1. Όταν παρουσιάσαμε το ‘Κοσμική θέαση’ στο Facebook τον Ιούνιο 2018, η κα Αθηνά Τσακάλου έστειλε ένα καίριο σχόλιο.
Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε 15/2/2016 στο ιστολόγιο μας Βίγλα (Watch). Το άρθρο εξέταζε δυο αποσπάσματα από το Notebook (=Σημειώσεις) του Ινδού μύστη Κρισναμούρτι κι ένα εκτενέστερο απόσπασμα του αποκρυφιστή Ουσπένσκυ. Και τα τρία περιγράφουν την ξαφνική διεύρυνση της συνειδήσεως, οπότε ο άνθρωπος νιώθει μια πολύ ανώτερη δύναμη να εκδηλώνεται μέσα του και ταυτόχρονα μια ενότητα με το εξωτερικό περιβάλλον. Η κα. Τσακάλου έγραψε τα εξής: –
“Κι επειδή οι εικόνες του κόσμου δεν είναι μόνο αυτές που είναι ελκυστικές που έχουν μια ομορφιά και επιθυμία να γίνεις μέρος όλων αυτών πες μου αν στα μάτια του παρατηρητή ήταν ένα δάσος που καίγεται από καλοκαιρινή πυρκαγιά, μια πόλη που βομβαρδίζεται, άνθρωποι που φωνάζουν καθώς πεθαίνουν, παιδιά που σπαράζουν τραυματισμένα τότε τι; Γιατί κι αυτές εικόνες του κόσμου μας είναι. Πώς μπορεί να είναι η κατεύθυνση προς την εκλέπτυνση και στην ενότητα του εαυτού; Και μην πεις ότι ο πόλεμος είναι έργο του παραπλανημένου ανθρώπου, γιατί μέσα στην ίδια την φύση υπάρχει ο τρόμος, ένα λιοντάρι που τρώει μία ζέβρα ας πούμε και τόσα άλλα.”
2. Ευχαριστώ την κα. Τσακάλου που μπήκε στον κόπο και αναφέρθηκε σε μια σημαντική άποψη. Βεβαίως όλες οι εικόνες κι εμπειρίες φρίκης, πόνου, καταστροφής, δυστυχίας που επισημαίνει ανήκουν στον κόσμο μας επίσης.
Αλλά εγείρουμε τέτοιες αντιρρήσεις, διότι εμείς δεν είχαμε ή δεν θυμόμαστε, τέτοιες εμπειρίες διευρυμένης, ανώτερης επίγνωσης.
Για παράδειγμα σε ορισμένες σελίδες ο Κρισναμούρτι περιγράφει σκηνές φτώχειας και δυστυχίας. Παίρνω μια περιγραφή από τη σελίδα 200 (Notebook 1978): “Δυο ηλικιωμένες, λιγνές γυναίκες ξεχορτάριαζαν τον κήπο. Είχαν γεράσει πριν την ώρα τους ξερακιανές και καταπονημένες… Δεν ήταν εντελώς παρούσες, παρασυρμένες από τις σκέψεις τους… Έγινες ένα με κείνες κι εκείνες ήσουν εσύ μαζί και το γρασίδι και τα σύννεφα… Δεν υπήρχε οίκτος ή άλλο συναίσθημα… Απόσταση και χρόνος είχαν εξαφανισθεί.”
3. Ναι, δεν είναι μια τραγική ή φριχτή σκηνή. Μα δεν είναι κι ελκυστική σκηνή όπως άλλες και είμαι σίγουρος πως αν τύχαινε να συναντήσει μια πιο άγρια ή φρικτή σκηνή, η εμπειρία του Κρισναμούρτι θα ήταν παρόμοια: ενότητα και απουσία συναισθηματισμού ή σκέψεων.
Περιγράφει ο ίδιος όμοια εμπειρία καθώς είχε πονόδοντο και βρισκόταν στην οδοντιατρική καρέκλα. Όλη εκείνη την περίοδο (πολλών μηνών) ο Κρισναμούρτι υπέφερε κατά καιρούς πολύ πόνο, καθώς είχε παρουσιαστεί μια επώδυνη οργανική κατάσταση την οποία ονομάζει process (=διαδικασία) και η οποία θα εξελισσόταν πολύ αργότερα σε καρκίνο.
Παρότι ο πόνος συχνά ήταν έντονος κι εκδηλωνόταν σε βογγητά, ταυτόχρονα είχε αυτές τις φωτεινές εκλάμψεις και δεν χρειάστηκε να πάρει παυσίπονα.
(Παρεμπιπτόντως η κα. Νατάσα Κεφαλληνού έστειλε σχόλιο στην ανάρτηση του Facebook “Το έχω βιώσει ένα χρυσό απόγευμα μέσα στο λεωφορείο!” Δηλαδή είχε την εμπειρία διεύρυνσης συνειδήσεως.)
4. Ναι, βέβαια στη φύση γύρω μας το λιοντάρι σπαράζει μια ζέβρα και ο καρχαρίας άλλα ψάρια και ανθρώπους. Αυτή είναι η φύση των ζώων αυτών. Υπάρχουν και φυτά που τρώνε έντομα και ζώα μικρά.
Αλλά γιατί συμπεραίνουμε πως και ο κάθε άνθρωπος διακατέχεται από τις ίδιες άγριες ορμές;
Οι άνθρωποι εκδηλώνουν πολλές διαφορετικές τάσεις και ανταποκρίνονται διαφορετικά στο ένα και αυτό γεγονός της βρισιάς, της προσβολής, της βίας.
Ένας θα αντιδράσει με οργή και μπουνιές ή και μαχαίρι. Άλλος μπορεί να φέρει την υπόθεση στο δικαστήριο. Ένας τρίτος μπορεί να συγχωρέσει τον δράστη.
Επειδή πολλοί επιδίδονται στη βία, το έγκλημα, την καταστροφή, δεν σημαίνει πως αυτή είναι μια έμφυτη, πανανθρώπινη τάση.
Αυτό είναι ένα θέμα που χρειάζεται βαθύτερη ανάλυση και δεν αποφασίζεται με την πρόταση “και μην πεις ότι ο πόλεμος είναι έργο του παραπλανημένου ανθρώπου…” όπως γράφει η κα. Τσακάλου.
