Έτσι νομίζουμε οι άνθρωποι, άντρες και γυναίκες, τον εαυτό μας – λειψό, ελλιπή, ατελή, ανολοκλήρωτο, ανεπαρκή. Κάτι, λίγο ή πολύ, μας λείπει. Κατά πόσο είναι ορθή αυτή η αντίληψη που έχουμε για τον εαυτό μας είναι θέμα που θα κοιτάξω αργότερα. Μα το ότι αισθανόμαστε ελλιπείς ή ανολοκλήρωτοι δεν μπορεί λογικά να αμφισβητηθεί.
Η τεκμηρίωση ή απόδειξη φαίνεται καθαρά στον αδιάκοπο, σχεδόν τυραννικό, καταναγκασμό με τον οποίο επιδιώκουμε ασφάλεια, ευχαρίστηση και ικανοποίηση. Οι προσπάθειες όλες, οι αγώνες όλοι, στη ζωή είναι εκδηλώσεις αυτής της πανίσχυρης ορμής να βρούμε μόνιμη διαρκή ασφάλεια, ικανοποίηση και ολοκλήρωση.
Η απόκτηση ασφάλειας και ικανοποίησης δηλώνει την επιθυμία κι ελπίδα να ξεφύγουμε από την έλλειψη και ανεπάρκεια και ανασφάλεια.
Όλα τα πλάσματα επιδιώκουν ασφάλεια κι ευχαρίστηση μέσω των οργάνων με τα οποία προικίζονται από τη Φύση. Για τα μη ανθρώπινα όντα η επιδίωξη αυτή ελέγχεται από τη φύση τους, από το φυσικό ένστικτό τους. Η γάτα και ο σκύλος – και κάθε άλλο ζώο – τρώνε ό,τι έχει καλή γεύση ωσότου νιώσουν κορεσμό και δεν τα νοιάζει καλή συμπεριφορά (σαβουάρ βιβρ) ή ποιος κοιτάει. Η ευχαρίστηση είναι στις στιγμές της κατάποσης σύμφωνα με τον προγραμματισμό τους. Και το ίδιο ισχύει για την επιδίωξη της ασφάλειας. Όλα τα όντα – έντομα, πουλιά, ψάρια, ακόμα και φυτά και μικρόβια – επιδιώκουν ασφάλεια κι επιβίωση. Φτιάχνουν το άντρο, το καταφύγιο, τη φωλιά τους και σωρεύουν τροφή: ο σκύλος θάβει το κόκκαλό του, οι μέλισσες γεμίζουν μέλι την κερήθρα, τα μυρμήγκια διανοίγουν υπόγειες στοές και αποθηκεύουν κόκκους και σπόρια. Αλλά κι εδώ το πρόγραμμα είναι καλωδιωμένο ήδη στον οργανισμό τους.
Είναι διαφορετικά για τον άνθρωπο. Για το ον άνθρωπος η επιθυμία, επιδίωξη κι ελπίδα, για μόνιμη ασφάλεια κι ευχαρίστηση διαρκή είναι ατέρμονη. Έτσι και η προσπάθεια για ικανοποίηση είναι αδιάκοπη και συχνά κοπιώδης.
Αγωνίζεσαι να μορφωθείς και να βρεις δουλειά με καλό εισόδημα. Αγωνίζεσαι να πάρεις προαγωγή και μεγαλύτερο εισόδημα. Αγωνίζεσαι να προωθήσεις τη δική σου επιχείρηση και να την επεκτείνεις. Αποκτάς χρήματα, περιουσία.
Μα δεν νιώθεις σίγουρη ασφάλεια ούτε διαρκή ικανοποίηση. Έτσι στρέφεσαι στην εξασφάλιση σπουδαίας θέσης, υψηλού αξιώματος με ισχύ κι επιρροή. Θέλεις τώρα ασφάλεια μέσω δύναμης, εξουσίας. Μα συχνά ούτε αυτό μας ικανοποιεί μακρόχρονα.
Ο αγώνας για περιουσία και πλούτο, για δύναμη, εξουσία, επιρροή, και αυτός είναι αδιάκοπος και συχνά κοπιώδης. Και η προσπάθεια όλη καταβάλλεται διότι νιώθεις ανασφαλής, ανικανοποίητος, ανολοκλήρωτος.
Το τι επιθυμεί ο καθένας και η καθεμία, το τι αρέσει κι ευχαριστεί, το τι προτιμά, δεν είναι ίδιο για την καθεμιά και τον καθένα· δεν είναι ίδιο για το ίδιο πρόσωπο σε διαφορετικές ηλικίες, διαφορετικούς τόπους, διαφορετικές συνθήκες. Ο τόπος, ο χρόνος, οι συνθήκες και οι αξίες που έχουν εμφυτευθεί στον ψυχισμό του ανθρώπου προσδιορίζουν το τι επιθυμεί και τι προτιμάει – μα και τον τρόπο με τον οποίο θα βρει ευχαρίστηση και θα έχει ασφάλεια.
Θα επανέλθω.
