεγα.
Όσες αδικίες και αν φαίνεται πως υπάρχουν, συμφορές και καταστροφές, ο κόσμος μας κυβερνιέται από φυσικούς νόμους κι έχει άφθονους πόρους και όλα τα απαραίτητα στοιχεία που μας συντηρούν. Αρκεί το ότι θέλεις ν’ αναπνεύσεις και ο αέρας αμέσως εισέρχεται στα ρουθούνια σου.
Πώς, λοιπόν εγείρεται αυτή η άρνηση, η εγωπάθεια με τις διεκδικήσεις της και η απαισιοδοξία, η απόγνωση που οδηγεί στην αυτοκτονία;
