Π143: Θανάσης Χατζόπουλος (Β’)

1. Κανένας δεν μπορεί να ψεύδεται απόλυτα 100% – ούτε οι αρχαίοι μυθοπλάστες ούτε οι σύγχρονοι προπαγανδιστές σαν τον Γκέμπελς ή τον Τσίπρα. Ούτε, φυσικά ένας ποιητής ή κριτικός.

Πάντοτε σαν υπόστρωμα κρύβεται κάποια, λιγοστή έστω, αλήθεια.

Για τον σύγχρονο Θανάση Χατζόπουλο έγραψα πριν από πολύ καιρό. Τον ξανασυνάντησα (15/1/15) σε μια ευμενέστατη κριτική της Κ. Σχινά στην Καθημερινή (σελίς 10, Τέχνες και Γράμματα) η οποία εξετάζει την τελευταία συλλογή του Φιλί της Ζωής.

Όπως έχει πια γίνει συνήθεια στους πλείστους κριτικούς ποίησης, η κα Σχινά δεν αναλύει μερικές γραμμές, ούτε κάνει καμιά αξιολόγησή τους ως ποιητική τέχνη, έτσι που να ξέρουμε αν αυτό που ο κριτικός νομίζει πως λέει ο ποιητής και ο τρόπος που το εκφράζει όντως δημιουργούν καλή ποίηση και να σπεύσουμε να συμμετάσχουμε σε αυτή τη θεσπέσια εμπειρία.

Η Κ. Σχινά παρουσιάζει μερικά αποσπάσματα μα, όπως κάθε μοντέρνος κριτικός, προτιμά να γράφει επί μακρόν – στη συγκεκριμένη περίπτωση για το τι νομίζει πως γράφει ο ποιητής, ή για το τι νομίζει η ίδια, για τον έρωτα.

2. Αντιγράφω το πρώτο απόσπασμα ολόκληρο.

Κυριακή απόγευμα ξυπνάς αργά /Από ύπνο πιο βαθύ από λήθαργο. Το χέρι σου μες στην αριστερά μου / Μουδιασμένο. // Από μακριά ήχοι της πόλης / Κατακαθίζει το σκοτάδι χαμηλά / Τον τόνο δίνοντας /Κι εμείς αργά μαζί του λάμνουμε. // Μας περιμένει η ζωή / Ζωή δική μας με τους άλλους / Ζωή στη γη νυχθημερόν / Που προελαύνει και περιστρέφεται μαζί της / Μετέωρη μέσα στα χάη.

Και η Κ. Σχινά σχολιάζει: «δύο σώματα αγκαλιασμένα στην οικειότητα του κοινού κρεβατιού, μέσα στην εύθραυστη σιωπή που απορρέει από την αλχημεία των ταυτίσεων, εκείθεν της ηδονής, πέραν της επιθυμίας».

Τώρα γιατί η Κ. Σχινά το βρίσκει αναγκαίο να αναπαράγει με τα δικά της λόγια αυτά που γράφει ο Θανάσης Χατζόπουλος μένει αδιευκρίνιστο. Διότι δεν υπάρχει τίποτα το σκοτεινό ή δύσκολο σε αυτή τη γραφή.

Τρία μόνο σχόλια κάνω εγώ. α) Είναι πρόζα κομμένη να μοιάζει ποίηση. β) “Ύπνος πιο βαθύς και από λήθαργο” ψευτίζει και δεν λέει κάτι ουσιαστικό. Ψευτίζει ομοίως η “Μετέωρη μέσα στα χάη”. γ) Λάμνουμε με σκοτάδι που όμως είναι ζωή μαζί με άλλους;

3. Η Κ. Σχινά συνεχίζει γράφοντας «Ο χώρος διαστέλλεται, γίνεται άπειρος» και δίνει –

Μέσα στο χάδι σου από μικρός / ο χρόνος μεγαλώνει / σαν παιδί /

κι ο ορίζοντας πλαταίνει.

«Και ο διεσταλμένος χρόνος, χάρη στη φαντασιακή ένωση με το αγαπώμενο πρόσωπο, εξισώνεται με τον άπειρο χώρο ενός υπερανθρώπινου ψυχισμού, πυκνώνει από την επίκληση ενός ιδανικού οράματος, όπου θα συντελεστεί και το ‘εμείς’, η κατορθωμένη αγάπη, ο πραγματωμένος δεσμός, και η στιγμή, η ερωτική στιγμή, θα γίνει αιωνιότητα».

Η Κ. Σχινά σαφώς παράγει όλη αυτή τη λογορροή από το μυαλό της, διότι οι τέσσερις γραμμές δεν λένε τέτοια πράγματα. Πιθανώς τα υπαινίσσονται μα δεν κατορθώνουν να τα μεταβιβάσουν. Διότι ο χρόνος δεν μεγαλώνει σαν παιδί καθόλου: το παιδί έχει ένα υλικό κορμί που όντως μεγαλώνει μα ο χρόνος δεν είναι όμοιος! Η υπόνοια είναι πολύ παράξενη: το παιδί που από μικρό μεγαλώνει στο χάδι της δεν υποδείχνει ερωμένη μα μητέρα! … Το ότι πλαταίνει ο ορίζοντας είναι μια βαρετή κοινοτοπία που δεν υπονοεί αιωνιότητα.

4. Θα ήθελα να εξετάσω δύο, τρεις παραγράφους ακόμα της Κ. Σχινά. Μα δεν νομίζω πως αξίζει να σας κουράσω.

Και στα άλλα ποιήματα της συλλογής υπάρχει πεζότητα δίχως έμπνευση και τέχνη. Και η Κ. Σχινά συνεχίζει να γράφει με έξαρση δίχως πράγματι να αναλύει και να χωνεύει αυτό που διαβάζει.

Ούτε ο Θανάσης Χατζόπουλος ούτε η Κ. Σχινά δείχνουν να καταλαβαίνουν τι εστί Ποίηση.