Η παμπαρουσία του Θεού πρέπει να καλύπτει και την κόλαση και τους βασανιζόμενους αμαρτωλούς, και τους διαβόλους που βασανίζουν και τον όλο χώρο με τα διάφορα μέσα βασανισμού.
1. Ο Θεός, δηλώνει το θεολογικό μας δόγμα, είναι «πανταχού παρών και τα πάντα πληρών». Όπως το θέτει η ελληνική εκδοχή της θεολογικής στήλης www.Gotquestions.org: Απαντήσεις στα βιβλικά ερωτήματα: «Ο Θεός είναι παρών σε όλο το φάσμα του χώρου και του χρόνου. Ενώ συμβαίνει αυτό, δεν περιορίζεται τοπικά σε κάποιο χώρο ή χρόνο. Ο Θεός βρίσκεται παντού σε κάθε τώρα. Δεν υπάρχει μόριο ή ατομικό σωματίδιο που είναι τόσο μικρό ώστε ο Θεός να είναι απών και κανένας γαλαξίας δεν είναι τόσο μεγάλος που ο Θεός δεν τον περιβάλλει….»
Προτού, όμως, εξετάσουμε αυτήν την προβληματική για τους θεολόγους (και για μας τους απλοϊκούς λαϊκούς) ιδιότητα, ας θυμηθούμε, όπως είδαμε στο προηγούμενο Φιλ952: Θολή θεολογία χριστιανισμού (2), πως ο Θεός στην Παλαιά Διαθήκη έχει μερικές πολύ ανθρώπινες ιδιότητες, όπως αυταρέσκεια (θέλει να τον επαινούν και λατρεύουν), οργή κι εκδικητικότητα (όταν οι άνθρωποι δεν τον επαινούν κ.λπ.), μεροληψία (προς τον εκλεκτό του, περιούσιο λαό Ισραήλ). Αυτές ας τις αφήσουμε κι ας αποδεχτούμε τις άλλες ιδιότητες που τεκμηριώνονται επαρκώς στις Γραφές: αθανασία, αιωνιότητα, αμεταβλητότητα, ενότητα, μοναδικότητα, παντογνωσία, παντοδυναμία, τελειότητα (Ψαλμός 145.3, Ησαΐας 25-6, Ματθ 5.48). Οι τρεις πρώτες είναι περίπου όμοιες (Ψ 90.2, 102.26, Δευτ. 33.27, Αριθμοί 23.19) και η τελευταία είναι ολοκληρωτική και καλύπτει όλες τις άλλες.
2. Είναι παράξενο που δεν υπάρχει ονομασία για το ότι ο Θεός είναι πανταχού παρών και τα πάντα πληρών. Έτσι επινόησα τον όρο «παμπαρουσία».
Η θεία παμπαρουσία τεκμηριώνεται στον Ψαλμό 139.7-10. «Πού να πάω μακριά από το Πνεύμα σου; και μακριά απ’ την παρουσία σου πού να φύγω; Αν ανεβώ στους ουρανούς, εσύ είσ’ εκεί· αν στρώσω το κρεβάτι μου στον Άδη, εκεί είσαι πάλι. Αν τα φτερά μου απλώσω και πετάξω εκεί που ο ήλιος ξεμυτά ή εκεί που χάνεται στης θάλασσας την άκρη, κι εκεί το χέρι σου θα με καθοδηγεί κι η ευνοϊκή σου δύναμη θα με κρατάει.» Ο Ησαΐας επίσης παρουσιάζει ποιητικά την παμπαρουσία σε ένα εκτεταμένο απόσπασμα 40.12-22. Υπονοείται καθαρά επίσης σε πολλά άλλα σημεία της Παλαιάς Διαθήκης.
Αυτή η θεμελιακή ιδιότητα του Θεού δεν σας βάζει σε σκέψεις;
Το πρόβλημα είναι η κόλαση. Η παμπαρουσία του Θεού πρέπει να καλύπτει και την κόλαση και τους βασανιζόμενους αμαρτωλούς, και τους διαβόλους που βασανίζουν και τον όλο χώρο με τα διάφορα μέσα βασανισμού.
3. Να πώς το παρουσιάζει η επίσημη θεολογία.
Πολλοί υποστηρίζουν πως η κόλαση είναι τόπος αποχωρισμού από τον Θεό (Ματθαίος 25:41) κι αν είναι έτσι, δεν μπορεί κάποιος να πει πως ο Θεός βρίσκεται εκεί απ’ όπου ο Ίδιος έχει απομακρυνθεί. Οι ασεβείς στην κόλαση υπόκεινται την αιώνια οργή του Θεού διότι στην Αποκάλυψη 14:10 κάνει λόγο για βασανισμό των κακών στην παρουσία του Αρνίου. Η ιδέα πως ο Θεός πρέπει να είναι παρών σ’ έναν χώρο που βρίσκονται μόνον οι ασεβείς προκαλεί κάποια σύγχυση. Παρ’ όλ’ αυτά το παράδοξο μπορεί να εξηγηθεί με το γεγονός ότι ο Θεός μπορεί να είναι παρών –διότι γεμίζει το παν με την παρουσία Του (Κολοσσαείς 1:17) και κρατά κάθε τι με τον λόγο της δύναμής Του (Εβραίους 1:3)— χωρίς, απαραιτήτως, να βρίσκεται παντού για να ευλογήσει. Όπως ο Θεός απομακρύνεται από τα παιδιά Του μερικές φορές εξαιτίας της αμαρτίας τους (Ησαΐας 52:9), και είναι μακριά από τους ασεβείς (Παροιμίες 15:29) και προστάζει τα ασεβή υποκείμενα του σκότους ν’ αποχωρήσουν στα έσχατα των καιρών στον χώρο της αιώνια καταδίκης, είναι όμως εκεί ανάμεσα. Γνωρίζει πως υποφέρουν οι ψυχές που βρίσκονται τώρα στην κόλαση· γνωρίζει την απελπισία τους, τις κραυγές τους για ανάπαυλα, τα δάκρυά τους και τη λύπη τους για την αιώνια κατάστασή τους που συνειδητοποιούν πως βρίσκονται. Βρίσκεται εκεί με κάθε τρόπο ως μια αδιάκοπη υπενθύμιση της αμαρτίας τους, που δημιούργησε το χάσμα από κάθε ευλογία που θα μπορούσαν υπό άλλη στάση τους να είχαν απολαύσει. Βρίσκεται εκεί με κάθε τρόπο, αλλά δεν εκδηλώνει καμία άλλη ιδιότητά Του παρά μονάχα την οργή Του.
4. Εδώ πρέπει να παρατηρήσουμε ορισμένους παραλογισμούς. Η «ευλογία» είναι ανθρώπινη δραστηριότητα (πράξη λεκτική και νοητική). Το ίδιο και η οργή. Μπορεί οι Γραφές να αποδίδουν τέτοιες ενέργειες στον Θεό, μα αυτές αμέσως τον περιορίζουν. Δεν είναι ξεχωριστό, συγκεκριμένο ανθρωπόμορφο πλάσμα ο Θεός. Είναι η Πρωτουσία, Πρωταρχή και Πρωταιτία των πάντων. Ακόμα και η αγάπη και καλοσύνη Tου δεν μπορούν να είναι όπως οι ανθρώπινες εκδηλώσεις. Πώς, στην ευχή, μπορεί ο Παντογνώστης, Πανάγαθος και Παντελεήμων Θεός να εκδηλώνει οργή; Απλά, οι θεολόγοι προσπαθούν να εξηγήσουν τις δικές τους ιδεοληψίες περί παραδείσου, προπατορικής αμαρτίας και κόλασης και αποδίδουν στον Θεό δικές τους ανθρώπινες ιδιότητες.
Παράδεισος και κόλαση συνυπάρχουν με τον Θεό πριν τη δημιουργία του κόσμου ή με τη δημιουργία του κόσμου και τον άνθρωπο;
Δεν μπορούν να συνυπάρχουν με τον αιώνιο, αθάνατο, αμετάβλητο Θεό. Παρουσιάζονται (ακόμα και στην Αποκάλυψη) ως ξεχωριστοί χωρόχρονοι. Αν δεν είναι αιώνιοι χώροι, τότε είναι φτιαχτοί και, επομένως, θα καταλυθούν. Έτσι, θα καταλυθεί και ο τόπος διαμονής των ψυχών. Πού πάνε τότε οι ψυχές, τι απογίνονται;
Αν είναι τόποι αιώνιοι, πρέπει να συνυπάρχουν με την αιώνια Ουσία του αιώνιου Θεού.
Και καλά, ο παράδεισος μπορεί να θεωρηθεί πτυχή της θεϊκής Ουσίας (έστω και αν οι ψυχές των πιστών μένουν ξεχωριστά απ’ Εκείνον;). Μα η κόλαση με τα βασανιστήρια;
Πού ακριβώς βρίσκεται; Πώς μπορεί ο Θεός, ο πανταχού παρών και τα πάντα πληρών (όπως στον Ψαλμό 139, στο τμήμα §1), να είναι «εκεί ανάμεσα»;
5. Πώς μπορεί ο Θεός να απομακρυνθεί με οποιονδήποτε τρόπο από ένα σημείο, ενώ είναι «πανταχού παρών και τα πάντα πληρών»; «Πολλοί», λένε οι θεολόγοι (τμήμα §3), «υποστηρίζουν πως η κόλαση είναι τόπος αποχωρισμού από τον Θεό (Ματθ 2.5.41 – η μόνη αναφορά!) και πως ο Θεός δεν μπορεί να βρίσκεται εκεί από όπου ο Ίδιος έχει απομακρυνθεί». Αυτή η διατύπωση είναι σκέτη ανοησία ανθρώπων που εικονίζουν τον Θεό ως ανθρωπόμορφο ον και ακυρώνει την παμπαρουσία του Θεού.
Ο Θεός δεν είναι περιορισμένη Ουσία ώστε να απομακρυνθεί και να μη βρίσκεται κάπου! Αν αποσυρθεί ή απομακρυνθεί, πού θα πάει; Και πως θα αφήσει κενό στην ίδια την ουσία του που βρίσκεται παντού πάντοτε;
Ο Παύλος, στην Προς Κολοσσαείς 1.17, λέει σαφέστατα πως είναι ο Ίδιος «προ πάντων και τα πάντα εν αυτώ συνέστηκε», είναι πριν από τα πάντα και μέσα σ΄ αυτόν τα πάντα έχουν συσταθεί, ή από αυτόν, από την ουσία του, τα πάντα συνίστανται.
Πώς προσεγγίζεις ένα τέτοιο Ον;
Το πρόβλημα λύνεται με την κατάργηση της κόλασης ως τόπου ξεχωριστού όπου τιμωρούνται με βασανισμό αιώνιο οι αμαρτωλοί. Και του παραδείσου, φυσικά.
Πώς ακριβώς τιμωρούνται οι παραβάτες αυτοί που δεν ακολουθούν τους ηθικούς νόμους είναι άλλο θέμα. Οπωσδήποτε δεν είναι η θεολογική αιώνια κόλαση!
