1. Στην Ελβετία συχνά έχουν δημοψηφίσματα. Συνήθισαν. Έχουν βέβαια μακρά παράδοση δημοκρατικής διακυβέρνησης, φλεγματώδη χαρακτήρα και πολύ καλή μόρφωση. “Μήπως έχετε ώρα;” ρωτά ένας ξένος κάποιον ντόπιο περαστικό κι ο Ελβετός απαντά “Βέβαια, όλοι έχουμε ρολόι: ρολογάδες είμαστε”, και συνεχίζει το δρόμο του.
Συχνά δημοψηφίσματα αποδυναμώνουν τα πολιτικά κόμματα. Αυτό φυσικά είναι πολύ καλό σε μια χώρα με άριστη καθολική παιδεία και υγιείς παλαιές δημοκρατικές παραδόσεις.
Αλλά ένας λαός ηλιθίων, όπως είπε ο πρώην υπουργός Θεόδωρος Πάγκαλος για μας, δεν μπορεί να κάνει δημοψήφισμα για το Μακεδονικό της ΠΓΔΜ. Στην πραγματικότητα ένας λαός ηλιθίων δεν μπορεί να κάνει κανενός είδους δημοψήφισμα. Πολύ ορθά ο γεννήτορας του τσιπρισμού μετέτρεψε το δικό του δημοψήφισμα από ΟΧΙ σε ΝΑΙ!
2. Οι Βρετανοί έχουν άριστα και πανάρχαια Πανεπιστήμια, τα πιο φημισμένα της Δύσης. Μα δεν φοιτούν όλοι. Ο πολύς κοσμάκης μένει με το απολυτήριο του Γυμνασίου και η παιδεία δεν είναι πολύ καλή στα περισσότερα δημόσια σχολεία πρωτοβάθμιας και μέσης εκπαίδευσης.
Γι’ αυτό αφού ψήφισαν Μπρέξιτ από την ΕΕ ανακάλυψαν, ιδίως πληθυσμοί σε παραμεθόριες επαρχίες (Κορνουάλη π.χ) πως δεν τους συμφέρει διότι θα χάσουν τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις. Επίσης τα Πανεπιστήμια και Ινστιτούτα Έρευνας θα χάσουν πολλά εισοδήματα καθώς δεν θα παίρνουν Ευρωπαϊκά κονδύλια και πολλοί ξένοι δεν θα έρχονται να φοιτήσουν. Στο Σίτυ επίσης πολλοί χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί φοβήθηκαν πως θα χάσουν δουλειές κι άρχισαν να μεταφέρονται σε πόλεις στην ηπειρωτική Ευρώπη, Γαλλία, Γερμανία και Ολλανδία.
Οι μάζες ψήφισαν μα δεν είχαν σωστή ενημέρωση.
3. Το θέμα του δημοψηφίσματος επανήλθε στο προσκήνιο με τους υποστηρικτές του και τους αντιφρονούντες.
Οι μεν το βλέπουν σαν όργανο άμεσης “δημοκρατίας” δια του οποίου εκφράζεται η βούληση του λαού, παρακάμπτοντας τις σκοπιμότητες και φιλοδοξίες των πολιτικάντηδων που κυβερνούν. Με αυτό διευκολύνεται η απεμπλοκή από αγκυλώσεις και αδιέξοδα. Η φροντίδα για το γενικό συμφέρον δεν είναι το βασικό γνώρισμα των αντιπροσώπων του λαού στην κυβέρνηση που συχνά δεν εκπροσωπούν, όπως στην περίπτωση των Συριζανελλήνων, την πλειοψηφία των πολιτών.
4. Όταν όμως δεν υπάρχει σωστή πληροφόρηση, νηφαλιότητα και ικανότητα ορθολογικής κρίσης σε μεγάλες ομάδες των ψηφοφόρων, η βούληση που θα εκφρασθεί, ακόμα και αν το δίλημμα ή ερώτημα προς ψήφιση διατυπωθεί με απλότητα και σαφήνεια, πάλι δεν θα προωθεί το γενικό καλό και συμφέρον.
Συχνά, όπως στο Μπρέξιτ, ή στο περιβόητο τσιπρικό δημοψήφισμα (5/7/2015) όπου το αποτέλεσμα αντιστράφηκε από τους τσιπριστές, η ψηφοφορία διέπεται από παραλογισμό κι εμμονές, όχι λογική κρίση.
Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα. Πίσω στις ηρωικές διαπραγματεύσεις – για μια ονομασία μόνο!
