1. Και ο Λάο Τσε και ο Κομφούκιος έζησαν στα μέσα περίπου της Δυναστείας Ζου, στον 6ο αιώνα πκε, ο πρώτος αρκετά νωρίτερα από τον δεύτερο. Αρκετοί ιστορικοί όμως θεωρούν πως ο Λάο Τσε είναι μυθικό πρόσωπο και το έργο του Τάο Τε Τσινγκ (Dao De Jing ή Ching) γράφτηκε από διάφορους “ταοϊστές”. Άλλοι πάλι, πολύ λίγοι, αποδίδουν πολύ μεγαλύτερη αρχαιότητα στον Λάο Τσε.
Ο Κομφούκιος αντίθετα είναι τεκμηριωμένα ιστορικό πρόσωπο που έζησε 551-479 πκε και άφησε Τα Ανάλεκτα (Lunyu).
H διδασκαλία του Κομφούκιου εξελίχθηκε σε θρησκεία η οποία μένει ζωντανή ακόμα και σήμερα. Η φιλοσοφία όμως δίνει έμφαση στις κοινωνικές σχέσεις και στην ανάπτυξη καλού χαρακτήρα για να υπάρχει κοινωνική αρμονία κι ευταξία. Ο ταοϊσμός (377. Φιλοσοφία: Λάο Τσε και Κομφούκιος, 378. Φιλοσοφία: Λάο Τσε και Κομφούκιος (2), 382. Φιλοσοφία: Κομφούκιος και Λάο Τσε) αποσκοπούσε στην εσωτερική, μυστική ενόραση και αυτοσυνειδητοποίηση. Και αυτός έγινε θρησκεία.
2. Στον κομφουκισμό τονίζεται η σπουδαιότητα της ευγένειας, του σεβασμού προς τους μεγαλύτερους κι ανώτερους, της καλής συμπεριφοράς, της απόκτησης γνώσεων.
Στον ταοϊσμό πρέπει να στραφείς στην έμφυτη, εσωτερική σου ειρήνη· και σε δράση και αδράνεια να αναπαύεσαι εδώ, στη γαλήνη, οπότε θα υπάρχει ευταξία και ισορροπία στη ζωή σου.
Για τον Κομφούκιο χρειάζεσαι τη γνώση/πληροφόρηση από τους παλαιούς σοφούς και μεγάλους ηγεμόνες για να κανονίζεις τη ζωή και τις σχέσεις σου στην οικογένεια και στην κοινωνία με τις αρετές αγάπη, καλοσύνη, σεβασμό, φροντίδα προς τους άλλους.
Για τον ταοϊστή ανήκεις πέρα από οικογένεια και κοινωνία, στην ανθρωπότητα και στην οικουμένη του σύμπαντος. Υπάρχει αρμονία καλοσύνη κλπ. σε όλο τον κόσμο από τον Ουρανό ως τη Γη και αυτή την ανακαλύπτεις στον εαυτό σου, στην εσώτατη δική σου αρμονία. Παρά τις προσπάθειες σεβασμού και αρμονίας στην οικογένεια (που μετά, στον κομφουκισμό, αντανακλάται και στην κοινωνία), υπάρχουν συγκρούσεις, φιλονικίες, οργή κλπ. και πρέπει πάλι και πάλι να εφαρμόζεις τους κανόνες. Αν όμως βρεις την έμφυτη αρμονία μέσα σου, η σύγκρουση με άλλους παύει διότι έχει πάψει ήδη η σύγκρουση ανάμεσα στις επιθυμίες σου.
3. Ο Κομφούκιος διδάσκει την προσωπική καλλιέργεια των ιδιοτήτων jen ‘καλοσύνη’ και ren ‘ανθρωπιά’ ή ‘ανθρωπινότητα’. Κάθε άνθρωπος μπορεί να αναπτύξει ως κυρίαρχες τάσεις στον χαρακτήρα του αυτές τις δύο. Έτσι γίνεται junzi ‘ευγενής, αριστοκράτης’, παράδειγμα προς μίμηση, σε αντίθεση με τον xiaoren τον μικρό, ποταπό, φαύλο άνθρωπο. Η ανάπτυξη που είναι ωρίμανση μετά από πολλή μελέτη κι εφαρμογή κανόνων και πρακτικών χρειάζεται αρκετά χρόνια. Έτσι αποκτά κάποιος τις βασικές αρετές.
Ο ταοϊστής δεν ενδιαφέρεται να αποκτήσει τέτοιες ιδιότητες και ηθική, έτσι δεν επιδίδεται σε μελέτη παλαιών σοφών, καλλιέργεια κι εφαρμογή πρακτικών και κανόνων καλής συμπεριφοράς. Χρειάζεται δάσκαλο να τον διδάξει, φυσικά, μα μόνο για να βρει, να συνειδητοποιήσει αυτό που είναι – “κάθε πλάσμα είναι μια εκπόρευση του Τάο”. Οπότε, ο δάσκαλος τον οδηγεί στη συνειδητοποίηση της έμφυτης δύναμης του Τάο.
4. Κατά τον Κομφούκιο, ο καλός καθοδηγητής, δάσκαλος ή κυβερνήτης πρέπει να είναι σπουδαγμένος κι έμπειρος ώστε να μπορεί να παίρνει τις ορθές αποφάσεις και να εμπεδώνει στους ακολούθους του, μαθητές και υπηκόους την καλοσύνη και ανθρωπιά με κανόνες και τελετές και δεν θα έχει αλαζονεία ή απληστία. Οι κανόνες αφορούν τους τρόπους συμπεριφοράς, πώς κινείσαι, στέκεσαι ή κάθεσαι και ντύνεσαι. Οι τελετές αφορούν σημαντικά γεγονότα όπως βάπτιση, γάμος, κηδεία, ή μνημόσυνα και άλλες επετείους.
Για το Λάο Τσε, “καλύτερος ηγεμόνας είναι εκείνος που οι πολίτες μόλις και αντιλαμβάνονται πως υπάρχει” και ο επόμενος καλύτερος είναι αυτός που οι πολίτες βλέπουν να ζει σε αρμονία με το Συμπαντικό Τάο (Dao de jing), και τον αγαπούν και τον μιμούνται και νομίζουν πως ό,τι γίνεται αυτοί το κάνουν.
Υπάρχει ένας πίνακας όπου ο Κομφούκιος, ο Βούδας και ο Λάο Τσε γεύονται από ένα βαρέλι ξύδι. Ο Κομφούκιος το βρίσκει ξινό. Ο Βούδας το βρίσκει ξινόπικρο. Ο Λάο Τσε το βρίσκει ξινόπικρο μα και γλυκό.
