Είναι η Αμερική η νέα Ρωσία;

Της Ζέζας Ζήκου

«I believe that banking institutions are more dangerous to our liberties than standing armies… If the American people ever allow private banks to control the issue of their currency, first by inflation, then by deflation, the banks and corporations that will grow up around the banks will deprive the people of all property until their children wake-up homeless on the continent their fathers conquered». Thomas Jefferson, 1802

Την ιστορική αλήθεια των παραπάνω λέξεων του Αμερικανού προέδρου φαίνεται να την έχει πλήρως ενστερνιστεί ο διάσημος Αμερικανός οικονομολόγος Σάιμον Τζόνσον, πρώην επικεφαλής των οικονομολόγων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και καθηγητής της πανίσχυρης Sloan School of Management του ΜΙΤ. Οι τραπεζίτες… της Wall Street είναι η νέα αμερικανική ολιγαρχία, λέει ο Τζόνσον, με μια ορολογία που συνήθως χρησιμοποιούσαν οι Αμερικανοί μόνο για τις μπανανίες του Τρίτου Κόσμου.

Για το «αθόρυβο πραξικόπημα» των τραπεζιτών έγραφε: «Η χρηματοπιστωτική βιομηχανία ουσιαστικά έχει αλώσει την κυβέρνησή μας. Η ανάκαμψη θα αποτύχει αν δεν συντρίψουμε τη χρηματοπιστωτική ολιγαρχία που εμποδίζει κάθε ουσιώδη μεταρρύθμιση. Τα περιθώρια στενεύουν». Και εξηγούσε πώς τα κέρδη του χρηματοπιστωτικού τομέα έφτασαν, τη δεκαετία του 2000, στα πρωτοφανή ύψη του 41% του συνολικού επιχειρηματικού κέρδους, «δίνοντας στους τραπεζίτες τεράστιο πολιτικό ειδικό βάρος».

Ενα από τα άρθρα του με τον άκρως προβοκατόρικο τίτλο: «Είναι η Αμερική η νέα Ρωσία;» και μια αιρετική σύγκριση της «τραπεζικής ολιγαρχίας», όπως αποκαλεί τους τραπεζίτες της Wall Street, που χειραγωγούν τους πολιτικούς της Ουάσιγκτον, με τους «ολιγάρχες» του Κρεμλίνου, έφθασε και στο γραφείο μου, αφού έκανε τον γύρο του κόσμου.

Βεβαίως, ο Αμερικανός νομπελίστας Πολ Κρούγκμαν συμμερίζεται την απαξιωτική κριτική του Τζόνσον για τους Αμερικανούς τραπεζίτες. Οργίλος, είχε καταγγείλει: «Μα ποιος κυβερνά αυτόν τον τόπο, η Goldman Sachs;» Για να προσθέσει: «Η Goldman είναι πολύ καλή σε ό,τι κάνει. Δυστυχώς, όμως, ό,τι κάνει είναι κακό για την Αμερική»! Η Goldman, εκτός από χρήμα, παράγει στελέχη για τον Λευκό Oίκο και υπουργούς Oικονομικών των Hνωμένων Πολιτειών. Τον Ιούνιο του 2006 ο Tζορτζ Mπους επέλεξε τον σκληρότερο τραπεζίτη της Wall Street: τον Xένρι «Xανκ» Πόλσον, που ήταν πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Goldman Sachs. Bεβαίως από τα σπλάχνα της Goldman προερχόταν και ο εξαιρετικά επιτυχημένος υπουργός Οικονομικών του Μπιλ Κλίντον, Ρόμπερτ Ρούμπιν. Tι συγκινητικό… Ομως, ο Πόλσον αποδείχθηκε ο «μοιραίος» υπουργός στη «μοιραία» θέση. Στα χέρια έσκασε η «φούσκα» των κορυφαίων τραπεζών της Wall Street, προκαλώντας το μεγαλύτερο τραπεζικό κραχ από το 1930, που βύθισε την αμερικανική οικονομία και ολόκληρο τον κόσμο.

Ο Τζόνσον καταγγέλλει τους τραπεζίτες ότι, αφού διαδραμάτισαν κεντρικό ρόλο στη δημιουργία της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, όχι μόνο δεν αποδέχθηκαν τις ζημιές τους, αλλά παρεμπόδισαν την οικονομία να ξεφύγει από τον ολισθηρό κατήφορο, επηρεάζοντας την πολιτική των κυβερνήσεων Μπους και Ομπάμα. Δηλαδή, «Κρεμλίνο» κατάντησαν οι τραπεζίτες την Ουάσιγκτον! Εντάξει…

Η δεινή χρηματοπιστωτική κρίση της Αμερικής «μοιάζει ανατριχιαστικά» με κρίσεις σε χώρες όπως η Ρωσία και η Αργεντινή, επισημαίνει ο Τζόνσον. Στην Αμερική, όπως και στον Τρίτο Κόσμο, «τα συμφέροντα των επιχειρηματικών ελίτ, δηλαδή των τραπεζιτών στην περίπτωση της Αμερικής, διαδραμάτισαν καίριο ρόλο στην πρόκληση της κρίσης με την έμμεση υποστήριξη της κυβέρνησης. Και το πιο ανησυχητικό είναι πως τώρα χρησιμοποιούν την επιρροή τους για να αποτρέψουν ακριβώς το είδος μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται επειγόντως ώστε να αναδυθεί η οικονομία από τον γκρεμό.

Τι ειρωνεία… Οι διαβόητοι ανά τον κόσμο «ολιγάρχες», που θεώρησαν εαυτούς ως τους Κάρνεγκι ή τους Ροκφέλερ της Ρωσίας, σύντομα κατέληξαν στον σκουπιδοτενεκέ της ιστορίας, ενώ οι Αμερικανοί τραπεζίτες διασώθηκαν χάρις στην ισχύ της Ουάσιγκτον. Αυθάδεις, νέοι και πλούσιοι, αυτοί οι βαρώνοι των μετασοβιετικών επιχειρήσεων που γλίτωσαν από την εθνικοποίηση –για να μην πούμε την εξορία ή τη φυλακή– επί Βλαντιμίρ Πούτιν έμελλε να κάνουν ακόμη μεγαλύτερες περιουσίες με σύμμαχο την οικονομική ευημερία της Δύσης. Οι περισσότεροι από τους πιο πλούσιους ανθρώπους της Ρωσίας υπέστησαν πελώριες ζημίες λόγω της οικονομικής κρίσης, που δεν μπόρεσαν να εξοφλήσουν δάνεια δυτικών τραπεζών.

Το Κρεμλίνο παρενέβη με βραχυπρόθεσμες πιστώσεις, καθώς δεν ήθελε οι περιουσίες να πέσουν σε ξένα χέρια. Ομως, ο όγκος του χρέους τους ήταν τόσο μεγάλος, που πολλά μέλη της ολιγαρχίας έσβησαν. Η απόγνωση της ρωσικής ολιγαρχίας έφθασε στο σημείο να κάνει προσκύνημα στο Κρεμλίνο, για να καταθέσει μια αδιανόητη έως τότε πρόταση. Οι πέντε «ολιγάρχες» πρότειναν τη συγχώνευση των περιουσιακών τους στοιχείων –στα οποία περιλαμβάνονται μερικά από τα μεγαλύτερα ορυχεία της Ρωσίας και εργοστάσια– σ’ έναν κρατικά ελεγχόμενο βιομηχανικό όμιλο. Σε αντάλλαγμα, η κυβέρνηση θα έπρεπε να καλύψει το χρέος τους στις δυτικές τράπεζες, που ανερχόταν σε δισεκατομμύρια δολάρια. Με άλλα λόγια, προσέφεραν εθελοντικώς την ανατροπή των επίμαχων ιδιωτικοποιήσεων, εκείνων ακριβώς που δημιούργησαν την ολιγαρχία στα μέσα της δεκαετίας του ’90.

Πηγή: Καθημερινή