1. Ανάμεσα στο σκοτεινό Άγνωστο προ της γέννησης και κείνο του θανάτου η ζωή μας είναι ένας σπινθήρας φωτεινής συνειδήσεως. Για ποιο λόγο; Πώς θα την ζήσουμε σωστά;
Είναι βέβαια και άλλα ερωτήματα που λιγότερο ή περισσότερο επίμονα και φωναχτά εμφανίζονται στον νου. Ποιος ή ποια είμαι αληθινά; Γιατί αυτή την εποχή και όχι νωρίτερα ή αργότερα; Αυτό το υλικό σύμπαν πώς δημιουργήθηκε; Πώς συντηρείται; Ποιος ο σκοπός ύπαρξής του;
Υπάρχουν πάμπολλες θεωρίες, πάμπολλες διδασκαλίες που καταπιάνονται με αυτές τις ερωτήσεις και προσφέρουν διάφορες λύσεις. Μερικοί ικανοποιούνται από μια θεώρηση, άλλοι από άλλη. Μα κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει με βεβαιότητα. Όλες οι προσφερόμενες θεωρίες έχουν το ίδιο χαρακτηριστικό μειονέκτημα: όλες απαιτούν πίστη. Αυτό ισχύει και για τις ‘επιστημονικές’ εξηγήσεις που αγνοούν τα γεγονότα του Άγνωστου πριν τη γέννηση, πριν το Μπιγκ Μπανγκ και πέρα από τον μετρήσιμο υλικό κόσμο, πέρα από τον θάνατο.
2. Κάθε ορθή έρευνα πρέπει να αρχίσει από την αρχή εξετάζοντας το πού βρίσκεται ο ερευνητής και τα όργανα με τα οποία κάνει την έρευνα.
Το εδώ και τώρα του χωροχρόνου όπου βρισκόμαστε είναι, είδαμε στην προηγούμενη 142. Φιλοσοφία: Αρχές (B’), καθόλου σίγουρο και καθορισμένο, διότι εξαρτάται από την κατάσταση του νου μας, την επίγνωσή μας, σε μια δεδομένη ώρα.
Ο νους είναι το τελικό σύνεργο. Αυτός δέχεται, αξιολογεί, συγκρίνει, κατηγοριοποιεί, και συγκρατεί. Αυτό το σύνεργο αποφασίζει για όλα. Είδαμε όμως πως ο νους περιέχει πολλά στοιχεία και πολλές λειτουργίες: όχι μόνο διανόηση και σκέψεις μα και συγκινήσεις και διαθέσεις κάθε λογής, επιθυμίες και άλλα συστατικά που, όπως η τηλεπάθεια, δεν καταλαβαίνουμε πλήρως.
Ο νους επηρεάζεται όχι μόνο από όλα τα παραπάνω μα και από σωματικές καταστάσεις όπως αρρώστια, μέθη, ευφορία, προσβολή επιληψίας κλπ. Αλλιώς βλέπουμε τον κόσμο σε κατάσταση εξάντλησης, πυρετού, μέθης ή κατάθλιψης και αλλιώς σε κατάσταση διαύγειας και ησυχίας.
Οπωσδήποτε προτιμάμε την κατάσταση διαύγειας και ησυχίας και οπωσδήποτε αν γνωρίζαμε πώς και μπορούσαμε να το επιτύχουμε, θα μέναμε σ’ αυτή σταθερά.
3. Ακόμα κι ένας ιστορικός ή αστρονόμος (ή ό,τι άλλο) έχει σχετικά περιορισμένη επίγνωση – δηλαδή ικανότητα να αντιλαμβάνεται, προσλαμβάνει και συλλαμβάνει. Ο ιστορικός δεν μπορεί να επεκταθεί ζωντανά, εμπειρικά στο παρελθόν ή στο μέλλον και ο αστρονόμος δεν μπορεί να διευρυνθεί στον Γαλαξία ή στο πλανητικό μας σύστημα, ή έστω στη Γη!
Για να έχει κάποια αμυδρή έστω επίγνωση του άμεσου χωροχρόνου του, δηλαδή λίγο πιο πέρα από αυτό το κείμενο και το δωμάτιο, ο νους πρέπει να κάνει ένα άλμα. Δεν είναι συνηθισμένος σε ευρείες διαστάσεις.
Ακόμα και να συνειδητοποιήσει επαρκώς τους περιορισμούς του, ο νους μας πρέπει να κάνει ένα άλμα. Στη συνηθισμένη του κατάσταση νομίζει πως αυτή καθαυτή είναι απόλυτα φυσιολογική. Κι ας αλλάζει άλλες φορές προς το καλύτερο! Παραδόξως, δεν μπορεί ο νους σχεδόν καθόλου να ξεφύγει από την εδραιωμένη πίστη του πως τέτοια είναι η φυσική του κατάσταση!
4. Χρειάζεται όμως να κάνει κι άλλο άλμα και να ερευνήσει ακόμα μια άποψη της λειτουργίας του: αφορά την ανάμνηση, τη θύμηση.
Συχνά ξεχνάμε πράγματα, ονόματα, ημερομηνίες, διευθύνσεις και παρόμοια. Προσπαθούμε να θυμηθούμε, όπως λέμε, μα δεν τα καταφέρνουμε. Και ξάφνου αναπάντεχα, όταν ο νους είναι ήσυχος ή ασχολείται με άλλο θέμα, η ποθητή γνώση αναπηδά μέσα από μια ρωγμή, χωρίς ‘δική μου’ προσπάθεια, δίχως να ξέρουμε πώς και γιατί. Σαφώς, δεν είναι στον έλεγχό μας.
Κάτι παρόμοιο συμβαίνει συχνά όταν αντιμετωπίζουμε κάποιο αίνιγμα ή πρόβλημα. Το δουλεύουμε από δω, το δουλεύουμε από κει, πολλή ώρα. Μα δεν μπορούμε να τα το λύσουμε. Οπότε πάλι ξάφνου, να! Η λύση αναπηδά αναπάντεχα χωρίς να ξέρουμε πώς και γιατί. Πάλι, δεν είναι στον έλεγχό μας.
Κι εδώ δυστυχώς ο νους μας μένει νωθρός. Το παίρνει ως φυσική κατάσταση. Δεν θέλει να το ερευνήσει, να κάνει προσπάθεια να μάθει γιατί να είναι τέτοια η κατάσταση και πώς καλυτερεύει.
Αλλά, ειλικρινά, δεν θα θέλαμε να έχουμε τον έλεγχο αυτών των λειτουργιών;
Πώς θα το πετυχαίναμε;
