1. Στο 520. Φιλοσοφία: Ανθρώπινη νοημοσύνη εξέτασα ορισμένες εκδηλώσεις της ανθρώπινης νοημοσύνης και τη σχέση τους με άλλα πλάσματα. Σήμερα θα εξετάσω την εσωτερική ενέργεια της σκέψης όπου πάλι φαίνεται καθαρά η ανωτερότητα του ανθρώπου.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες (ψυχολόγους, ζωολόγους κλπ.) η ανθρώπινη σκέψη, δηλ. η νοητική λειτουργία που σχηματίζει προτάσεις ή μονάδες γνώσης, δίχως κατ’ ανάγκη λέξεις, ξεχωρίζει από τη νοητική λειτουργία ζώων στο ότι μπορεί να ασχοληθεί με τον εαυτό της, με την αλήθεια ή όχι της γνώσης ή κατανόησης που εκφράζει. Τα ζώα δεν το κάνουν αυτό.
Π.χ. η γάτα μου μπορεί να σκεφθεί πως μια κατσαρίδα ή ένα ποντίκι βρίσκεται αρκετά κοντά και θα επιτεθεί. Δεν θα αναρωτηθεί κατά πόσο αυτή η ‘γνώση/κατανόηση/σκέψη’ είναι αληθινή ή όχι, κατά πόσο οι εντυπώσεις της είναι ορθές ή όχι. Το δέχεται πολύ απλά και εφορμά.
2. Υπάρχει μια πρόσθετη άποψη. Ο άνθρωπος θα συλλογιστεί κατά πόσο το να σκοτώσει ένα ζώο είναι ηθικά επιτρεπτό ή όχι. Θα σκοτώσει ένα αρπακτικό που απειλεί τον ίδιο ή ζώα που εκτρέφει ο ίδιος χωρίς τύψεις. Θα σκοτώσει ένα αγριογούρουνο ή ελάφι για τροφή. Μα πολλοί θα περάσουν από συλλογιστική διαδικασία κατά πόσο είναι ηθικά ορθό να σκοτώνεις για να τρέφεσαι, ενώ υπάρχουν εναλλακτικές τροφές.
Η γάτα ή όποιο άλλο ζώο δεν θα κάνει τέτοιες σκέψεις.
Πέρα από αυτού του είδους συγκρίσεις ο άνθρωπος μπορεί να γνωρίζει, να κατανοεί δίχως λόγια, δίχως τις θορυβώδεις σκέψεις που τρέχουν συχνά ανεξέλεγκτες. Είναι όπως όταν κοιτάς κάτι, ένα λουλούδι, ένα τετράγωνο δίχως σχόλιο ή κρίση. Δεν είναι συχνό ή εύκολο ή διαρκές, μα συμβαίνει…
3. Πολλοί θεωρούν τη σκέψη ως ‘συνειδητότητα’ ή συνειδησία. Πιο σωστά συνειδησία είναι η ενέργεια με την οποία έχεις επίγνωση των σκέψεων (ή συναισθημάτων) σου.
Άλλοι πάλι, όπως ο Ντεκάρτ, θεωρούν τη σκέψη ως απόδειξη πως υπάρχουν. ‘Σκέφτομαι άρα υπάρχω.’ Μα υπάρχεις και χωρίς να σκέφτεσαι, όπως σε ορισμένες καταστάσεις βαθύ ύπνου ή ακόμα και ξύπνου δίχως σκέψεις.
Είναι στιγμές που, δίχως σκέψη, νιώθεις μια διεύρυνση της ύπαρξής σου και βαθιάς σιωπηλής αγαλλίασης. Και αυτή πρέπει να είναι μια πολύ λεπτότερη ανώτερη ενέργεια ή κατάσταση νοημοσύνης και ύπαρξης.
