Ανέφερα στο αμέσως προηγούμενο Ψ209: Το ανθρώπινο παράδοξο πως οι άνθρωποι όλοι αναζητούν ευτυχία, πληρότητα ζωής και γνώση, αποφεύγοντας όσο μπορούν όλα όσα θα τους προκαλούσαν πόνο και δυστυχία ή θα απειλούσαν τη ζωή τους ή θα τους απέκλειαν από πληροφόρηση και γνώση.
Ανέφερα επίσης μια ιστορία από τη Βεδική Παράδοση που λέει πως οι μεγάλοι θεοί τοποθέτησαν αυτές τις ιδιότητες (πληρότητα ζωής, γνώση κι ευτυχία) στην ίδια τη φύση του ανθρώπου, διότι σκέφτηκαν πως μόνο εκεί δεν θα ερευνούσαν οι άνθρωποι να συνειδητοποιήσουν την αληθινή φύση τους κι έτσι να ξεφύγουν από τον έλεγχο των θεοτήτων.
Κι αυτό είναι το παράδοξο, το μεγάλο ανθρώπινο παράδοξο.
Από μια άποψη είναι κατανοητό το ότι οι άνθρωποι δεν ερευνούν τον ψυχισμό τους, την ίδια τη φύση τους κι έχουν στραφεί σχεδόν ολοκληρωτικά στο εξωτερικό υλικό περιβάλλον. Διότι μόλις κοιτάξουν στον νου τους δεν βλέπουν τις τρεις ιδιότητες που υποτίθεται πως είναι μέσα τους και αποτελούν τη φύση τους. Βλέπουν, αντίθετα, σύγχυση, αστάθεια και χάος. Κι έτσι στρέφονται πάλι εξωτερικά, στον υλικό κόσμο όπου τουλάχιστον αντιλαμβάνονται να υπάρχει κάποια συνέπεια και τάξη, καθώς λειτουργούν οι φυσικοί νόμοι του σύμπαντος. Κάποια συνέπεια και τάξη φαίνεται να επικρατεί ακόμα και στην κοινωνία παρά τις προφανείς αδικίες, όπως μας φαίνονται, τις δυσκολίες και τις συγκρούσεις διαφορετικών ομάδων με διαφορετικές επιδιώξεις.
Μα ο υλικός κόσμος, όπως όλοι διαπιστώνουμε, πάσχει από παροδικότητα, μετασχηματισμούς και συνεχή αλλαγή. Κι έτσι ενώ προσφέρει απολαύσεις, άπειρες ευκαιρίες ευχαρίστησης, γνώσης και δράσης, η ευτυχία παραμένει άπιαστη. Ούτως ή άλλως, η γνωστική προσέγγισή του παραμένει αποσπασματική και, τελικά, ανολοκλήρωτη. Διότι, όπως έχουν υποδείξει πολλοί στοχαστές κι επιστήμονες, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τα πράγματα όπως είναι πραγματικά, στον εαυτό τους, μα μόνο έτσι όπως οι αισθήσεις και ο νους μας μας τον δείχνει στη δική του περιορισμένη οθόνη.
Αντίθετα ο άνθρωπος μπορεί να γνωρίζει τον ψυχισμό του άμεσα μέσω της επίγνωσης, της προσοχής, της αυτοπαρατήρησης. Και είναι το μόνο πεδίο στο οποίο έχει άμεση πρόσβαση.
Η Katha Ουπανισάδα, ένα από τα πανάρχαια κείμενα σοφίας της Βεδικής Παράδοσης, στη φιλοσοφία Vedānta λέει:
Ο αυθύπαρκτος Κύριος άνοιξε τα κανάλια των αισθήσεων προς τα έξω: έτσι ένας βλέπει προς τα έξω [τις εκδηλωμένες μορφές] και όχι τον εσώτερο Εαυτό. Κάποιος γνωστικός που λαχταράει αθανασία στρέφει τη ματιά του προς τα μέσα και βρίσκει τον Εαυτό.
Οι ανόητοι ακολουθούν τις υλικές επιθυμίες και μπλέκονται στ’ απλωμένα δίχτυα του θανάτου. Οι γνωστικοί που έχουν γευτεί αθανασία δεν αναζητούν το μόνιμο εδώ κάτω ανάμεσα σε πράγματα παροδικά.
Το στοιχείο [που είναι συνειδησία/επίγνωση] δια του οποίου ένας αντιλαμβάνεται μορφή, γεύση, οσμή, ήχους, ποιότητες αφής…μέσω εκείνου γνωρίζει… Εκείνο είναι ο Εαυτός. (2.1.1-3.)
Αυτήν τη στιγμή ακούτε στον νου σας αυτά που διαβάζετε και γνωρίζετε τα νοήματα. Κάποια δύναμη, που ονομάζουμε συνειδησία/νόηση/επίγνωση παρατηρεί την όλη διαδικασία μα ή ίδια δεν μπορεί να παρατηρηθεί παραμένοντας απροσπέλαστη, σιωπηλή, άγνωστη.
Μπορεί ο νους μας, όμως, να τη συλλογιστεί, να αποδεχτεί την ύπαρξή της και να αναγνωρίσει πως η δύναμη εκείνη, πάντα σιωπηλή και απροσπέλαστη υπήρχε από τις πρώτες στιγμές που θυμάται και όλα τα χρόνια που έχουν περάσει. Ήταν και είναι πάντα και παντού παρούσα.
Μα για να τη συνειδητοποιήσει ο αναζητητής πρέπει να εξετάσει θαρραλέα τον νου του και να τακτοποιήσει την ακαταστασία και σύγχυση που βλέπει εκεί, στην οθόνη του νου.
Με την αυτοεξέταση κι εφόσον το κάνει με ειλικρίνεια θα ανακαλύψει βαθμιαία πως μπορεί να στραφεί εντός και να βρει περισσότερο φως κι ευστάθεια και οι νοητικές λειτουργίες μπορούν να ρυθμίζονται καλύτερα, να μην είναι όλες τόσο μηχανικές, τόσο αυτοματοποιημένες.
Όπως το υλικό σώμα έτσι και ο νους έχει όργανα και λειτουργίες που μπορούν να συνεργάζονται αρμονικά δίχως σύγχυση και φασαρία.
Η εύρυθμη λειτουργία των νοητικών οργάνων και η ησυχία του νου είναι το προαύλιο για τη σύνδεση με την αληθινή μας φύση.
