1. Στο προηγούμενο άρθρο Λαϊκή “Εξέλιξη”,Α’ αναφέρθηκα εκτενώς στο χολιγουντιανό τηλεοπτικό σίριαλ Ήρωες που χρησιμοποιεί την ιδέα της αυτόματης, τυχαίας “εξέλιξης” όπως την σκέπτονται οι περισσότεροι άνθρωποι, ευφάνταστοι σεναριογράφοι και συγγραφείς φτηνής λογοτεχνίας φαντασίας και κόμικς (κωμικογραφήματα).
Υπήρξαν κι άλλες τηλεοπτικές σειρές όπως The Tomorrow People, η ταινία The Jumpers κ.λπ. Η κύρια δύναμη των “εξελιγμένων” ήταν η αυτο-τηλεμετακίνηση, που δεν σε κρατάει για πολύ. Επειδή ήταν πολύ πιο παρακατιανές και με λιγοστή ακροαματικότητα, δεν διήρκεσαν πάνω από μια σεζόν.
Δυο άλλες σειρές The Listener και The Limitless έχουν μόνο έναν χαρισματικό που διαβάζει τις σκέψεις άλλων. Αλλά κι αυτές γίνονται ανιαρές μετά από λίγα επεισόδια.
Η σειρά Forever είναι πιο ευχάριστη καθώς ο ήρωας γίνεται ξάφνου (στον 18ο αιώνα) αθάνατος. Αν πυροβοληθεί ή στραγγαλιστεί, πεθαίνει, μα μυστηριωδώς επανεμφανίζεται ζωντανός και γυμνός σε κάποιο ποταμό ή λίμνη – και συνεχίζει.
2. Με εξαίρεση το Forever, που είναι αρκετά ρεαλιστικό παρά το ανεξήγητο μυστήριο της νεκρανάστασης κι επανεμφάνισης του ιατροδικαστή ήρωα, όλα τα άλλα λειτουργούν στο επίπεδο του κόμικ: δεν είναι καθόλου πειστικά και μετά από μερικά επεισόδια οι σειρές γίνονται βαρετές καθώς οι σεναριογράφοι έχουν εξαντλήσει τη φαντασία τους σε επαναλαμβανόμενα περιστατικά και ασυνεπείς χαρακτήρες που δεν πείθουν.
Ίσως χρειάζεται να επαναλάβω πως δεν υπάρχει και δεν πρόκειται να υπάρξει τέτοιου είδους εξέλιξη για κανέναν. Η Φύση δεν έχει την ανοησία των χολιγουντιανών σεναριογράφων και τις αλλοπρόσαλλες ρηχές φαντασιώσεις των δημιουργών κόμικς.
Δύο άλλα σημεία προκαλούν την προσοχή μας.
3. Ο προσεκτικός θεατής (ή αναγνώστης κειμένων) σύντομα διαπιστώνει πως σχεδόν όλοι οι σουπερ-ήρωες έχουν μειωμένη νοημοσύνη. Ο Σούπερμαν π.χ., ο Κλαρκ Κεντ της επαρχιακής Σμόλβιλ και δημοσιογράφος στη Daily Planet, όλη την ώρα σχεδόν εμφανίζεται ως σούπερ-βλαξ κι εκπέμπει έναν γλυκερό συναισθηματισμό που πάει να περάσει για πραγματική φροντίδα ή στοργή. Το ίδιο και ο Ηρακλής στο χολιγουντιανό – απαράδεκτο – σίριαλ.
Οι Αμερικανοί έχουν εμμονή με ήρωες, ίσως επειδή είναι νέο έθνος και δεν έχουν μακραίωνη ενδιαφέρουσα ιστορία. Γι αυτό και στη λογοτεχνία και στις ταινίες τους υπάρχει συχνή αναφορά σε ήρωες και ηρωισμό.
Από την άλλη, παραδόξως, στα σίριαλ και στα κόμικς τους εμφανίζουν τους “ήρωες” ως εύπιστους ηλίθιους, τους οποίους εύκολα χειραγωγούν οι “κακοί”. Αυτό είναι πολύ παράξενο. Το βλέπουμε όχι μόνο με τους εξελιγμένους υπερήρωες, και σε εκνευριστική συχνότητα στο Heroes, αλλά και με ντετέκτιβ της αστυνομίας ή πράκτορες του ΕΦ-ΜΠΙ-ΑΪ και της ΣΙ-ΑΪ-ΕΪ.
Υποθέτω πως, αν οι ήρωες είναι πάντα ευφυέστεροι και προβλέπουν τις κινήσεις και ραδιουργίες των κακών, δεν θα υπήρχαν ανατροπές, αγωνία και περιπέτεια.
4. Ένα δεύτερο σημείο είναι η εμμονή με την οικογένεια – family.
Η οικογένεια είναι μια αναντικατάστατη μονάδα του υγιούς κοινωνικού ιστού κι έχει δυστυχώς εκφυλιστεί πολύ εδώ και δεκαετίες. Και φυσικά θα πρέπει να ξαναβρεί την παλαιότερη συνοχή της. Στις παρούσες συνθήκες αυτό είναι μάλλον απίθανο.
Αλλά στις αμερικανικές ταινίες το ζήτημα έχει πάρει μια αρρωστημένη τροπή. Δεν είναι μόνο η ελευθεριότητα στα ομόφυλα ζευγάρια να υιοθετούν και σε μυριάδες ανύπαντρες μητέρες να έχουν αμέριστη κρατική περίθαλψη. Βλέπεις, δυστυχώς, πως η ιδέα της οικογένειας είναι μάλλον μια φαντασίωση, μια προσποίηση, παρά πραγματικότητα.
Εδώ γονείς κάνουν τις πιο παράλογες πράξεις, ακόμα και κλέβοντας ή σκοτώνοντας άλλους, για τα παιδιά τους.
Και φυσικά η ενδο-οικογενειακή συνοχή δεν εξασφαλίζεται με κείνα τα στερεότυπα, υποκριτικά “I love you” και “I love you too”.
5. Οι εξελισσόμενοι χαρακτήρες σε αυτά όλα τα σουπερ-ηρωικά σίριαλ (που είναι, οπωσδήποτε στο Ήρωες, παρανοϊκοί) δεν επιδείχνουν πολλή νοημοσύνη.
Αφού βέβαια είναι κοινοί άνθρωποι με όλες τις γνωστές αδυναμίες ενός υπερτροφικού εγωισμού (με υπερφίαλη φιλοδοξία, φθόνο, φόβο, μίσος, οργή, μοχθηρία, έπαρση, αυτολύπηση, κ.λπ.), δεν περιμένεις πολλή σοφία. Μα θα περίμενες πως, αφού εκδηλώνεται κάποιο αναπτυσσόμενο χάρισμα, θα διαλύονταν οι αρνητικές αδυναμίες και ο νους ολόκληρος θα διευρυνόταν με συμπόνια ή αγάπη και λεπτότερη νοημοσύνη.
Δεν μπορεί ένας διορατικός (clairvoyant) να διαβάζει τις σκέψεις των άλλων και μάλιστα να μπορεί να τις ελέγχει, να διαπλάθει τις συγκινήσεις τους και να τους κατευθύνει σε δράση όπως θέλει, και συγχρόνως να έχει όλα τα συναισθηματικά κουσούρια του κοινού ανθρώπου: φόβο, θλίψη, αυτολύπηση, ζήλεια, θυμό, μίσος κ.λπ.
Οι ανώτερες δυνάμεις υπάρχουν. Το Yogosūtra “Η διδασκαλία του Γιόγκα” του Patañjali, του αρχαίου Ινδού σοφού, κατονομάζει τέτοιες δυνάμεις κι εξηγεί τις πειθαρχίες με τις οποίες τις αναπτύσσει ένας άνθρωπος: απαραίτητη προϋπόθεση είναι η κατασίγαση όλων αυτών των κοινών παθών.
Η ανάπτυξη ανεκδήλωτων δυνατοτήτων δεν γίνεται τυχαία κι αυτόματα. Προϋποθέτει πολλή εργασία και αυτοσυγκράτηση.
