1. Στη φωτό είναι ο Eυαγγελιστής Ματθαίος και άγγελος του Caravaggio.
Η πεμπτουσία της διδασκαλίας του Χριστού βρίσκεται στην Επί του Όρους Ομιλία στα κεφάλαια 5–7, στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου. Μερικοί θα πουν πως βρίσκεται στην ομολογία της πίστεως ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο Υιός του Θεού, δημιουργού των πάντων, και ο Σωτήρας της ανθρωπότητας. Ναι, αλλά για να το πιστέψεις αυτό πρέπει να το γνωρίσεις από την διδασκαλία του και όχι μόνο από το στεγνό θεολογικό δόγμα και την ελλιπέστατη βιογραφία του στα 4 Κανονικά Ευαγγέλια με τις τερατώδεις αντιφάσεις και ιστορικές ανακρίβειες – τις οποίες έχουμε παρουσιάσει σε παλαιότερα άρθρα.
2. Η Επί του Όρους Ομιλία ξεκινά με τους μακαρισμούς: “Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι…. Μακάριοι οι πενθούντες… Μακάριοι οι πραείς…”. Αλλά κι εδώ δυσκολίες και προβληματισμοί. Διότι ο Λουκάς στο κεφ. 6 έχει παρόμοια Ομιλία “επί τόπου πεδινού” όχι μόνο προς τους μαθητές του όπως πάνω στο όρος (Ματθ. 5. 1-2) αλλά προς “Πλήθος πολύ του λαού” (Λ. 6.17).
Μ.: Μακάριοι παρουσιάζονται οι πτωχοί τω πνεύματι ότι αυτών εστί η βασιλεία των ουρανών
Λ.: Μακάριοι οι πτωχοί ότι υμετέρα εστίν η βασιλεία του Θεού.
Μ.: Μακάριοι οι πεινώντεςκαι διψώντες την δικαιοσύνην ότι αυτοί χορταθήσονται.
Λ.: Μακάριοι οι πεινώντες νυν ότι χορταθήσεσθε.
Μ.: Μακάριοι οι πενθούντες ότι αυτοί παρακληθήσονται.
Λ.: Μακάριοι οι κλαίοντες νυν, ότι γελάσετε.
Μακαρισμοί του Ματθαίου είναι εκλεπτυσμένοι και με πνευματικότητα, ενώ του Λουκά είναι πολύ χοντρότεροι με επικέντρωση στο σωματικό επίπεδο.
3. Ο Λουκάς παραλείπει (ή ο Ματθαίος προσθέτει) αρκετούς μακαρισμούς στον ίδιο τόνο, με όμοια χονδροειδή διατύπωση:
Λουκάς εδάφιο 23 κι έπειτα: “Είστε μακάριοι όταν σας μισήσουν οι άνθρωποι και σας αφορίσουν και σας ονειδίσουν…(κατηγορήσουν) λόγω [της διδασκαλίας] του υιού του ανθρώπου…. Ουαί σε σας τους πλουσίους διότι εσείς είχατε την αμοιβή/παρηγοριά σας. Ουαί σε εσάς που νιώθετε πλήρεις/κορεσμένοι διότι εσείς θα πεινάσετε. Ουαί σε εσάς που γελάτε τώρα διότι θα πενθήσετε και θα κλάψετε. Ουαί σε σας όταν λένε καλά λόγια οι άνθρωποι για σας, όπως έλεγαν και για τους ψευδό–προφήτες.”
Στο εδάφιο 27 κι έπειτα ο τόνος αλλάζει και μοιάζει περισσότερο με τις διατυπώσεις του Ματθαίου. “Αγαπάτε τους εχθρούς σας. Να κάνετε το καλό σε όσους σας μισούν. Να ευλογείτε όσους σας καταριούνται. Να προσεύχεστε για όσους μιλούν άσχημα για σας. Για όσους σας χτυπούν στο ένα μάγουλο να στρέφετε και το άλλο. Και σε όποιον αρπάζει το ένδυμα σας να του δίνετε και το παλτό σας. Να δίνετε σε όποιον ζητά από σας. Και από όποιον παίρνει από σας εσείς να μην ζητάτε [ανταπόδοση]”.
Μετά δίνεται ο Χρυσός Κανόνας “Καθώς θέλετε ίνα ποιούσιν υμίν (= όπως θέλετε να κάνουν σε σάς) οι άνθρωποι, και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως (= να κάνετε κι εσείς το ίδιο σε αυτούς). Αυτή η ρήση είναι στον Ματθαίο 7. 12.
4. Ο Λουκάς δίνει και άλλες εντολές. “Να κάνετε το καλό στους πάντες όχι μόνο σε όσους αγαπάτε. Να δανείζετε χωρίς να περιμένετε καμιά επιστροφή ή ανταπόδοση (7.34). Να είστε οικτίρμονες (συμπονετικοί) όπως ο Πατήρ σας (7. 36). Να μην κατακρίνετε για να μην (κατα)κριθείτε. (7.37). Να δίνετε… μέτρο καλό… Όπως καταμετράτε θα καταμετρηθεί και σε σας (7.38)”.
Οι λόγιοι, που εξειδικεύονται στις θεολογικές κι ευαγγελικές μελέτες, μας λένε προς πρώτο γράφτηκε το Ευαγγέλιο του Μάρκου, μετά του Ματθαίου, μετά του Λουκά και τελευταίο του Ιωάννη. Άλλοι βάζουν το του Λουκά πριν του Ματθαίου.
Ούτε του Μάρκου, ούτε του Ιωάννη έχει κάτι αντίστοιχο με την Επί του Όρους Ομιλία, όπως του Ματθαίου, ή επί τόπου πεδινού όπως του Λουκά.
Στον Ματθαίο υπάρχουν ορισμένοι Μακαρισμοί που δεν υπάρχουν στην ομιλία του Λουκά, όπως “Μακάριοι οι ελεήμονες… μακάριοι οι καθαροί τη καρδία… οι ειρηνοποιοί (5.7-9). Το ίδιο ισχύει για τα λόγια του Ιησού περί μοιχείας και νοερής λαγνείας (5.27-28) και βέβαια η Κυριακή Προσευχή. (“Πάτερ ημών ο εν τοις Ουρανοίς… (6.1-13): αυτά επίσης απουσιάζουν από του Λουκά.
Δανείστηκε ο Λουκάς από τον Ματθαίο ή ο Ματθαίος από τον Λουκά, ή και οι δύο από κάποιο άλλο Ευαγγέλιο, άγνωστο και χαμένο, εκτός του Μάρκου;
Οι αντιφάσεις και συρραφές και ιστορικές ανακρίβειες είναι τόσες πολλές που δεν αξίζει τον κόπο, ούτε φαίνεται πια δυνατό, να βρεθεί η ακριβής χρονολογία και διαδοχή των Ευαγγελίων. Και ας γράφουν οι λόγιοι όσα γράφουν.
Για την πεμπτουσία της ηθικής του Χριστιανισμού, πρέπει μάλλον να πάρουμε ως βάση τα κεφάλαια 5-7 του Ματθαίου.
