Έτσι όπως είναι γενικά γνωστός σήμερα, ο θεός Śiva του Ινδουισμού είναι μια μεταγενέστερη μορφή. Δεν υπάρχει στους 4 Βέδες και, κυρίως, στον Ṛgveda που είναι και ο αρχαιότερος. Το όνομα είναι επίθετο (= ευμενής, ευοίωνος, καλοπροαίρετος) και προσδιορίζει πολλούς θεούς. Ένας από αυτούς είναι ο Rudra – αυτός που κραυγάζει, ουρλιάζει (όπως η θύελλα), ο άγριος θεός. Ο Ρούντρα μετασχηματίστηκε σε Shiva.
Είναι γνωστός και ως Mahādeva ή Mahesha “ο μέγας θεός”. Είναι ο τρίτος στην τριάδα trimurti που συμπεριλαμβάνει τον Viṣṇu και τον Brahmā. Αυτοί αντιπροσωπεύουν τους τρεις γκούνα ή τρεις συμπαντικές δυνάμεις που αρχίζουν και υποβαστάζουν τη δημιουργική διαδικασία (Vishnu), που την προεκτείνουν και διαφοροποιούν σε κόσμους, φαινόμενα και πλάσματα (Brahmā) και την καταλύουν, φέρνοντας το σύμπαν σε ανάπαυση (Shiva). Ο Σίβα συνήθως λέγεται να είναι καταλυτής, καταστροφέας, μα με την κατάλυση/καταστροφή έρχεται ανάπαυση και νέα δημιουργία. Έτσι είναι και μετασχηματιστής. Είναι και Θεός του χορού, Naṭarāja, που ποδοπατά τον διάβολο της λησμονιάς και άγνοιας apasmara.
Στην Ινδική Τριάδα, ο Βίσνου φέρει τον γκούνα sattva (= αγνότητα, γνώση, φως, χαρά), ο Μπραχμά τον γκούνα rajas (= ενέργεια, κίνηση, προέκταση) και ο Σίβα τον γκούνα tamas (= αγνωσία, σκοτάδι, κατάλυση, αλλαγή).
Ο Σίβα θεωρείται ως ādiyogi “ο πρώτος γιόγκι” και γενικά ο Κύριος του Γιόγκα, του διαλογισμού και των Τεχνών. Αλλά λατρεύεται και ως Ύψιστος Θεός (όπως και ο Βίσνου) και μορφή του Απολύτου.
Έχει την άποψη του πρώτου ασκητή επίσης, καθώς επιδόθηκε σ’ εντατικό ασκητισμό. Ρούφηξε το δηλητήριο του μεγάλου φιδιού Vasuki με το οποίο έγινε το μεγάλο ανακάτεμα του συμπαντικού ωκεανού (= ύπαρξη) κι έτσι απέκτησε γαλάζιο λαιμό (nīla-kaṇtḥa) και όταν ο ποταμός Γάγγης έπεσε από τον ουρανό στη γη, αυτός τον δέχτηκε στο κεφάλι, στην πυργωτή κόμμωσή του.
Αλλά είναι και οικογενειάρχης έχοντας ως σύζυγο την Umā (= θεά του μέτρου) ή Pārvatī ( θεά των βουνών, κόρη του Ιμαλάια). Κι έχουν δυο γιους τον Ganeśa (= κύριος των δυνάμεων, με ανθρώπινο σώμα και κεφάλι ελέφαντα, θεός της μάθησης) και τον Kartikeya ή Skanda (θεό του πολέμου) ή Murugan.
Η ποιότητα tamas περιέχει δυνάμεις που εκ πρώτης όψεως φαίνονται αντιφατικές. Διότι καθώς καταλύει καταστρέφοντας μια μορφή, συγχρόνως, στη μεταβατική κατάπαυση, ετοιμάζεται νέα μορφή. Γι’ αυτό και ο Rudra-Śiva έχει εκ πρώτης όψεως αντιφατικά στοιχεία. Π.χ. στο επικόMahābhārata είναι ακατανίκητος και τρομακτικός (σε αντίθεση με τον Kṛṣṇa που είναι ήπιος ειρηνοποιός) μα συγχρόνως δείχνει μεγάλη αξιοπρέπεια, λαμπρότητα και χαρμοσύνη.
