Αν η κατάσταση παγιωθεί, στην ενηλικίωση θα είναι δυσκολότερο να ξεπεραστεί.
Α. Στη συνέχεια παραθέτω μερικά χαρακτηριστικά των ντροπαλών ανθρώπων, νέων και ηλικιωμένων και των δύο φύλων, όπως τα επισημαίνουν σύγχρονοι ψυχολόγοι σαν τη φίλη μου την Ελισάβετ.
1. Περίπου 10% με 15% των ανθρώπων είναι ντροπαλοί εκ γενετής.
2. Τα παιδιά αποσύρονται ή κλείνονται σ’ ένα νέο περιβάλλον ή μια νέα παρέα και δεν ανταποκρίνονται ή δεν συμμετέχουν εύκολα σε κοινωνικές δραστηριότητες.
3. Φαίνονται εκ φύσεως πολύ πιο εσωστρεφείς χαρακτήρες.
4. Η όποια κριτική, ακόμα και καλοπροαίρετη, καταρρακώνει τους ντροπαλούς χαρακτήρες: τους κάνει να ζαρώνουν.
5. Ακόμα κι αν έχουν πολλά να πουν και το επιθυμούν, προτιμούν να μένουν σιωπηλοί, όχι γιατί τους αρέσει ν’ ακούνε αλλά διότι ντρέπονται να μιλήσουν, ν’ ανοιχτούν, να συνδεθούν στενότερα.
6. Τουλάχιστον 80% νιώθουν πως ακόμα κι αν δουν ένα χοντρό λάθος σε άλλον δεν θα το πουν. Ντρέπονται!
7. Ένα 30% τουλάχιστον, ακόμα κι όταν έχουν αναπτύξει κάποια δεξιότητα επικοινωνίας, νιώθουν πάλι άγχος διότι δεν κατανοούν γιατί πρέπει να επικοινωνήσουν κι έτσι ν’ ανοιχτούν προσωπικά. Συχνά νιώθουν στεναχώρια και προτιμούν να καταφεύγουν στη μοναξιά κι εσωστρέφεια παρά την παρέα και τη συζήτηση της δυσκολίας.
8. Ένα 40% πιστεύουν πως, ούτως ή άλλως, δεν έχουν κάτι να πουν!
9. Δύσκολα λένε «όχι» αν γνωστός ή συγγενής ζητήσει κάποια εξυπηρέτηση, ακόμα κι όταν δεν θέλουν.
10. Η ντροπαλότητα προέρχεται συχνά από χαμηλή αυτο-εκτίμηση από κάποια ιδέα κατωτερότητας ή φοβία κοινωνικής απόρριψης. Αυτή μπορεί να προέρχεται από αίσθηση σωματικής δυσμορφίας, πραγματικής ή φαντασιακής, ή νοητικής αδυναμίας όπως περιορισμένης εξυπνάδας (ενώ μπορεί να υπάρχει πολλή ευφυία) ή κάποιας συνήθειας όπως το να λέγονται ψέματα.
Β. 1. Η ντροπαλότητα μπορεί να έχει κάποια ελκυστικότητα αφού το άλλο άτομο δεν είναι σίγουρα επιθετικό ή πιεστικό, μα συγχρόνως είναι μια περιοριστική επιβάρυνση για το άτομο. Οπότε θα είναι καλύτερα να ξεπεράσει αυτήν την περιοριστική κατάσταση ακόμα κι αν υπάρχουν σοβαρά σωματικά μειονεκτήματα ή/και νοητική αδυναμία.
Αν η κατάσταση παγιωθεί, στην ενηλικίωση θα είναι δυσκολότερο να ξεπεραστεί. Είναι πιθανόν να γίνει φόβος για πολλά και διάφορα και να καταλήξει σε μόνιμο κλείσιμο και παγωμάρα.
Όσο πιο νωρίς αντιληφθεί ένα νεαρό άτομο την περιοριστική επίδραση της ντροπαλότητας, τόσο πιο εύκολα θα μπορέσει να την ξεπεράσει.
Το πρώτο πράγμα που θα βοηθήσει είναι καλή συντροφιά με άλλους νέους (ή παιδιά) όπου θα νιώθει άνεση και οικειότητα, θ’ αλληλοεπιδρά και θα επικοινωνεί δίχως αμηχανία ή συστολή: ομαδικά παιχνίδια, ομαδικές δραστηριότητες και ομαδική μελέτη και συζήτηση.
2. Από πού πηγάζει αυτή η ντροπαλότητα; Κανείς δεν φαίνεται να ξέρει…
Ναι, ανέφερα στο τμήμα Α, 10 διάφορες αιτίες. Μα όλες είναι μάλλον αφορμές παρά αιτίες.
Γιατί ένα παιδί νιώθει το σφίξιμο, τον περιορισμό της ντροπής ή κατωτερότητας επειδή ζει με τη μητέρα του, επειδή χώρισαν οι γονείς του, ενώ ένα άλλο παιδί ή και το αδελφάκι του δεν νιώθει έτσι;
Εφόσον (άλλο και) άλλα παιδιά δεν επηρεάζονται, το φαινόμενο δεν είναι οικουμενικό κι αναπόφευκτο και δεν υπάγεται στην ενέργεια κάποιου φυσικού νόμου που καταναγκάζει.
3. Οπότε πρέπει να είναι επιλογή του ίδιου του παιδιού.
Γιατί άραγε και πώς; Ουσιαστικά πρόκειται για μια συναισθηματική στρέβλωση της σεμνότητας που είναι φυσική αρετή στα παιδιά. Μα αυτό είναι άλλο θέμα.
