1. Είναι χρήσιμο οι αναγνώστες να διαβάσουν και το άρθρο Ισ451 Απόλλωνας και Δελφοί.
Υπάρχουν πάρα πολλοί μύθοι για τον Απόλλωνα, θεό του ηλιόφωτου, των χρησμών, της μουσικής και ποίησης, των πολεμικών τεχνών, ερωτικών περιπετειών κ.λπ.
Το κύριο και πιο διαδεδομένο αφήγημα είναι αυτό της γέννησής του και της ίδρυσης του δικού του Μαντείου.
Τον γέννησε η Λητώ, θεά της έναστρης νύχτας που λατρευόταν στη Λυκία (Ανατολία/Μικρά Ασία), μικρότερο της δίδυμης αδελφής του Άρτεμης, με πατέρα τον Δία, ο οποίος ακινητοποίησε τη Δήλο για τη γέννηση κι εκ-δήλωση αυτού του θεού. Σε μια εκδοχή, βρέφος όντας, σκότωσε το ερπετό Πύθωνα, γιο της Γαίας. Σε άλλη, αυτό το έκανε αργότερα, όταν διεκδίκησε τον τόπο λατρείας στην πεδιάδα Κρίσα, πρόποδες του Παρνασσού, για να ιδρυθεί το Μαντείο του των Δελφών.
Νωρίτερα, ο τόπος ανήκε στη λατρεία της Γαίας και μετά της Θέμιδας, θεάς του Θείου Νόμου. Ο δράκος Πύθων προστάτευε το ιερό.
2. Πολλά επίθετά του αποκαλύπτουν τις ιδιότητες, λειτουργίες και σχέσεις του με τον κόσμο και τον άνθρωπο.
Αγρεύς = προστάτης της άγρας, του κυνηγιού.
Άναξ = (βασιλιάς) και Αρχηγέτης.
Γενέτωρ = που γεννά, δημιουργεί, παράγει.
Δελφίνιος = προστάτης ναυτικών και μακρινών, θαλάσσιων ταξιδιών (για τη Δήλο ή τους Δελφούς). Ο ίδιος εμφανίστηκε ως δελφίνι και οδήγησε τους Κρήτες στους Δελφούς να γίνουν ιερείς του.
Εκηβόλος = τοξότης, που ρίχνει βέλη μακριά.
Ιατρός = (όπως ο γιος του Ασκληπιός) και Αλεξίκακος και Αποτρόπαιος (που αποτρέπει το κακό).
Λοίμιος = που προκαλεί λοιμούς (τους οποίους όμως θεραπεύει). Σε αυτό μοιάζει με τον Rudra του Rigveda της Ινδίας, που και τοξότης είναι και θεραπευτής ασθενειών που προκαλεί.
Μουσαγέτης/Μουσηγέτης = λόγω της σχέσης του με τη μουσική (παίζει κιθάρα κα λύρα) και με τις 9 Μούσες και τις νύμφες των νερών.
Μαντικός, Λοξίας = που εμπνέει τις μαντείες που είναι αμφίσημες/λοξές.
Νόμιος (και Λύκειος) = που προστατεύει βοσκούς και κοπάδια.
Πύθιος = από τον δράκο Πύθωνα και την Πυθία που έδινε τους χρησμούς.
Σμινθεύς = ως προστάτης της γεωργίας.
Φοίβος και Ήλιος. [Το φοίβος μπορεί να συνδέεται με το σανσκριτικό bhaga (= μοίρασμα αγαθών) και το ήλιος σίγουρα συνδέεται με το sūrya = ήλιος].
3. Ο βασικός μύθος, όπως στο τμήμα §1, λέγεται να δείχνει μετανάστευση και σμίξιμο λαών (αρχαίου με τη Γαία και Θέμιδα και νεότερου με τον Απόλλωνα και τους Κρήτες). Και οπωσδήποτε αυτό ιστορικά συνέβη. Ο ίδιος έρχεται την άνοιξη από τον υπερβόρειο τόπο με το άρμα του που σέρνουν κύκνοι.
Μα ο μύθος έχει και μια ψυχολογική σημασία για τον άνθρωπο, ίσως. Φαίνεται να υποδείχνει τα τρία επίπεδα της οντότητας και συνειδησίας, με το οργανικό σώμα, τον νου και το πνεύμα του ανθρώπου.
Με το χοντρό σώμα ζει κι εργάζεται στον υλικό κόσμο της Γαίας. Με τον νου εισδύει στον λεπτό κόσμο της ενέργειας και του νόμου (Θέμις). Με το πνεύμα εισέρχεται στο επίπεδο της Φύσης που κρύβει τις αιτίες (και νόμους) που δίνουν ζωή και κίνηση στους δύο κατώτερους κόσμους (ο Απόλλωνας, θεός Ήλιος) .
