Πρώτα να θυμίσω πως πρόκειται για ένα Σανκριτικό όνομα αρσενικού γένους – ο Γιόγκας!
Μετά, σημαίνει «σύ-ζευ-ξη (ζυγό-ς, yoke, yuk, igo κλπ), συνένωση, πειθαρχία, πνευματική άσκηση, χρήση, ζήλος, επιμέλεια…» Η έννοια «γυμναστική, σωματική άσκηση, χαλάρωση» και παρόμοια, είναι πολύ μεταγενέστερη.
Το πρώτο και κλασικό πια εγχειρίδιο για Γιόγκα είναι το Yoga-sūtra του Patañjali (πριν τον 2ο αιώνα ΠΚΕ). Σε αυτό ορίζεται πως – Γιόγκας είναι η κατάπαυση των διακυμάνσεων [=σκέψεων, σχεδίων, αισθηματικών ενεργειών κλπ] του νου (1.2). Και συνεχίζει – Τότε [με την κατάπαυση εκείνη] ο [έσχατος] θεατής [=ο αληθινός Εαυτός] μένει σταθερά στη φυσική-του-κατάσταση (1.3).
Εν συντομία εξηγείται πως όσοι/όσες κάνουν Γιόγκα Δεν βλάπτουν άλλα όντα, λένε την αλήθεια, δεν κλέβουν, τηρούν αγνότητα [=δεν νοθεύουν ουσίες, σχέσεις, θεσμούς], και δεν συσσωρεύουν (2.30).
Δίνονται κάποιες ασκήσεις αναπνοής (prāṇāyama 2.49), συστήνεται απόσυρση των αισθήσεων από εξωτερικές κι εσωτερικές καταστάσεις ή περιστάσεις (viśayākṣepa-, pratyāhāra 2.51, 54), εντέλλεται επικέντρωση προσοχής (dhāraṇā 3.1-2) και επιβάλλεται άσκηση διαλογισμού (dhyāna 3.3). Στη φωτό θα προσέξετε πως η κυρία δεν κάθεται σε στάση λωτού (= με πόδια διπλωμένα από κάτω της μα σε κανεπέ, όπως και άλλες κυρίες) και αυτό είναι απόλυτα θεμιτό. Διότι πουθενά ο Πατάντζαλι δεν αναφέρει τη στάση οκλαδόν ή λωτού! Σημασία έχει η εσωτερική συγκέντρωση και κατάπαυση κινήσεων του νου!
Ο Πατάντζαλι δεν δίνει στάσεις ή πόζες (āsana). Λέει μόνο πως η στάση πρέπει να είναι άνετη και σταθερή (1.46). Τίποτε άλλο. Και χρησιμοποιεί τον ενικό – μια στάση, όχι πολλές! Δηλαδή, η στάση που στεκόμαστε ή καθόμαστε να φάμε ή να διαλογιστούμε (ίσως και να πλαγιάσουμε).
Μα μπορεί να αναφέρεται και σε μια στάση απέναντι στη ζωή.
Τώρα προσέξτε πώς στρεβλώθηκε αυτή η αρχαία διδασκαλία ηθικής ωρίμανσης και πνευματικής ανάπτυξης σε γυμναστική και ακροβασίες. Όλες οι ακόλουθες φωτογραφίες είναι κυρίως από την Ελληνική Βικιπαίδεια (και μερικές από την Αγγλική): «Δείτε περισσότερες εικόνες σχετικά με γιόγκα, ρυθμική γυμναστική, ευλυγισία…». Η κυρία στη φωτό διδάσκει «γιόγκα»: τι είδους;
Σας φαίνονται αυτές οι στάσεις άνετες και σταθερές; Αν ναι, για πόση ώρα;
Μα υπάρχουν και πολλές άλλες. Εξετάστε τις για λίγες στιγμές.
Βλέπετε να έχουν σχέση με τις πρακτικές που συνιστά ο Πατάντζαλι;
Δεν μοιάζουν περισσότερο με ακροβασίες τσίρκου; (Λέγονται «Άκρο-γιόγκα»!)
Είναι παράξενο πόσο έχουν εκφυλιστεί αυτές οι πανάρχαιες διδασκαλίες!
