1. Επειδή έχουμε αναρτήσει πολλά άρθρα με απόψεις του Ταοϊσμού με κείμενα του Λάο Τζου, Τζουάνγκ Τζου και άλλα, σκέφθηκα πως θα είναι χρήσιμο να γράψω λίγα λόγια για την απαρχή και την ιστορία της φιλοσοφίας και θρησκείας που έχει γίνει γνωστή ως Ταοϊσμός.
Η ονομασία προέρχεται από την ονομασία Τάο ή Dao που ονοματίζει το Απόλυτο ως Πρωταιτία και Πρωταρχή του σύμπαντος. Η λέξη σημαίνει και “οδός” ή “τρόπος”. Και ο Ταοϊσμός διδάσκει αφενός τον τρόπο ή το σύστημα με το οποίο παρουσιάζεται ο κόσμος, με το οποίο λειτουργεί η Φύση και αφετέρου τον τρόπο και δρόμο που, αν θέλουν, οι άνθρωποι επιτυγχάνουν τη συνειδητοποίηση της έμφυτης πληρότητας και τελειότητάς τους καθώς ο ψυχισμός τους εναρμονίζεται με τη Φύση που εκδηλώνει το Τάο.
Η συστηματική διδασκαλία του Ταοϊσμού αρχίζει με τον μυθικό Λάου Τζου (= δάσκαλος Λάου) που στον 5ο αιώνα, ή τον 4ο, ή νωρίτερα, συνέταξε το Τάο Τε Τσινγκ διδάσκοντας τον τρόπο ζωής wu wei “δράση δίχως σκοπιμότητα ή πρόθεση, δράση φυσική, αυθόρμητη από το Τάο μέσα στον άνθρωπο”. Οι τρεις θησαυροί στην ηθική του είναι συμπόνια, λιτότητα και ταπεινοφροσύνη. Αναπτύχθηκε με τη μεταγενέστερη διδασκαλία του Τζουάνγκ Τζου ή Zhuang Zi (γύρω στο 300 πκε).
2. Μερικοί βρίσκουν πως η διδασκαλία ξεκίνησε πριν τον Λάου Τζου με το κοσμολογικό σύστημα των Φυσιοκρατών (Σχολή ή παράδοση Yinyang) κι επηρεάστηκε ή αναμορφώθηκε με τις παλαιότερες αντιλήψεις του I Ching σ’ ένα σύστημα που οδηγεί την ανθρώπινη συμπεριφορά σε εναρμόνιση με τους εναλλασσόμενους περιοδικούς κύκλους της Φύσης.
Άλλοι προσθέτουν τη νομικίστικη παράδοση Shen Buhai (4ος αιώνας πκε) που επίσης δίδασκε το φέρσιμο wu wei.
Άλλοι πάλι πάνε πολύ πιο πίσω στην προϊστορική περίοδο με τους “σαμάνους” των αρχαίων κινέζικων φυλών και την παράδοση της Εσωτερικής Ιατρικής του Κίτρινου Αυτοκράτορα.
Μα αυτά όλα είναι θεωρίες και υποθέσεις και οι τεκμηριώσεις είναι πολύ μεταγενέστερες, τόσο που να μην έχουν πολλή αξία. Το μόνο σίγουρο γεγονός είναι πως ο Λάου Τζου έζησε πριν το 300 πκε διότι η διδασκαλία του στο Τάο Τε Τσινγκ ήταν γνωστή τότε.
Κατά τη δική μου γνώμη, ο Ταοϊσμός είναι πολύ παλαιότερος από ό,τι υποθέτουν οι πιο τολμηροί λόγιοι και η διδασκαλία όπως έγινε και είναι γνωστή απώλεσε αρκετά από τα αρχικά της στοιχεία. Μα μπορούμε να είμαστε ευγνώμονες που την έχουμε στην κουτσουρεμένη έστω μορφή της.
3. Ο Ταοϊσμός που ξεκίνησε ως φιλοσοφικό σύστημα αυτοβελτίωσης, αναπτύχθηκε ως θρησκεία στην περίοδο της Δυναστείας Han (202 πκε – 220 κε). Λεγόταν “Ο Δρόμος των Ουράνιων Δασκάλων” κι εδραιώθηκε το 215 κε όταν αναγνωρίστηκε επίσημα από τον βασιλιά Cao Cao. Μα ήδη στα μέσα του 2ου αιώνα πκε ο Λάου Τζου είχε αναγνωριστεί από τον αυτοκράτορα ως θεότητα.
Υπήρξαν πολλές σέχτες μα όχι συγκρούσεις μεταξύ τους. Η πιο γνωστή ήταν η Shangqinq στον 4ο αιώνα κε που έγινε η επίσημη σέχτα στη Δυναστεία Tang (618-907 κε).
Τον 12ο αιώνα άνθησε η σέχτα Quanzhen στο Shandong (Δυναστεία Song 960 – 1279) κι έγινε μια πολύ σπουδαία Παράδοση Ταοϊσμού στη Δυναστεία Yuan (13 – 14αιώνες). Ο μεγάλος δάσκαλος Qiu Chuzi συνάντησε τον Τζένγκις Χαν το 1222 και τον έπεισε να γίνει μαλακότερος στις κατακτήσεις του. Ο Χαν εξαίρεσε τη Σχολή από φορολόγηση.
Απόψεις Ταοϊσμού, Κομφουκισμού και Βουδισμού συνδυάστηκαν στη Νέο-Κομφουκική Σχολή που τώρα, στη Δυναστεία Ming, έγινε η αυτοκρατορική ορθοδοξία. Με την άνοδο της Δυναστείας Qing (1644 – 1912) ο Ταοϊσμός παραγκωνίστηκε με αυτοκρατορική προτροπή και ο περισσότερος κόσμος στράφηκε στον Κομφουκισμό και τον Βουδισμό.
Στην Κίνα σήμερα, όμως, παρά την προώθηση από την κυβέρνηση του Κομφουκισμού, περισσότεροι άνθρωποι ξαναγυρίζουν στον Ταοϊσμό μα μόνο στη θρησκευτική του μορφή σε δυο σέχτες. Η Quan Zehn απαιτεί αυστηρή χορτοφαγία, αγαμία και απόσυρση από, ή ελάχιστη εμπλοκή με, τα εγκόσμια. Στη σχολή Zheng Yi τρώνε κρέας, παντρεύονται και μένουν με τα εγκόσμια.
Στον 3ο αιώνα κε η Παράδοση των Ουράνιων Δασκάλων πέρασε και στην Κορέα. Αλλά κι εκεί με την πάροδο του χρόνου διαφοροποιήθηκε σε διαφορετικές σέχτες.
Σήμερα στην Κίνα πάνω από ένα δισεκατομμύριο πιστοί γιορτάζουν στις 5 Ιανουαρίου και καλωσορίζουν τον θεό (Ταοϊσμού) του Πλούτου και στα μέσα Φθινοπώρου γιορτάζουν με λατρεία τον θεό του Φεγγαριού. Είναι μια θρησκεία με πάρα πολλούς πιστούς!
