Νίκος Κωνσταντάρας
Μάθαμε πολλά αυτό το καλοκαίρι. Οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες ήταν πρωτοφανείς σε ένταση, όπως και οι καταστροφές που προκάλεσαν. Εγινε κατανοητό ότι η κλιματική κρίση θα συνεχίσει να δοκιμάζει σε ακραίο βαθμό υποδομές και πρακτικές που ήδη αποδείχθηκαν ανεπαρκείς. Ο κατακερματισμός ευθυνών για την πρόληψη και αντιμετώπιση καταστροφών και ο ελλιπέστατος έλεγχος των πολλών εμπλεκόμενων παραγόντων της τοπικής αυτοδιοίκησης και όλων των άλλων δομών και υπηρεσιών αποδείχθηκαν ολέθριοι.
Γνωρίζαμε αυτή την κατάσταση εδώ και δεκαετίες. Ομως, μετά το καλοκαίρι του 2023 δεν έχουμε την πολυτέλεια, ούτε το δικαίωμα, να αφήσουμε τα πράγματα όπως έχουν. Επειδή αποκαλύφθηκε το ουσιαστικό πρόβλημα της διοίκησης: ενώ κυβέρνηση και κράτος μπορεί να διαβεβαιώνουν ότι όλα είναι υπό έλεγχο, ότι έχουν ληφθεί όλα τα απαραίτητα μέτρα, η πραγματικότητα δείχνει ότι η «κεφαλή» (το «επιτελικό κράτος») δεν επικοινωνεί επαρκώς με το «σώμα» (τοπική αυτοδιοίκηση και κρατικοί μηχανισμοί).
Είναι σαφές ότι η χώρα χρειάζεται ένα ριζοσπαστικό σχέδιο που θα την προετοιμάσει όχι μόνο για τα ακραία καιρικά φαινόμενα του άμεσου μέλλοντος, αλλά για τις επόμενες δεκαετίες. Οπως οι πλημμύρες απέδειξαν ότι η φύση δεν ξεχνάει πού υπήρχαν λίμνες, βάλτοι και ποτάμια για χιλιετίες (αν όχι για εκατομμύρια χρόνια), και γι’ αυτό πρέπει να επιλέγουμε πού χτίζουμε, έτσι αποδείχθηκαν καταστροφικές οι αδυναμίες στην πολιτική, στον σχεδιασμό, στη στελέχωση, στον εξοπλισμό, στην υπευθυνότητα και στην αξιολόγηση ανθρώπων και υπηρεσιών. Η «εθνική αυτογνωσία» που αποκτήσαμε το καλοκαίρι προστίθεται σε όσα καταλάβαμε τη νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου.
Η τραγωδία των Τεμπών είναι ότι όσοι επιβιβάστηκαν στο μοιραίο τρένο για Θεσσαλονίκη πίστευαν ότι αυτό ήταν ασφαλές, ότι στην εποχή μας είναι αδιανόητο να βρεθούν δύο τρένα σε αντίθετη πορεία στις ίδιες ράγες. Αλλο το τι πίστεψαν και άλλη η πραγματικότητα – μια πραγματικότητα που διαμορφώθηκε από την παραδοσιακή ανοχή σε χρόνιες αδυναμίες της διοίκησης. Ο θάνατος του Αντώνη Καργιώτη στον Πειραιά κλόνισε περαιτέρω την εμπιστοσύνη μας ότι είμαστε μια κοινωνία όπου υπάρχει μια έστω ελάχιστη συνεννόηση για το πώς συμπεριφερόμαστε ο ένας στον άλλον. Είδαμε ότι ούτε ο σεβασμός για τη ζωή είναι αυτονόητος και απόλυτος.
Το μήνυμα των τόσο διαφορετικών γεγονότων είναι ένα και είναι σαφές: να μην πιστεύουμε ότι γίνονται τα πάντα για την ασφάλειά μας. Αυτό καταλαβαίνουν οι νέοι, που μεταναστεύουν σε αναζήτηση περισσότερων ευκαιριών σε χώρες όπου πιστεύουν ότι υπάρχει περισσότερη δικαιοσύνη και ασφάλεια. Μπορεί και εκεί να απογοητευθούν, όμως στην Ελλάδα έχουν ήδη διαπιστώσει ότι η ανοχή στην κακοδιαχείριση, η έλλειψη σωστής αξιολόγησης ανθρώπων και υπηρεσιών, η κουλτούρα τού «Δε βαριέσαι, έτσι τα βρήκαμε» οδηγούν απευθείας στην καταστροφή.
Οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης πολλαπλασιάζουν τους κινδύνους από τις χρόνιες αδυναμίες. Γι’ αυτό απαιτείται σχέδιο για το μέλλον. Και άμεση αλλαγή νοοτροπίας πολιτικών και πολιτών.
Πηγή: Καθημερινή
