Η Κάλη είναι η πιο φοβερή θεά στο Ινδικό Πάνθεο. Δεν τρομάζει μόνο Δυτικούς όταν τη συναντούν για πρώτη φορά μα και πολλούς Ινδούς. Στο παρελθόν υπήρξαν ανατριχιαστικές, μερικές φρικτές, λατρείες με βία και θανάτους σε ανθρωποθυσίες. Διότι είναι η θριαμβική θεά του θανάτου και της καταστροφής, η Saṃhāra Κālī.
Το όνομα προέρχεται από τη ρίζα Kal/Kāl με έννοια ‘ήχος, αρίθμηση, χρόνος’. Η λέξη Kāla σημάνει ‘χρόνος’, αλλά υπάρχει και η έννοια ‘μαύρο, σκοτεινό (βαθύ μπλε, μελάνι – αργότερα)’. Γι’ αυτό σχεδόν πάντα η φιγούρα της Κάλη, σε εικόνες (ή και ομοιώματα) είναι βαμμένη μαύρο ή βαθύ μπλε – αντιπροσωπεύοντας το σκοτάδι του θανάτου.
Αλλά είναι και το σκοτάδι πριν την αυγή. Ένας μύθος για τη θεά λέει πως στην αρχή δεν υπήρχε η δημιουργία ούτε το φως του ήλιου: ήταν μόνο σκοτάδι που κάλυπτε σκοτάδι. Τα πάντα, η δημιουργία, οι ήλιοι, τα φεγγάρια και τα μακρινά άστρα, οι πλανήτες, όλα τα πλάσματα, όλα τα φαινόμενα, γεννήθηκαν από εκείνο το αρχέγονο σκοτάδι. Και η σκοτεινή μορφή της Κάλη συμβολίζει επίσης εκείνο το γενεσιουργό σκοτάδι.
Ως μητέρα του κόσμου (υπάρχουν και άλλες θεές μητέρες) θεωρείται επίσης προστάτιδα των παιδιών της και συντηρήτρια της σύνολης πλάσης. Έτσι γίνεται και Μητέρα Φύση – με έμβλημα τα ελεύθερα μακριά μαλλιά της που συμβολίζουν τη βλάστηση και την ανάπτυξη των όντων.
Είναι όμως και σύζυγος του θεού Ρυθμιστή Śiva (= Shiva), η Ουμά, κόρη του Ιμαλάια, κόρη του βουνού Pārvatī. Άλλη ονομασία της είναι Durgā η Δύσκολη, η Δυσπρόσιτη Θεά. Έχει και άλλες ονομασίες, όπως Gaurī ‘αστραφτερή, ακτινοβόλα’ θεά της συγχώρεσης και συμφιλίωσης.
Ο πιο γνωστός μύθος της Θεάς είναι η εξόντωση του διαβόλου Raktabīja – ανάμεσα σε πολλούς άλλους. Πριν από αυτόν και με τη συνδρομή των Mārtikā βοηθών της (που είναι 16 θεϊκές δυνάμεις όπως γνώση, μεγαλοσύνη, σθένος κ.λπ.) εξόντωσε τους διαβόλους Chanda και Muṇḍa – κι έτσι πήρε το όνομα Chāmuṇḍā. Ο Raktabīja (= αιματόσπερμα) είχε τη δυνατότητα να αναπαράγεται ως κλώνος από κάθε σταγόνα αίματός του που χυνόταν στη γη! Η Κάλη χρειάστηκε λίγο χρόνο για να καταλάβει αυτήν τη δύναμη του εχθρού. Τελικά ρούφηξε κάθε σταγόνα αίματος από την πληγή του, προτού πέσει στη γη και με τον ίδιο τρόπο εξόντωσε όλους τους κλώνους – πάλι με τη βοήθεια των Mārtikā. Μετά χόρεψε πάνω στα πτώματά τους.
Όπως στην Ελληνική αρχαιότητα η Αθηνά ήταν πολεμίστρια και μάλιστα ισχυρότερη από τον Άρη, και όπως στον Χριστιανισμό η Παναγία είναι η “υπέρμαχος στρατηγός”, έτσι και η Ουμά ή Ντουργκά ή Κάλη είναι αήττητη πολεμίστρια με σπαθί και τρίαινα (σαν του Σίβα). Γεμίζοντας όλες τις περιοχές του ουρανού με τις τρομερές κραυγές της, με μάτια κατακόκκινα να σπιθίζουν, κραδαίνοντας τη σπάθα της, πέφτει πάνω στις ορδές των διαβόλων και τιτάνων και τους αποδεκατίζει σκίζοντας τους και απορροφώντας τους.
Συνήθως έχει, ή εικονίζεται με, τέσσερα χέρια, (συχνά περισσότερα), μα ως Θάνατος, Saṃhāra Κάλη, έχει μόνο δύο και ολοσκότεινη όψη.
Η Μητέρα Κάλη – Kālī Mā, είναι κεντρική θεότητα του χρόνου. Από εκείνη δημιουργείται ο κόσμος με όλα τα φαινόμενά του και πίσω σε εκείνη διαλύεται: είναι η Κάλη Saṃhāra. Μα από εκείνη θα προβληθεί πάλι. Είναι θεά του θανάτου μα και θάνατος του θανάτου.
Συχνά εικονίζεται να πατά πάνω στο σώμα του ξαπλωμένου Σίβα με το ένα πόδι. Με το ένα αριστερό χέρι κρατά το κεφάλι του δαίμονα ενώ το αίμα χύνεται σε μια κούπα την οποία η θεά κρατά με το άλλο αριστερό χέρι έτσι που το αίμα δεν πέφτει χάμω. Στο ένα δεξί χέρι κρατά τη σπάθα της και το άλλο δεξί κρατά την τρίαινα (ή αλλού έχει την κίνηση της αφοβίας όπως πάνω αριστερά).
Ο Σίβα συμβολίζει την αμετάβλητη Πρωτουσία, Πρωταρχή των πάντων, η αγνή συνειδησία, ενώ η Κάλη συμβολίζει τη Φύση του η οποία συνεχώς αλλάζει και υπερεπιβάλλεται πάνω στην Πρωτουσία. Αυτήν βλέπουμε και λησμονούμε την πραγματικότητα που βρίσκεται καλυμμένη.
